Zagrożenia mikrobiologiczne w środowisku pracy pomieszczeń biurowych
|
Osoby zatrudnione na stanowiskach biurowych często skarżą się na zmęczenie, uczucie duszności, bóle i zawroty głowy, drażliwość, obniżenie zdolności koncentracji uwagi, zaburzenia pamięci, podrażnienie błon śluzowych oczu i górnych dróg oddechowych, zmiany skórne oraz nieżyty dróg oddechowych.
Stan czystości mikrobiologicznej powietrza w pomieszczeniach biurowych ma istotne znaczenie dla zdrowia i samopoczucia ludzi w nich pracujących. Powietrze wewnętrzne budynków może być zanieczyszczone przez czynniki biologiczne – wirusy, bakterie, grzyby oraz wytwarzane przez nie struktury (np.: zarodniki i konidia grzybów) i substancje (np. endotoksyna bakteryjna, metabolity wtórne grzybów – mikotoksyny).
Źródłem zanieczyszczeń mikrobiologicznych w powietrzu pomieszczeń są ludzie, zwierzęta, pyły pochodzenia organicznego, materiały gromadzone w budynkach
oraz powietrze przenikające przez systemy wentylacyjno-klimatyzacyjne. Szacuje się, że większość problemów zdrowotnych związanych z jakością powietrza wewnętrznego wiąże się z narażeniem na grzyby, głównie na grzyby pleśniowe. Stanowią one 70% całkowitej mikroflory powietrza w pomieszczeniach. Grzyby pleśniowe są przyczyną wielu groźnych chorób: dermatozy skórne i głębokie, schorzenia układu oddechowego, mikotoksydozy oraz zatrucia związkami lotnymi wytwarzanymi przez grzyby. Mikroorganizmy te są czynnikiem alergizującym, mogącym wpływać na rozwój astmy, alergicznych nieżytów nosa, zapalenia spojówek i nieżytów przewodu pokarmowego.
Do najczęściej występujących grzybów w powietrzu wewnętrznym budynków biurowych należą gatunki z rodzaju
Penicillium, Cladosporium, Aspergillus, Ulocladium i Stachybotrus.
Bakterie stanowią 19 – 26% mikroflory powietrza w pomieszczeniach biurowych. Większość bakterii nie przedstawia zagrożenia zdrowotnego w normalnych warunkach środowiskowych, czyli przy niskich stężeniach tych mikroorganizmów w powietrzu, jednak część z nich wykazuje właściwości chorobotwórcze, alergizujące lub toksyczne.
W powietrzu wewnętrznym budynków może występować kilkadziesiąt gatunków bakterii. Wśród nich przeważają gatunki z rodzaju
Bacillus, Pseudomonas, Enterobacter, Flavobacterium, Alcaligenes, Microccocus i Streptomyces (promieniowce).
Wobec zagrożeń związanych z obecnością czynników biologicznych w pomieszczeniach konieczna jest regularna jakościowa i ilościowa kontrola poziomu zanieczyszczenia mikrobiologicznego powietrza.
Propozycje zalecanych stężeń drobnoustrojów i endotoksyny w powietrzu pomieszczeń Zespołu Ekspertów ds. Czynników Biologicznych
Czynnik mikrobiologiczny
|
Dopuszczalne stężenie
|
Pomieszczenia robocze zanieczyszczone pyłem organicznym
|
Pomieszczenia mieszkalne i użyteczności publicznej
|
Bakterie mezofilne
|
100.000 jtk/m3 *)
|
5000 jtk/m3
|
Bakterie Gram-ujemne
|
20.000 jtk/m3 *)
|
200 jtk /m3
|
Termofilne promieniowce
|
20.000 jtk/m3 *)
|
200 jtk /m3
|
Grzyby
|
50.000 jtk/m3 *)
|
5000 jtk /m3
|
Endotoksyna bakteryjna
|
200 ng/m3 (2000 EU/m3)**)
|
5 ng/m3 (50 EU/m3)
|
Czynniki z 3 i 4 grupy zagrożenia
|
0 jtk/m3
|
0 jtk /m3
|
*) dla frakcji respirabilnej proponowane wartości powinny być o połowę niższe i wynosić: 50.000 CFU/m3 dla bakterii mezofilnych, 10.000 CFU/m3 dla bakterii Gram-ujemnych, 10.000 CFU/m3 dla promieniowców, 25.000 CFU/m3 dla grzybów i 100 ng/m3 (1.000 EU/m3) dla endotoksyny bakteryjnej.
**) EU - jednostki endotoksyczne (endotoxin units)
jtk - jednostki tworzące kolonie (CFU - colony forming units).