Depresja w pracy

Depresja nie jest jedną chorobą, lecz grupą zaburzeń o podobnych objawach, ale mających różne przyczyny i wymagających różnych metod leczenia. Istnieje kilka chorób, w przebiegu których depresja może występować – są to przede wszystkim choroby afektywne (choroba afektywna jedno i dwubiegunowa), psychoza schizoafektywna, a nawet schizofrenia depresja poporodowa, sezonowa, maskowana, młodzieńcza, wieku podeszłego, depresja w chorobach neurologicznych czy onkologicznych, depresja z lękiem, depresja z niepokojem, pobudzeniem, depresja nawracająca, depresja w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej – to tylko niektóre rodzaje depresji.
W Polsce, problem depresji dotyczy 1 miliona 536 tysięcy osób w wieku 15 lat i więcej, co stanowi średnio 5,3 % populacji, w tym ponad miliona kobiet (6,4%).

Depresja jest poważnym problemem społecznym ze względu na swoje rozmiary oraz koszty społeczne. Znaczące są także ekonomiczne koszty depresji. W Stanach Zjednoczonych szacuje się je na ok. 210 miliardów dolarów rocznie (Greenberg i in., 2015). W Polsce, pośrednie koszty depresji oceniano w 2014 roku na ok. 1- 2,6 mld złotych rocznie i znaczący udział mają w nich utrata dni pracy lub wycofywanie się osób z depresją z rynku pracy. Zaburzenia psychiczne, w tym szczególnie depresja, stają się także wiodącą przyczyną zwolnień chorobowych z krajach OECD (Lexis MA, i in.. 2012) i ten związek ciągle wzrasta (Ekberg K, i in., 2015). Badania pokazują także, że absencja spowodowana depresją częściej skutkuje w perspektywie 5 lat opuszczeniem rynku pracy niż absencja spowodowana innymi problemami zdrowotnymi.

W serwisie przedstawiono warunki funkcjonowania osób dotkniętych depresją w środowisku pracy. Opublikowano tu również wskazówki dla pracodawców dotyczące kształtowania właściwych psychospołecznych warunków pracy dla osób z depresją.

W serwisie wykorzystano informacje zaczerpnięte z opracowania:
Autor: dr Dorota Żołnierczyk Zreda, Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
Źródło: "Wytyczne dla pracodawców dotyczące kształtowania właściwych psychospołecznych warunków pracy dla osób z depresją", CIOP-PIB, 2019

Wytyczne dla pracodawców dotyczące kształtowania właściwych psychospołecznych warunków pracy dla osób z depresją
- Dorota Żołnierczyk-Zreda

Depresja nie jest jedną chorobą, lecz grupą zaburzeń o podobnych objawach, ale mających różne przyczyny i wymagających różnych metod leczenia. Istnieje kilka chorób, w przebiegu których depresja może występować – są to przede wszystkim choroby afektywne (choroba afektywna jedno- i dwubiegunowa), psychoza schizoafektywna czy schizofrenia. Depresja poporodowa, sezonowa, maskowana, młodzieńcza, wieku podeszłego, depresja w chorobach neurologicznych czy onkologicznych, depresja z lękiem, depresja z niepokojem, pobudzeniem, depresja nawracająca, depresja w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej – to tylko niektóre rodzaje depresji. Wśród jej objawów wyróżnia się m.in.: objawy emocjonalne (np. obniżony nastrój, smutek, przygnębienie), objawy poznawcze (np. negatywny obraz siebie, negatywny odbiór własnych dokonań), czy objawy motywacyjne (np. problemy z mobilizacją do działania i aktywności). W publikacji opisano koszty depresji, w tym te, które związane są z pracą. Zaprezentowano też wyniki badań CIOP-PIB na osobach z depresją (ich celem było pokazanie, jak funkcjonują w pracy oraz, jak oceniają organizacyjne i psychospołeczne warunki swojej pracy), a także metody dostosowywania warunków pracy do potrzeb osób z depresją. Zdefiniowano również depresję w kontekście niepełnosprawności, podano też obowiązki pracodawców względem zatrudnionych osób z niepełnosprawnościami z depresją i korzyści, jakie z tego faktu mogą osiągnąć zatrudniający.   Pozycja dostępna w wersji drukowanej w Bibliotece CIOP-PIB i w wersji cyfrowej  Format: A5 Liczba stron: 32 ISBN: 978-83-7373-318-3 Rok wydania: 2019

Program treningu uważności z elementami terapii poznawczej dla osób z depresją
- Dorota Żołnierczyk-Zreda

Terapia poznawcza oparta na uważności (Mindfulness-Based Cognitive Therapy,MBCT), nazywana także treningiem uważności z elementami terapii poznawczej, została opracowana przez Zindela Segala, Johna Teasdale’a oraz Marka Williamsa jako grupowa forma interwencji terapeutycznej służąca profilaktyce nawrotów depresji u osób z depresją nawracającą. MBCT jest interwencją stworzoną na bazie opracowanego przez Jona Kabata-Zinna Programu Redukcji Stresu Opartego na Uważności (Mindfulness-Based Stress Reduction MBSR) oraz elementów terapii poznawczo-behawioralnej (Cognitive Behavioral Theraphy, CBT). MBCT łączy wybrane formalne praktyki uważności (np. obserwację oddechu, skanowanie ciała, elementy jogi, medytację w ruchu) oraz nieformalne praktyki uważności (np. uważne wykonywanie czynności domowych) z technikami terapii poznawczo-behawioralnej oraz psychoedukacją na temat depresji. W poniższym poradniku opisano cel, któremu przyświeca MBCT, strukturę terapii, kwalifikacje, którymi powinni się legitymować trenerzy MBCT oraz ćwiczenia, wykonywane w trakcie przykładowych sesji terapeutycznych.   Pozycja dostępna w wersji drukowanej w Bibliotece CIOP-PIB i w wersji cyfrowej  Format: A5 Liczba stron: 40 ISBN: 978-83-7373-317-6 Rok wydania: 2019

Publikacja opracowana na podstawie wyników IV etapu programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”, finansowanego w latach 2017-2019 w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego/Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Koordynator programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy.