Czynniki zagrożeń zawodowych
STRES

 

Rola ćwiczeń oddechowych w regulacji poziomu stresu i nastroju – przegląd badań
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7/2023 str. 16-19

mgr SYLWIA SUMIŃSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule zaprezentowano związek pomiędzy regularnym praktykowaniem powolnego oddychania (tytułowych ćwiczeń oddechowych) a nastrojem i poziomem stresu, a także bezpośrednie efekty, jakie przynosi wykonanie kilkuminutowego ćwiczenia polegającego na spowolnieniu tempa oddechu. Wyjaśniono, czym są ćwiczenia oddechowe, oraz omówiono wyniki różnych badań dotyczących powolnego oddechu i jego wpływu na nastrój człowieka. Wiele z tych badań ujawnia, że odpowiednie ćwiczenia oddechowe przyczyniają się do poprawy nastroju i samopoczucia oraz spadku objawów napięcia i lęku, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie człowieka w środowisku pracy, w tym na wzrost jego efektywności i satysfakcji z pracy. Z punktu widzenia firmy oznacza to z kolei mniejsze koszty wynikające z błędów popełnianych przez pracowników.

 

DOI: 10.54215/BP.2023.07.14.Suminska



Skutki mobbingu dla pracowników
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2023 str. 15-19

dr Magdalena Warszewska-Makuch Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Wyniki wielu badań pokazują, że mobbing w miejscu pracy wiąże się z doświadczaniem silnego, długotrwałego stresu, prowadzącego do poważnych zaburzeń w obrębie zdrowia psychicznego i fizycznego, w tym do syndromu stresu pourazowego (PTSD) oraz zaburzeń lękowych i depresji. Konsekwencją tego jest często utrata zdolności do pracy przez osoby doświadczające mobbingu. Można przypuszczać, że niemożność kontynuowania pracy przez ofiary mobbingu wynika również z istotnego pogorszenia ich funkcjonowania poznawczego. W artykule omówiono skutki mobbingu dla pracowników. Skupiono się na konsekwencjach zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i funkcjonowania poznawczego.

 

DOI: 10.54215/BP.2023.02.3.Warszewska-Makuch



Stres w pracy personelu medycznego psychiatrycznej opieki zdrowotnej – przegląd badań
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2018 str. 6-10

dr Anna Łuczak dr Łukasz Baka mgr Andrzej Najmiec Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Stres w pracy jest ważkim problemem w obszarze bhp, na co wskazują ostatnie badania EU-OSHA. Konsekwencje stresu w pracy odczuwają zarówno pracownicy (m.in. problemy psychiczne, depresja, choroby układu sercowo-naczyniowego, mięśniowo-szkieletowego, cukrzyca) jak i przedsiębiorstwa (m.in. absencja chorobowa, rotacja pracowników, spadek produktywności). Większość kadry zarządzającej ma świadomość istnienia stresu w ich firmach, ale niewiele firm ma procedury radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy.

W artykule przedstawiono przegląd badań na temat przyczyn stresu w pracy personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentem, która jest zaliczana do kategorii prac o szczególnym charakterze, gdzie narażenie na stres jest elementem jej specyfiki.



Konsekwencje stresu wynikającego z braku bezpieczeństwa zatrudnienia i sposoby radzenia sobie z nim
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2015 str. 8-11

dr hab. Teresa Chirkowska-Smolak Instytut Psychologii UAM

Niepewność zatrudnienia stała się podstawowym źródłem stresu w pracy we współczesnych organizacjach. Elastyczność w zatrudnianiu i organizacji pracy i bezpieczeństwo to dwie przeciwstawne siły. Poczucie braku bezpieczeństwa zatrudnienia wywołuje negatywne konsekwencje zarówno dla pracowników, jak i zatrudniających ich organizacji.

W artykule przedstawiono uwarunkowania, konsekwencje i sposoby radzenia sobie z tym zjawiskiem. A skoro brak bezpieczeństwa zatrudnienia prawdopodobnie wpisał się już na stałe w naszą pracę, warto się zastanowić, w jaki sposób organizacje mogą sobie z tym radzić.

Słowa kluczowe: brak bezpieczeństwa zatrudnienia, radzenie sobie ze stresem w pracy, zagrożenia psychospołeczne w miejscu pracy



Sposoby radzenia sobie ze stresem w pracy ratowników medycznych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2015 str. 14-17

mgr Grzegorz Nowicki dr hab. n. o zdrowiu Barbara Ślusarska Pracownia Pielęgniarstwa Środowiskowego Katedry Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie mgr Dorota Jędrzejewicz Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim

Wykonywanie zawodu ratownika medycznego wiąże się z wieloma sytuacjami stresującymi, takimi jak narażenie na utratę zdrowia lub życia, obcowanie ze śmiercią i cierpieniem, decyzje o zaprzestaniu prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej, ale także konfliktami interpersonalnymi oraz znacznym obciążeniem pracą. Artykuł prezentuje wyniki badań z zakresu oceny stresu w pracy grupy zawodowej ratowników medycznych oraz ukazuje  strategię aktywności  podejmowanej przez badanych w  obliczu stresu zawodowego.

Prawie 92% badanych odczuwa stres w związku ze swoją pracą. Kobiety charakteryzują się wyższym poziomem odczuwanego stresu w porównaniu z mężczyznami. Ratownicy medyczni w procesie radzenia sobie ze stresem najczęściej stosują strategię aktywnego radzenia sobie. Inną strategią jest akceptacja, czyli przyjęcie zaistniałej sytuacji i uczenie się, jak z nią żyć.



Regulacje prawne dotyczące mobbingu w wybranych krajach Europy Zachodniej
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2015 str. 21-23

mgr inż. Patrycja Krzyszkowska Politechnika Świętokrzyska w Kielcach

Zjawisko mobbingu jest ważnym problemem w krajach wysoko rozwiniętych,
w szczególności zachodnioeuropejskich. Regulacje prawne tych państw w różnym zakresie odnoszą się do tego problemu. W takich krajach, jak Szwecja, Francja czy Belgia mobbing uznany jest za naruszanie podstawowych praw pracowniczych i uregulowany
w ogólnokrajowych aktach normatywnych. W innych krajach, jak Hiszpania, Włochy, czy Niemcy nadal nie ma regulacji prawnych bezpośrednio dotyczących mobbingu. W artykule przedstawiono sposób, w jaki regulowane są problemy związane z mobbingiem
w wybranych krajach Europy Zachodniej. Do kwestii tych należy przeciwdziałanie mobbingowi, orzekanie o zaistnieniu zjawiska mobbingu, karanie mobberów, czy pomoc ofiarom tego zjawiska. W artykule zwrócono również uwagę na ciekawe rozwiązania, stosowane w krajach regulujących prawnie problem mobbingu.



Stres w pracy – objawy, konsekwencje, przeciwdziałanie
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2014 str. 12-15

Martyna Ostrowska Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Praca stanowi dla człowieka źródło dochodu i satysfakcji. Obecnie, w dobie konkurencji, nieetycznych zachowań i rosnących kosztów zatrudnienia stała się także źródłem odczuwanego stresu. Celem artykułu jest próba przybliżenia definicji, objawów, konsekwencji oraz sposobów radzenia sobie ze stresem zgodnie ze starą zasadą: „lepiej zapobiegać niż leczyć”.



Wypalenie zawodowe – przyczyny, objawy, skutki, zapobieganie
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2013 str. 22-25

Martyna Ostrowska - mgr Aneta Michcik -

W ostatnich latach wypalenie zawodowe jest coraz powszechniejszym zjawiskiem. Celem artykułu jest przedstawienie Czytelnikowi jego genezy i definicji oraz najczęstszych przyczyn i objawów. W pracy zaprezentowano fazy wypalenia zawodowego według American Psychology Association oraz Freudenbergera i Northa. W artykule zwrócono uwagę na konsekwencje tego syndromu zarówno dla jednostki na nie cierpiącej, jak i organizacji. Przedstawiono też sposoby przeciwdziałania tej chorobie zawodowej oraz podjęto próbę analizy wybranych badań dostępnych w literaturze.



Przemoc w miejscu pracy - na przykładzie doświadczeń kobiet zatrudnionych w przetwórstwie przemysłowym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2012 str. 16-19

Mgr Magdalena Warszawska-Makuch Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Przemoc w pracy jest złożonym, wieloaspektowym zjawiskiem, które może przybierać różne formy, jak przemoc psychiczna (mobbing, nękanie, zastraszanie), przemoc fizyczna, a także molestowanie seksualne. Wskaźniki uzyskane w badaniach GUS-u (2008) pokazują, że w Polsce ponad 220 tys. kobiet doświadcza jakieś formy przemocy w pracy. W samym przetwórstwie przemysłowym liczba ta przekracza 40 tys. kobiet. W artykule podjęto próbę określenia potencjalnych przyczyn i form tej przemocy, mając szczególnie na uwadze kobiety pracujące w organizacji na najniższych stanowiskach.



Ocena ryzyka mobbingu w miejscu pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2012 str. 8-11

mgr Magdalena Warszawska-Makuch Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono skutki i potencjalne przyczyny mobbingu w miejscu pracy, ze szczególnym uwzględnieniem czynników organizacyjnych. Zaprezentowano także opracowane do tej pory narzędzia do oceny ryzyka mobbingu w pracy, w tym polski kwestionariusz tzw. ORM, który powstał w CIOP-PIB. Omówiono sposób opracowania tego narzędzia, jego strukturę, właściwości psychometryczne, a także możliwość praktycznego wykorzystania.



Wypalenie zawodowe - czynnik obniżający poziom bezpieczeństwa w pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2012 str. 12-14

Mgr Katarzyna Grunt-Mejer Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii

Wypalenie zawodowe jest jednym z głównych psychologicznych predykatorów zwiększonego zagrożenia wypadkami przy pracy. Osoby doświadczające symptomów wypalenia są mniej zmotywowane do dbania o higienę pracy oraz do edukacji w tym zakresie, a towarzyszące temu zjawisku zmęczenie i dolegliwości psychosomatyczne ograniczają sprawność fizyczną i psychiczną, prowadząc do zwiększonego ryzyka wypadku. Z tego powodu istotne jest zrozumienie przez pracodawców i pracowników przyczyn zjawiska i przeciwdziałanie jego występowaniu.



Agresja drogowa - lekceważone niebezpieczeństwo
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2011 str. 17-19

Mgr Katarzyna Grunt-Mejer Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii Mgr Jacek Grunt-Mejer Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii

Artykuł przedstawia rzadko podejmowaną w polskim piśmiennictwie problematykę agresji drogowej w 3 jej wymiarach: agresywnej jazdy, gniewu drogowego oraz furii drogowej. Pokazana jest skala zjawiska w Polsce i na świecie oraz przekrój czynników, wpływających na poziom agresji drogowej, zarówno indywidualnych, jak i środowiskowych. Zaprezentowano również techniki prewencyjne, mające na celu obniżenie własnego gniewu oraz łagodzenie agresywnej reakcji innych kierowców.



Ocena ryzyka zawodowego wynikającego z zagrożeń psychospołecznych w działach obsługi klienta
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2011 str. 5-9

Mgr Lidia Cukrowska Starszy Inspektor Ds. Bhp

Ocena ryzyka zawodowego umożliwia podjęcie odpowiednich przedsięwzięć w celu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy we wszystkich jej aspektach. Stanowisko pracownika działu obsługi klienta uważane jest za bardzo stresujące. W mikroprzedsiębiorstwach, stanowiących 94,7% liczby wszystkich podmiotów zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON), wytwarzających ok. 29,8% PKB przedsiębiorstw i zatrudniających prawie 39% pracujących problem ten jest traktowany marginalnie.



Styl przywództwa a dobrostan psychiczny pracowników
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2011 str. 10-13

Mgr Zofia Mockałło Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono koncepcję modelu przywództwa transformacyjnego i transakcyjnego i ich skutki dla dobrostanu psychicznego pracowników. Zarówno transformacyjne, jak i transakcyjny styl przywództwa wiąże się z niższym poziomem stresu i lepszym samopoczuciem wśród pracowników. Transakcyjny styl przywództwa mniej jednoznacznie wiąże się z pozytywnymi wynikami: w mniejszym stopniu, niż transformacyjny niweluje stres, natomiast pośrednio wiąże się z alienacją w pracy.



Sposoby ograniczania stresu starszych pracowników (2)
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2008 str. 6-9

Dr Hab. Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Jest to druga część artykułu poświęconego zagadnieniu stresu starszych pracowników. Omówiono w niej następujące kierunki działań mających na celu obniżenie poziomu stresu w tej grupie: zmiana postaw ogółu zatrudnionych wobec starszych pracowników, przyjmowanie do pracy, dostosowanie wymagań do możliwości starszych pracowników, zapewnienie większej swobody w pracy, szkolenie starszych pracowników, szkolenie kadry kierowniczej w zakresie "zarządzania wiekiem", promocja zdrowia wśród starszych pracowników.


Kultura bezpieczeństwa i psychologiczne uwarunkowania sprawności kierowcy - wybrane zagadnienia
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2008 str. 10-13

Mgr Andrzej Najmiec Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono zagadnienia kultury bezpieczeństwa oraz różne uwarunkowania sprawności kierowcy. Sprawne zachowanie kierowcy zależy od trzech warunków: 1) trafnej oceny samego siebie i sytuacji drogowej, 2) podejmowania właściwych decyzji oraz 3) sprawnych manewrów. Sprawność kierowcy zależy m.in. od wieku, cech osobowościowo-temperamentalnych, doświadczenia, zmęczenia lub monotonii.


Stres wśród pracowników starszych (1)
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2008 str. 6-8

Dr Hab. Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wybrane dane statystyczne wskazujące na starzenie się populacji i związany z tym wzrost odsetka starszych pracowników na rynku pracy. Dane te wskazują na konieczność zwrócenia uwagi na warunki pracy starszych pracowników. Na podstawie dostępnych badań scharakteryzowano specyfikę psychospołecznych warunków pracy starszych pracowników w zakresie: zadowolenia z pracy, spostrzeganych wymagań, kontroli, wsparcia społecznego, niepewności pracy, konfliktu praca-dom.



Zjawisko mobbingu wśród nauczycieli
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2008 str. 6-9

Mgr Magdalena Warszewska-Makuch Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Badania w krajach Europy Zachodniej pokazują, że nauczyciele stanowią grupę zawodową szczególnie narażoną na zjawisko mobbingu w pracy. W artykule przedstawiono wyniki badań nad mobbingiem w grupie 1098 polskich nauczycieli, tj. scharakteryzowano samo zjawisko i oszacowano wskaźnik ofiar mobbingu. Analizie poddano również związek pomiędzy doświadczaną przemocą a zdrowiem psychicznym i zadowoleniem z pracy badanych nauczycieli.


Polska adaptacja kwestionariusza NAQ do pomiaru mobbingu
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2007 str. 16-19

Mgr Magdalena Warszewska-Makuch Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Celem artykułu jest przedstawienie polskiej adaptacji kwestionariusza NAQ do pomiaru mobbingu w miejscu pracy. Należy zaznaczyć, że kwestionariusz NAQ służy raczej do pomiaru mobbingu na poziomie organizacyjnym a nie indywidualnym. Stąd, przeznaczony jest do identyfikowania i oceny stopnia narażenia pracowników na mobbing w określonych środowiskach pracy, a także do porównywania wskaźników uzyskanych w różnych krajach, grupach zawodowych czy organizacjach. Adaptacja NAQ została przeprowadzona na podstawie danych uzyskanych od grupy 1098 polskich nauczycieli. W jej wyniku opracowano polską wersję skali NAQ charakteryzującą się wysoką rzetelnością (alpha Cronbacha = 0,94) oraz trafnością teoretyczną (ustaloną poprzez oszacowanie związku zdrowia psychicznego i zadowolenia z pracy z mobbingiem). Uzyskanie takich wskaźników pozwala na wykorzystywanie opracowanej wersji NAQ w polskich organizacjach i dokonywanie porównań międzykulturowych.


Niepewność pracy jako źródło stresu
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2007 str. 20-23

Dr Hab. Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule dokonano przeglądu badań nad związkiem niepewności pracy ze zdrowiem pracownika, z którego wynika, że niepewność pracy jest związana z niższym poziomem zdrowia psychicznego, częstszą depresją, niższą samooceną, mniejszym zadowoleniem z pracy oraz częstszymi przypadkami dysfunkcji w zakresie układu sercowo-naczyniowego, immunologicznego, a także mięśniowo-szkieletowego. Pierwsza część badań nad związkiem niepewności pracy ze zdrowiem wśród polskich pracowników miała na celu ustalenie społeczno-ekonomicznych korelatów NP w Polsce. Badania przeprowadzono na próbie reprezentatywnej pracujących Polaków (N = 377), zróżnicowanej ze względu na: wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, region Polski, dochód na osobę, liczba osób w rodzinie, typ rodziny, grupa zawodowa. NP mierzona była jedną z podskal kwestionariusza Ashford i in. Wyniki wskazywały na brak wyraźnych zróżnicowań społecznych NP. Natomiast zmienną istotnie różnicującą okazało się korzystanie z Internetu (osoby korzystające z Internetu - mniej niepewne pracy).


Czynniki stresu w zarządzaniu firmą
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2007 str. 10-12

Dr Inż. Marcin Żemigała Katedra Systemów Zarządzania, Politechnika Łódzka Wyższa Szkoła Ekonomii, Turystyki I Nauk Społecznych W Kielcach

W związku z obejmującą każdą sferę życia i każdy niemalże okres w życiu człowieka współzależnością człowiek - organizacja (przedsiębiorstwo, firma) nieuchronne wydaje się powstawanie pewnych napięć na tej właśnie linii. Stawia to przed menedżerami wyzwanie radzenia sobie ze stresem organizacyjnym zarówno pracowniczym, jak i menedżerskim. Skuteczny kierownik powinien umieć identyfikować podstawowe czynniki stresu (stresory). Stres jest procesem, którego nie można złagodzić w prosty sposób, za pomocą doraźnych działań bądź jednorazowych akcji, potrzebna jest długotrwała strategia łagodzenia stresu organizacyjnego.


Zawody trudne i niebezpieczne. Stres w pracy mechaników lotniczych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 11/2006 str. 26-29

Mgr Andrzej Najmiec, Dr Hab. Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wyniki badań psychospołecznych warunków pracy w grupie mechaników lotniczych. Uwzględniono w nich model stresu obejmujący trzy wymiary: wymagania w pracy, możliwość wpływu na pracę (kontrola) oraz wsparcie społeczne.


Zawody trudne i niebezpieczne. W cieniu skrzydeł - mechanik lotniczy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2006 str. 4-7

Mgr Andrzej Najmiec Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wymagania i warunki pracy mechaników lotniczych: zadania i czynności zawodowe, charakterystykę organizacji i środowiska pracy, wymagania psychologiczne, fizyczne i zdrowotne oraz rodzaje odpowiedzialności.


Programy psychologicznego wspierania pracowników
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2005 str. 2-3

Dr Dorota Żołnierczyk-Zreda Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Programy psychologicznego wspierania pracowników to popularna na Zachodzie Europy oraz w Ameryce Północnej forma pomocy pracownikom, których dotknęły negatywne skutki stresu w pracy. Pomoc ta wyraża się w objętym całkowitą dyskrecją dostępie do bezpłatnych porad specjalistów w zakresie zdrowia psychicznego: psychologów, psychoterapeutów oraz pracowników społecznych. Programy te obejmują porady i doradztwo oraz gwarantują możliwość odbycia krótkoterminowej terapii. Istnieją dowody na to, że programy te m.in. przyczyniają się do poprawy psychicznego i fizycznego dobrostanu pracowników, spadku absencji oraz wzrostu wydajności pracy.


Mobbing w pracy - przyczyny i konsekwencje
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2005 str. 5-7

Mgr Magdalena Warszewska-Makuch Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

"W artykule podjęto próbę zdefiniowania pojęcia mobbingu w miejscu pracy, jak też przedstawienia kluczowych kryteriów pozwalających na identyfikację tego zjawiska w przedsiębiorstwach. Omówiono również potencjalne przyczyny odpowiadające za pojawienie się mobbingu (z rozróżnieniem na czynniki indywidualne i organizacyjne). W ostatniej części artykuły opisano najpoważniejsze konsekwencje mobbingu, które ponoszą zarówno indywidualni pracownicy, organizacja jak i całe społeczeństwo."


Jak przeciwdziałać negatywnym skutkom stresu w pracy?
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2004 str. 10-11

Mgr. Dorota Żołnierczyk Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

"Stres w pracy jest związany z szeregiem negatywnych skutków na poziomie pracownika, a także organizacji. Skuteczne przeciwdziałanie stresowi powinno zatem obejmować działania zarówno organizacyjne, jak i indywidualne. W artykule przedstawiono przykłady takich działań. Modyfikacja zadania, zarządzanie przez partycypację, zapewnianie wsparcia społecznego, elastyczny czas pracy oraz autonomiczne zespoły robocze to sposoby eliminowania stresu wynikającego z nadmiernych wymagań pracy, braku kontroli w pracy, czy niewłaściwych stosunków społecznych. Eliminacji tych samych źródeł stresu sprzyjają określone zachowania pracowników, polegające między innymi na korygowaniu własnych, stresotwórczych przekonań, podnoszeniu swoich kwalifikacji, ćwiczeniu asertywności, a także wiele innych, prostych technik, które pozwalają budować indywidualną odporność pracownika na stres."


Psychologiczne badania kierowców
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2004 str. 12-15

Dr Jadwiga Bąk Instytut Transportu Samochodowego

"Artykuł ma na celu wprowadzenie czytelnika w zagadnienia związane z określaniem predyspozycji psychicznych do kierowania pojazdem. Ukazuje niezbędne sprawności fizyczne i psychiczne potrzebne kierującemu do właściwego reagowania w ciągle zmieniającej się sytuacji na drodze oraz wskazuje rolę badań w działaniach profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego. Autorka podkreśla szczególne znaczenie jakie dla psychologii transportu ma przywrócenie od 1 stycznia 2004 r. zasady okresowości badań psychologicznych, których wyniki stanowią także dla kierowcy wskazówkę do oceny zmieniających się sprawności fizycznych i psychicznych."


Monotonia jako czynnik obciążenia podczas pracy - ocena ryzyka zawodowego
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2003 str. 13-16

Dr Hab. Maria Konarska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Monotonia definiowana jako powolnie rozwijający się stan zredukowanej aktywności, jest jednym z uciążliwych czynników pracy. Głównymi przyczynami powstawania monotonii, obok bezczynności jest długotrwałe wykonywanie czynności jednostajnych (tzw. czynności powtarzalne). Skutkami monotonii jest niedociążenie emocjonalne (zmniejszenie sprawności, zmęczenie, zwiększenie ilości popełnianych błędów) oraz dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego, wynikające z wykonywania czynności jednostajnych. W artykule zamieszczono proste metody analizy i oceny poziomu monotonii w pracy.


Stres traumatyczny związany z pracą - skutki, czynniki ryzyka, zapobieganie
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 11/2002 str. 2-4

Doc. Dr Hab. Bohdan Dudek Instytut Medycyny Pracy Im. Prof.. J. Nofera

Autor omawia przyczyny i skutki powodowane przez zdarzenie traumatyczne, czyli takie nagłe sytuacje jak katastrofy spowodowane przez siły natury lub człowieka. W artykule przedstawiono również sposoby zapobiegania zaburzeniom po stresie traumatycznym.


Praca a stres
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2002 str. 2-5

Mgr. Anna Łuczak, Mgr. Dorota Żołnierczyk-Zreda Centralny Instytut Ochrony Pracy

Stres powoduje sytuacje, w których wymagania zewnętrzne są spostrzegane przez człowieka jako niezgodne z jego możliwościami i potrzebami. W artykule przedstawiono sposoby przeciwdziałania stresowi w pracy ze szczególnym uwzględnieniem doboru zawodowego.


Jak nie dać się pokonać stresowi w pracy - kilka porad psychologa
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2002 str. 31-32

Dr Dorota Żołnierczyk-Zreda Centralny Instytut Ochrony Pracy

W artykuł zaprezentowane są proste sposoby obrony przed stresem, niekorzystnym zjawiskiem występującym w środowisku pracy. Przedstawiono kilka porad psychologa, w jaki sposób łagodzić stres wynikający z narastającej presji czasu poprzez eliminowanie niepotrzebnych zajęć, a także świadome utrzymywanie równowagi pomiędzy róznymi sferami swojej działalności.


Jak zarządzać stresem w pracy?
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2002 str. 13-15

Dr Roman Cieślak Centralny Instytut Ochrony Pracy

Stres jest spostrzegany jako jedna z podstawowych uciążliwości w miejscu pracy. Jest wymieniany przez pracowników jako drugi w kolejności czynnik szkodzący zdrowiu, zaraz po hałasie. W związku z tym coraz częściej podejmowane są interwencje, mające na celu zapobieganie stresowi w pracy oraz niwelowanie negatywnych skutków tego stresu. W artykule zaprezentowano podstawowe zagadnienia, dotyczące konstrukcji programów prewencyjnych, mających na celu zarządzanie stresem w miejscu pracy.


Przemoc - nowy czynnik ryzyka zawodowego w środowisku pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2002 str. 6-10

Prof. Dr Hab. Inż. Bogusław B. Kędzia, Mgr. Inż. Stanisław Kowalewski Centralny Instytut Ochrony Pracy

Narastające zjawisko ekstremalnych aktów przemocy, w krajowych środowiskach o wysokim poziomie ryzyka zawodowego, prowadzące do zabójstw i dużych strat materialnych, wskazuje na konieczność podjęcia zintegrowanych działań specjalistów i instytucji do tego powołanych. Z doświadczeń krajów Unii Europejskiej oraz USA wynika, iż przemoc w środowisku pracy powinna zostać uznana jako czynnik ryzyka zawodowego.


Testy psychologiczne przydatne w doborze osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2001 str. 18-19

Dr Anna Łuczak Centralny Instytut Ochrony Pracy

W Centralnym Instytucie Ochrony Pracy prowadzone są prace walidacyjne nad komputerowymi wersjami testów psychologicznych, przydatnych w doborze osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych. Dotychczas opracowane zostały trzy testy: Czas reakcji z wyborem, Tablice liczbowe i Skala jawnego niepokoju. Aktualnie walidowane są kolejne testy psychologiczne: SPM, CORSI, SIGNAL oraz 2 HAND.


Stres w pracy zawodowej a zagrożenie stanu zdrowia osób z przewlekłymi chorobami układu krążenia i przemiany materii
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2001 str. 6-9

Prof. Dr Hab. Med.Krystyna Nazar, Prof. Dr Hab. N. Biol. Hanna Kaciuba-Uściłko, Dr Med. Ewa Wójcik-Ziółkowska, Dr Hab. N. Biol. Barbara Kruk, Lek. Wiesława Pawłowska-Jenerowicz, Lek. Magdalena Bijak, Dr N. Wf. Alicja Kodrzycka, Lek. Hubert Krysztofiak, Dr N. Biol. Wiktor Niewiadomski, Dr N. Biol. Gerard Cybulski Zakład Fizjologi Stosowanej I Zespól Badawczo-Leczniczy Chorób Układu Krążenia Centrum Medycyny Doświadczalnej I Klinicznej , Polskiej Akademii Nauk

"Stres w pracy zawodowej jest czynnikiem ryzyka nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca. Sprzyja też rozwojowi cukrzycy i otyłości. Słabo znany jest wpływ obciążeń psychospołecznych na stan zdrowia systematycznie leczonych pacjentów z przewlekłymi chorobami układu krążenia i przemiany materii. W badaniach własnych, którymi objęto pacjentów wykonujących zawodowo pracę wymagającą podejmowania odpowiedzialnych decyzji, koncentracji uwagi i powodującą napięcie emocjonalne, wykazano (na podstawie 24-godzinnych zapisów EKG i ciśnienia tętniczego) występowania znacznych wzrostów ciśnienia tętniczego, arytmii serca i epizodów niedokrwienia mięśnia sercowego, pomimo regularnego przyjmowania leków. Zmiany występowały częściej w czasie dni pracy określanych przez badanych jako stresogenne. U chorych na cukrzycę stwierdzono podwyższone stężenie glukozy we krwi w godzinach największej aktywności zawodowej."


Dlaczego indywidualne, a nie organizacyjne strategie radzenia sobie ze stresem w pracy?
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2000 str. 8-11

Mgr Dorota Żołnierczyk Centralny Instytut Ochrony Pracy

Każda organizacja, której zależy na zapewnieniu swoim pracownikom jak najlepszej fizycznej i psychospołecznej kondycji powinna posiadać procedury służące zachowywaniu zdrowia i bezpieczeństwa pracy, a wśród nich także procedury służące radzeniu sobie ze stresem zawodowym. Poziom odczuwania stresu wśród pracowników powinien być systematycznie monitorowany, a działania mające na celu przeciwdziałanie temu stresowi powinny uwzględniać zarówno cele organizacji, jak i potrzeby pracowników. Zarówno z punktu widzenia zdrowia i samopoczucia pracowników, jak i efektywności organizacji, która jest w dużej mierze od nich uzależniona, wskazane byłoby takie zarządzanie stresem w pracy, aby miało ono charakter prewencyjny. Powinno zatem polegać na zapobieganiu pojawienia się stresorów, czyli czynników wywołujących stres, a nie na radzeniu sobie z już zaistniałym stresem, bądź łagodzeniu jego negatywnych skutków. Taki rodzaj działań jest nazywany prewencją pierwszego stopnia (Quick i in., 1997). Jej przykładem są działania organizacyjne, których celem jest eliminacja potencjalnych stresorów zawodowych. Działania te polegają na: restrukturyzacji środowiska pracy oraz samego zadania zawodowego, ustanawianiu elastycznego czasu pracy, zapewnianiu partycypacji pracowników w zarządzaniu organizacją, dbałości o jasne definiowanie ról i wymagań zawodowych, dostarczaniu informacji zwrotnych i innych działaniach zależnie od specyfiki organizacji. (...)


Dobór osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/1999 str. 12-17

Mgr Anna Łuczak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Celem badań psychodiagnostycznych jest poznanie człowieka pod kątem jego sprawności psychomotorycznej, zdolności, zainteresowań, wiedzy i umiejętności oraz cech osobowościowych i temperamentalnych. Badania te prowadzi się za pomocą odpowiednio dobranych testów psychologicznych, które powinny spełniać wymagania psychometryczne (tzn. powinny być trafne, rzetelne, wy standaryzowane i znormalizowane). Badania psychodiagnostyczne stosowane są najczęściej w poradnictwie i doradztwie zawodowym do orzekania na temat zakresu prac i zawodów, które z powodzeniem może wykonywać dana osoba oraz w procesie selekcji zawodowej do orzekania o przydatności człowieka do wykonywania pracy lub zawodu, wymagających posiadania określonego poziomu wybranych cech i sprawności. Rola i znaczenie psychodiagnostyki, zarówno w dziedzinie poradnictwa i doradztwa zawodowego jak i selekcji zawodowej, jest szczególnie istotna w obecnej sytuacji społecznej i gospodarczej naszego kraju. Zmieniający się rynek pracy a także skala bezrobocia (1737 tyś. w 1997 roku; Mały Rocznik Statystyczny, 1998) wymagają racjonalnej polityki w sferze właściwego wykorzystania posiadanej kadry ludzi aktywnych zawodowo. (...)


Effectiveness of programs dedicated to modifying unsafe behaviors in Polish enterprises
"Bezpieczeństwo Pracy - Monthly (Occupational Safety)" 5/2011 str. 9-11

Mgr Małgorzata Pęciłło Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

This article presents findings of a project aimed at implementing programs for modifying unsafe behaviors in three Polish enterprises. The results of the project show that behavior-based programs contribute to increasing safety culture and the employees’ quality of life, and thus they can be viewed as an effective accident prevention tool.


Occupational risk resulting from psychosocial threats in customer service departments
"Bezpieczeństwo Pracy - Monthly (Occupational Safety)" 1/2011 str. 5-9

Mgr Lidia Cukrowska Starszy Inspektor Ds. Bhp

Occupational risk assessment makes it possible to take appropriate measures to ensure safe and healthy working conditions. A customer service job is considered to be very stressful. Micro-companies, which account for 94.7% of all enterprises registered in the REGON system, generating approximately 29.8% of GDP and employ nearly 39% of employees, do usually not treat this problem very seriously.