Współcześnie, biorąc pod uwagę tempo naszego życia oraz technologie pozwalające niemal non stop być w pracy, wyzwaniem staje się znalezienie właściwej równowagi między pracą i życiem codziennym (domem, rodziną, życiem osobistym). Równowaga praca – życie jest przedmiotem wielu opracowań naukowych, popularno-naukowych, a także tematem wielu debat i dyskusji. Przyczyną tak dużego zainteresowania tym tematem jest niestety problem braku równowagi w życiu, z którym zmaga się coraz więcej osób.

Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań dotyczących postrzegania równowagi praca – życie przez pracowników oraz zaleceń dotyczących ułatwienia godzenia tych dwóch sfer.

Współcześnie, w obliczu zachodzących przemian demograficznych, coraz częściej mówi się o potrzebie zachowania równowagi pomiędzy pracą a życiem, przede wszystkim rodzinnym, i związanymi z tym obowiązkami opiekuńczymi w stosunku do osób zależnych (dzieci, osób starszych, niepełnosprawnych). Celem artykułu jest prezentacja wyników badań przeprowadzonych wśród 100 pracodawców w Polsce, reprezentujących 5 rodzajów sekcji wg Polskiej Klasyfikacji Działalności („administrowanie i działalność wspierająca”, „handel”, „opieka zdrowotna i pomoc społeczna”, „budownictwo” oraz „zakwaterowanie i gastronomia”), dotyczących ich opinii na temat tego problemu ogólnie w Polsce oraz przedsiębiorstwach, którymi kierują. Zapytano ich również o to, jakie działania z zakresu równowagi praca – życie oferują swoim pracownikom. Z badań wynika, iż pracodawcy dostrzegają problem godzenia pracy i życia w ogóle w Polsce, ale nie do końca są przekonani, że problem dotyczy bezpośrednio pracowników zatrudnionych w ich przedsiębiorstwach.

    Współczesny człowiek żyje w pośpiechu. Praca to bardzo ważna sfera, jednakże dla niektórych sukces zawodowy stanowi najważniejszy cel życiowy. Czas wolny, odrywanie się od pracy wywołuje u nich wyrzuty sumienia. Osoby te zaniedbują inne sfery życia, tj. życie rodzinne, odpoczynek, sen. Bardzo często pierwsze sygnały alarmowe są bagatelizowane i pracownik popada w coraz większe uzależnienie od pracy.

     Pracoholizm prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji, nie tylko dla osoby go doświadczającej, ale także dla rodziny i zakładu pracy. Pracoholizm to niebezpieczne zjawisko, gdyż prowadzi do wyczerpania fizycznego i psychicznego.

Macierzyństwo oraz praca zawodowa to dwa główne czynniki wpływające na obciążenie kobiet. Codzienna opieka nad dziećmi zajmuje im około trzykrotnie więcej czasu niż mężczyznom, a niewystarczający zakres formalnej opieki nad dziećmi stanowi dodatkowo poważną przeszkodę dla uczestnictwa kobiet w rynku pracy. Szczególną grupą kobiet są kobiety niepełnosprawne, które w związku z dysfunkcją organizmu są postrzegane jako mniej niezależne. Niepełnosprawność wpływa również na ograniczenie dostępu do wszelkiego rodzaju usług (związanych z rynkiem pracy, usług socjalnych itd.) oraz na postrzeganie tych kobiet jako niezdolnych do posiadania potomstwa i sprawdzania się w roli matki.

Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest marginalne traktowanie kwestii związanych z ich radzeniem sobie zarówno w roli matki, jak i pracownicy. Celem artykułu jest analiza dostępnej literatury dotyczącej problematyki młodych matek, pełnosprawnych i niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu rodzicielstwa na aktywność zawodową.

Problem zachowania równowagi praca – życie dotyczy pracowników w różnym wieku ze względu na liczne, zróżnicowane obciążenia. Wraz z wiekiem zmieniają się role życiowe i społeczne, a z nimi obowiązki. Młodzi borykają się z problemem pogodzenia pracy zawodowej z opieką nad małymi dziećmi. Obowiązek opieki nad osobami zależnymi, w tym przede wszystkim rodzicami w podeszłym wieku, niepełnosprawnymi lub przewlekle chorymi członkami rodziny, dotyczy przede wszystkim pracowników starszych (tzw. 50+). W związku z tym pracownicy w całym ich cyklu aktywności zawodowej wymagają wsparcia w  godzeniu pracy zawodowej z „życiem” (zwłaszcza rodzinnym). Pomocne okazują się różnorodne rozwiązania oferowane przez pracodawców. Najważniejsze z nich to elastyczna organizacja pracy oraz specjalne oferty dotyczące urlopów, w tym do wykorzystania przez mężczyzn.

Celem publikacji jest opisanie problemu godzenia pracy i życia z punktu widzenia pracowników w różnym wieku, zdefiniowanie pojęcia „równowaga praca – życie” oraz zaprezentowanie kilku dobrych praktyk z tego obszaru.

Nowo opracowywana norma międzynarodowa ISO 26 000 ma wspomagać przedsiębiorstwa w zrozumieniu i wdrażaniu zasad odpowiedzialności społecznej. Oczekuje się, że uwzględnienie tych zasad w zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy będzie zwiększać jego skuteczność, prowadząc do poprawy jakości życia w pracy. Wyniki przedstawionych w artykule badań potwierdzają występowanie istotnych statystycznie różnic między niemal wszystkimi wskaźnikami jakości życia w pracy w przedsiębiorstwach o różnym stopniu wdrożenia zasad odpowiedzialności społecznej w zarządzaniu bhp.

W artykule zaprezentowano dane wskazujące na to, że długi czas pracy stanowi zagrożenie dla wydajności i zdrowia psychicznego pracowników, a także istotnie pogarsza jakość ich życia. Zmęczenie wywołane zbyt długim czasem pracy zwiększa ryzyko wypadków przez upośledzenie takich sprawności psychofizycznych, jak umiejętność koncentracji i podzielność uwagi, przetwarzanie informacji, w tym podejmowanie szybkich decyzji. Osoby pracujące więcej niż 8 godzin dziennie w dłuższym okresie skarżą się na stres, depresję i lęk. Mają ponadto trudności w pogodzeniu obowiązków zawodowych z rodzinnymi, zachowaniem dobrych relacji społecznych, często nadużywają alkoholu, substancji pobudzających, mają skłonności do przybierania na wadze, unikają aktywności fizycznej. Zwiększenie zakresu kontroli pracowników nad czasem swojej pracy byłoby być może szansą ograniczenia tych negatywnych skutków bez konieczności istotnego skracania czasu pracy.

W artykule przedstawiono wybrane dane statystyczne wskazujące na starzenie się populacji i związany z tym wzrost odsetka starszych pracowników na rynku pracy. Dane te wskazują na konieczność zwrócenia uwagi na warunki pracy starszych pracowników. Na podstawie dostępnych badań scharakteryzowano specyfikę psychospołecznych warunków pracy starszych pracowników w zakresie: zadowolenia z pracy, spostrzeganych wymagań, kontroli, wsparcia społecznego, niepewności pracy, konfliktu praca-dom.