Wykonywanie procedury zgłoszenia zakładów o zwiększonym oraz o dużym ryzyku poważnej awarii przemysłowej

Wykonywanie procedury zgłoszenia zakładów o zwiększonym oraz o dużym ryzyku poważnej awarii przemysłowej

Zgłoszenie jest ważnym elementem systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. Obowiązek ten został nałożony na prowadzącego zakład kategorii ZZR oraz ZDR postanowieniem art. 250 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska.

 

Art. 250

1. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku jest obowiązany do zgłoszenia zakładu właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej.

 

W art. 205 ust. 1 została wymieniona Państwowa Straż Pożarna jako organ właściwy do zgłoszenia zakładu. Zgodnie z ust. 9 tegoż artykułu zgłoszenie powinno zostać przesłane również do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska – do wiadomości.

 

9. Zgłoszenia, o których mowa w ust. 1, 5 i 8, prowadzący zakład przekazuje równocześnie do wiadomości wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.

 

Zawartość dokumentu zgłoszenia, określona w ust. 2 art. 250, została zmodyfikowana ustawą z dnia 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1434). Kolorem niebieskim zostały zaznaczone wprowadzone zmiany, i tak:

 

Art. 250.  2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać następujące dane:

1) oznaczenie prowadzącego zakład oraz kierującego zakładem, ich adresy zamieszkania lub siedziby; przez kierującego zakładem rozumie się osobę zarządzającą zakładem w imieniu prowadzącego zakład;

2) adres zakładu;

2a) adres strony internetowej zakładu;

3) informację o tytule prawnym;

4) charakter prowadzonej lub planowanej działalności zakładu lub instalacji;

5) rodzaj instalacji i istniejące systemy zabezpieczeń;

6) rodzaj i ilość substancji niebezpiecznej, w tym składowanej substancji niebezpiecznej, uwzględnianych przy zaliczaniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku oraz charakterystykę fizykochemiczną, pożarową i toksyczną tych substancji;

7) charakterystykę terenu w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu, ze szczególnym uwzględnieniem czynników mogących przyczynić się do zwiększenia zagrożenia awarią przemysłową lub pogłębienia jej skutków, w tym – jeżeli są dostępne – informacje dotyczące zakładów sąsiednich i obiektów, które nie są zakładami o zwiększonym ryzyku lub zakładami o dużym ryzyku oraz obszarów i zabudowań, które mogą być źródłem zagrożeń lub zwiększać ryzyko ich wystąpienia lub pogłębiać skutki awarii przemysłowej lub nasilić efekt domina.

 

 

Należy zwrócić uwagę na wymagania przepisów ustawy POŚ ujęte w punktach 6 i 7 zgłoszenia. Punkt 6 oznacza wymóg pełnego rozpoznania właściwości niebezpiecznych substancji i potrzebę charakteryzacji zagrożeń stwarzanych przez nie. Odnosi się to, także do substancji nieobecnych w obiekcie, lecz które mogą powstać w warunkach awaryjnych. Tak więc, określenie możliwości powstania substancji niebezpiecznych, nieobecnych w normalnych warunkach, wymaga, już na tym etapie realizacji zadań systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, dokonania przez prowadzącego odpowiednich analiz zagrożeń i możliwych przebiegów zdarzeń awaryjnych.

 

Jeśli chodzi o punkt 7 wymagań, oznacza on również potrzebę wnikliwej analizy otoczenia zakładu. Czynniki zwiększające zagrożenie awarią przemysłową, które należy uwzględnić, mogą być różne. Obecnie wprowadzone zapisy precyzują o jaką charakterystykę terenu chodzi, a mianowicie o: zakłady sąsiednie i obiekty, które nie są zakładami o zwiększonym ryzyku lub zakładami o dużym ryzyku a także obszary i zabudowania, które mogą być źródłem zagrożeń lub zwiększać ryzyko ich wystąpienia lub pogłębiać skutki awarii przemysłowej lub nasilić efekt domina.

 

Należy tutaj brać pod uwagę efekt domina, czyli m.in. odległości między różnymi instalacjami w zakładzie lub odległości do niebezpiecznych instalacji w innych, sąsiednich zakładach oraz inne uwarunkowania. Z kolei jako czynniki, które mogą pogłębić skutki awarii, należy uwzględnić lokalizację obiektu względem osiedli mieszkaniowych lub zwartej zabudowy, względem obiektów publicznych takich jak szkoły, szpitale itp., tras komunikacyjnych, rzek i akwenów, ujęć wody i wielu innych. Dokonując ocen dotyczących czynników pogłębiających skutki awarii należy już na tym etapie wykonywania zadań i procedur systemu przeciwdziałania poważnym awariom dokonać wstępnego rozpatrzenia możliwych scenariuszy awarii. Jest to niezbędne, aby oszacować zasięg skutków wybuchów, pożarów lub/oraz uwolnień do otoczenia toksycznych dla ludzi oraz niebezpiecznych dla środowiska substancji.

 

Reasumując: Dyrektywa Seveso III oraz przepisy polskie wymagają od prowadzącego zakład zamieszczenia w zgłoszeniu informacji o bezpośrednim otoczeniu zakładu, tzn. o elementach, które mogą spowodować poważną awarię lub zwiększyć jej skutki. Zagadnienia te, szereg praktycznych zaleceń oraz danych wspomagających wykonanie procedury zgłoszenia są przedmiotem niniejszego opracowania.