Międzyresortowa Komisja do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy

W Polsce system ustalania wartości dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy funkcjonowanie od 1983 r. Głównym ogniwem tego systemu jest Międzyresortowa Komisja do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy, powołana przez Prezesa Rady Ministrów. Komisji przewodniczyła do 2019 r. prof. dr hab. med. Danuta Koradecka, następnie Dyrektor CIOP-PIB dr hab. inż. Wiktor Marek Zawieska. Obecnie przewodniczącą Komisji jest Dyrektorka Instytutu mgr Agnieszka Szczygielska. W skład Komisji wchodzą przedstawiciele resortów: zdrowia, pracy, przemysłu i ochrony środowiska oraz instytucji naukowych, pracodawców i związków zawodowych. Sekretarzem Komisji jest dr inż. Luiza Chojnacka - Puchta.

W rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 listopada 2019 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie powołania Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN (Dz. U. 2019, poz. 2201; dostęp: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190002201/O/D20192201.pdf ) odstąpiono od podawania imion i nazwisk członków Komisji i zastąpiono ich wyrazami „przedstawiciel wyznaczony przez” kierującego danym organem, który wskazał te osoby do udziału w pracach Komisji. Zastąpiono także nazwy ministerstw odpowiednimi nazwami działów administracji rządowej. Zmiany te były podyktowane potrzebą uniezależnienia treści rozporządzenia od potencjalnych zmian imion i nazwisk członków Komisji oraz zmian w nazwach ministerstw, których pracownicy zostali wyznaczeni do udziału w pracach Komisji. Jedną z istotniejszych zmian merytorycznych w projekcie rozporządzenia było zwiększenie w składzie Komisji do dwóch osób liczby przedstawicieli ministra właściwego do spraw pracy. Było to spowodowane faktem, iż minister do spraw pracy odpowiada za kreowanie bezpiecznych warunków pracy, w tym również ustalanie wielkości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych w środowisku pracy. Rozporządzenie zobowiązało organy reprezentowane w składzie Komisji do wskazania Przewodniczącemu Komisji swojego stałego przedstawiciela w okresie 1miesiąca od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Ze względu na wysokospecjalistyczny przedmiot prac Komisji, pożądane jest, by uczestniczyły w nich osoby z odpowiednim doświadczeniem zawodowym oraz przygotowaniem merytorycznym w zakresie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ich wpływu na zdrowie pracowników.

Do uprawnień Komisji należy:

• rozpatrywanie i opiniowanie propozycji dotyczących wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
• opracowywanie i wydawanie w miarę potrzeby ekspertyz dotyczących wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
• przedstawianie ministrowi właściwemu ds. pracy własnych wniosków dotyczących wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w celu aktualizacji ich wykazu.

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia  w Środowisku Pracy w celu realizacji swoich zadań powołała trzy zespoły ekspertów:

• Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych i Pyłowych (działający przy Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi);
• Zespół Ekspertów ds. Czynników Fizycznych (działający przy CIOP-PIB i Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi);
• Zespół Ekspertów ds. Czynników Biologicznych (działający przy CIOP-PIB).
  
  

W skład grup ekspertów wchodzą specjaliści z całej Polski reprezentujący potencjał badawczy wszystkich ośrodków naukowych: klinicyści, toksykolodzy, biochemicy, epidemiolodzy, morfolodzy, chemicy, fizycy, analitycy i lekarze przemysłowi. Propozycje wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń są przygotowywane są przez zespoły ekspertów w formie dokumentacji. Dokumentacja dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego zawiera informacje dotyczące: identyfikacji czynnika szkodliwego, właściwości fizykochemicznych, narażenia zawodowego, szkodliwych skutków u ludzi i zwierząt, danych toksykokinetycznych i toksykodynamicznych, zależności skutku toksycznego od poziomu narażenia, uzasadnienia proponowanej wartości normatywu, metody oznaczania na stanowisku pracy oraz badań okresowych i zaleceń profilaktycznych.

Przy opracowywaniu dokumentacji eksperci korzystają z oryginalnych materiałów bibliograficznych, otrzymywanych z internetowych baz informacyjnych, np. Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR), American Conference of Governmental Industrial Hygienist (ACGIH), California Environmental Protection Agency (Cal/EPA) California Environmental Protection Agency (Cal/EPA), Consumer Products Safety & Quality (CPS&Q) Unit, European Chemical Agency website (ECHA: www.echa.europa.pl), Environmental Protection Agency (EPA), European Centre for Ecotoxicology and Toxicology of Chemicals (ECETOC), GESTIS Substance database https://www.dguv.de/ifa/gestis/gestis-internationale-grenzwerte-fuer-chemische-substanzen-limit-values-for-chemical-agents/index-2.jsp, International Agency for Research on Cancer (IARC), International Programme on Chemical Safety (IPCS), National Cancer Institute (NCI), National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), National Toxicology Program (NTP), Pubmed (bibliograficzna baza danych US National Library of Medicine National Institutes of Health), EBSCO (bibliograficzna baza danych), TOXINZ (baza zawierająca informacje na temat substancji trujących, toksyn i zalecenia odnośnie postępowania w przypadku zatruć), IRIS: Integrated Risk Information System oraz wielu czasopism i niepublikowanych dokumentów.