Quady w środowisku pracy - badania narażenia kierowców na drgania

Źródło: "Ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy związanych z użytkowaniem pojazdów terenowych typu ATV". Materiały informacyjne"

Autorzy: dr inż. Piotr Kowalski, dr inż. Jacek Zając, inź. Adrian Alikowski
2022 r.

Wprowadzenie

Quady, określane również jako „wszędołazy”, „czterokołowce” lub ATV (all-terrain vehicle) to otwarte, czterokołowe pojazdy przeznaczone do przemieszczania się po różnego rodzaju nawierzchniach (utwardzonych i nieutwardzonych) oraz terenach nieprzejezdnych dla innych pojazdów. Tego typu pojazdy używane są zazwyczaj w celach rekreacyjnych czy sportowych, a w ostatnich latach coraz częściej wykorzystywane są jako środki transportu związane z wykonywaniem pracy przez różnego rodzaju służby ratownicze, straż leśną, policję, straż graniczną, straż pożarną itp.

Poruszanie się pojazdami ATV w trudnym terenie niesie za sobą ryzyko podwyższonej ekspozycji na drgania ich użytkowników oraz wynikającego z niej narażenia na utratę zdrowia lub negatywnych skutków funkcjonalnych. Dotychczasowe rozpoznanie tych zagrożeń jest bardzo ograniczone, m. in. ze względu na niestandardowy sposób użycia takich pojazdów (jako środek pracy) i wymagania dotyczące wyposażenia pomiarowego.

Aktualnie badania ekspozycji na drgania mechaniczne działające na użytkowników  pojazdów typu ATV nie są wykonywane w ogóle lub są przeprowadzane w ograniczonym zakresie. Wynika to z konieczności użycia specjalistycznej aparatury lub obecności dodatkowej osoby podczas badań, co często jest niemożliwe lub niezgodne z zasadami bezpieczeństwa pracy. W związku z tym brakuje również oceny ryzyka zawodowego (do czego pracodawcy są zobowiązani zgodnie z realizacją postanowień Dyrektywy 2002/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi), a także zaleceń dotyczących dopuszczalnego czasu użytkowania tego typu pojazdów.

W CIOP-PIB podjęto prace polegające na ocenie narażenia na drgania mechaniczne pracowników wykorzystujących na stanowisku pracy pojazdy terenowe (ATV). W niniejszych materiałach informacyjnych przedstawiono wyniki ekspozycji na drgania działające w sposób ogólny oraz przez kończyny górne  , a także przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego wyznaczonego na podstawie sygnałów przyspieszeń drgań zarejestrowanych podczas jazdy wybranymi pojazdami ATV.