Projekty
 
Maksymalizuj
Minimalizuj
Pracownia Zwalczania Hałasu - Projekty
Streszczenie

Określenie kryteriów uciążliwości hałasu ultradźwiękowego w zakresie częstotliwości 20-40 kHz

Kierownik projektu: dr inż. Bożena Smagowska

Streszczenie projektu:

 

Celem zadania było określenie kryteriów uciążliwości hałasu ultradźwiękowego w zakresie częstotliwości 20–40 kHz.

W ramach realizacji 1. etapu zadania przygotowano dokumentację dotyczącą metody badań z udziałem ludzi oraz uzyskano potwierdzenie Komisji ds. Etyki Badań Naukowych przy UKSW zgodności proponowanych badań z zasadami etycznymi. Opracowano i zweryfikowano metodykę badań oraz stanowisko badawcze umożliwiające określenie wpływu uciążliwości hałasu w zakresie częstotliwości 20–40 kHz na człowieka w warunkach laboratoryjnych. Ocenę uciążliwości hałasu w zakresie częstotliwości 20–40 kHz na osoby eksponowane na ten czynnik przeprowadzono metodami obiektywnymi za pomocą dobranych testów (test refleksu, testy uwagi i spostrzegawczości) i subiektywnymi (przy zastosowaniu ankiet, kwestionariuszy). W ramach 1. etapu zadania określono także kryteria doboru osób do grupy testowej (pod względem jej jednorodności). Kryteriami tymi są: brak istotnych ubytków słuchu (określony na podstawie badań audiometrycznych), dobry stan zdrowia, średni poziom reaktywności. Na ich podstawie przeprowadzono dobór osób do grupy badawczej złożonej z 20 kobiet. Dla tej grupy w warunkach laboratoryjnych przeprowadzono badania weryfikacyjne.

W 2. etapie realizacji zadania przeprowadzono badania uciążliwości hałasu w zakresie częstotliwości 20–40 kHz w warunkach laboratoryjnych na 40-osobowej grupie badanych (równolicznej kobiet i mężczyzn) oraz dla różnych poziomów ciśnienia akustycznego: Llin = 78,5 dB, Llin = 93,5 dB oraz Llin = 98,5 dB. Uzyskane wyniki zmiennych poszczególnych testów psychologicznych oraz testu refleksu dla grupy 20 kobiet poddano analizie statystycznej. Wyniki badań wykazały, że w ekspozycji na hałas ultradźwiękowy w zakresie częstotliwości 20–40 kHz uciążliwość tego czynnika zależy od poziomu ciśnienia akustycznego, częstotliwości środkowej pasma tercjowego oraz charakteru widma hałasu (szerokopasmowy lub wąskopasmowy). W zakresie testu wydajności pracy (ALS) liczba wykonanych zadań zmniejszała się wraz ze wzrostem poziomu ciśnienia akustycznego, natomiast liczba błędów, % błędówzwiększała się wraz ze wzrostem poziomu ciśnienia akustycznego.

 

Zadanie  1.Z.05. Wyniki testu ALS (eksperyment z hałasem tonalnym 20 kHz i 25kHz)

 

Poziom [dB]

L20

L25

Wykonane

Liczba błędów

Wykonane

Liczba błędów

78,5

964

15,6

977,8

15,8

93,5

916

22,8

916

22,8

 

W teście ciągłości uwagi (DAUF) suma poprawnie wykonanych zadań była większa w ekspozycji na hałas zarówno o poziomie Llin = 78,5 dB, jak i hałas o poziomie Llin = 93,5 dB w porównaniu do sumy zadań w ekspozycji na hałas o poziomie Llin = 98,5 dB. Poza tym średni czas poprawnie wykonanych zadań w ekspozycji na hałas zarówno o poziomie Llin = 78,5 dB, jak i o poziomie Llin = 93,5 dB był mniejszy niż w ekspozycji na hałas o poziomie Llin = 98,5 dB. W teście uwagi i spostrzegawczości (TUS) suma prawidłowo skreślonych znaków i liczba opuszczonych była większa po badaniu w porównaniu do sumy prawidłowo skreślonych znaków przed badaniem.

Ekspozycja badanych osób hałasem ultradźwiękowym w poszczególnych badaniach miała znaczący wpływ na subiektywne odczucia w zakresie nastroju i zmęczenia wśród uczestników badań. Uczestnicy badań po ekspozycji na hałas odczuwali dyskomfort i senność. Skarżyli się na ucisk w uszach, zmianę ciśnienia w głowie i zgłaszali problemy z koncentracją. Po ekspozycji na hałas o różnych poziomach byli wyczerpani, śpiący i ospali.

Na podstawie uzyskanych wyników podano zalecane wartości progu uciążliwości hałasu w zakresie częstotliwości 20–40 kHz ze względu na możliwość realizacji przez pracownika jego podstawowych zadań. Wynoszą one o 10 dB poniżej wartości dopuszczalnych hałasu NDN określonych w zakresie tercjowych pasm częstotliwości o częstotliwościach środkowych: 20, 25, 31,5i 40 kHz, tj.:

-     80 dB dla pasma o częstotliwości środkowej 20 kHz

-     95 dB dla pasma o częstotliwości środkowej 25 kHz

-     100 dB dla pasm o częstotliwościach środkowych 31,5 i 40 kHz.

 

Zadanie 1.Z.05. Zestawienie wyników ankiety odczuć podczas badania w kabinie przy różnych sygnałach ultradźwiękowych: T – tonalny; W – szerokopasmowy)

 

W ramach realizacji zadania opracowano projekt normy dotyczący poziomów dopuszczalnych hałasu ze względu na możliwość realizacji przez pracownika jego podstawowych zadań obejmujący zakres częstotliwości 20–40 kHz. Zakresem normy objęto stanowiska pracy, na których występuje hałas ultradźwiękowy i wykonywane są takie prace precyzyjne wymagające koncentracji uwagi, jak np.: w medycynie – posługiwanie się narzędziami ultradźwiękowymi (np. ultradźwiękowe noże, skalery dentystyczne), w przemyśle–- obróbka wykańczająca wyrobów (np. drążenie ultradźwiękowe, precyzyjne zgrzewanie ultradźwiękowe, szlifowanie metali kolorowych, żłobienie spoin, ultradźwiękowe dżetowanie czy zdobienie tkanin).

Wyniki badań opublikowano 1 rozdziale monografii, w 2 artykułach zamieszczonych w międzynarodowej bazie scopus, w 3 artykułach. Poza tym wygłoszono 2 referaty na konferencjach o zasięgu krajowym i 3 o zasięgu międzynarodowym.

 

 

 

Badania i propozycja kryterium uciążliwości hałasu w zakresie częstotliwości 20-40 kHz ze względu na możliwość realizacji przez pracownika jego podstawowych zadań

dr  inż.  Bożena Smagowska,  CIOP-PIB
2016r.



Jednostka: Pracownia Zwalczania Hałasu

Okres realizacji: 01.01.2015 – 31.12.2016