Opracowanie procedur ograniczania ryzyka zawodowego związanego z wyposażeniem elektrycznym maszyn w warunkach ich użytkowania

Kierownik projektu: mgr inż. Hubert Karski

Streszczenie projektu:

Opracowano wytyczne ograniczania ryzyka zawodowego związanego z wyposażeniem elektrycznym użytkowanych maszyn produkcyjnych. Będą one wykorzystane przez pracodawców przy dostosowaniu stosowanych maszyn do minimalnych wymagań bezpieczeństwa, wynikających z postawnowień rozporządzenia ministra gospodarki z dn. 30.X.2002 r.Zakresem zadania objęto wyposażenie elektryczne maszyn (WEM) i innych urządzeń technicznych oraz związanych z nimi instalacji i urządzeń rozdzielczych, zasilanych energią elektryczną o napięciu znamionowym od 50 do 1000 V prądu przemiennego i od 120 do 1500 V pradu stałego.Opracowano poradnik zawierający opis metody dostosowywania wyposażenia elektrycznego maszyn do minimalnych wymagań bezpieczeństwa wraz z przykładami wykorzystania jej w procesie modernizacji rzeczywistych maszyn. Opracowano także listę wymagań bezpieczeństwa bezwzględnie koniecznych do spełnienia w procesie modernizowania wyposażenia elektrycznego maszyn.Na podstawie doświadczeń zebranych podczas praktycznej weryfikacji metody w przedsiębiorstwach opracowano projekty procedur, w których określono sposoby realizowania poszczególnych działań w procesie ograniczania ryzyka zawodowego.Opracowano także materiały szkoleniowe przeznaczone jako pomoc do kształcenia ekspertów, którzy przeprowadzają dostosowywanie wyposażenia elektrycznego maszyn do minimalnych wymagań bezpieczeństwa.

Informacje uzupełniające

Celem niniejszego zadania było:
- opracowanie i praktyczne zweryfikowanie procedur służących do diagnozowania stanu wyposażenia elektrycznego maszyn w użytkowaniu i innych urządzeń technicznych oraz związanych z nimi instalacji i urządzeń rozdzielczych, zasilanych energią elektryczną o napięciu znamionowym od 50 V do 1000 V prądu przemiennego i od 120 V do 1500 V prądu stałego,
- analiza i ocena ryzyka zawodowego związanego z tym wyposażeniem i określenie środków służących do jego redukcji,
- opracowanie wytycznych ograniczania ryzyka zawodowego, przydatnych pracodawcom przy dostosowywaniu maszyn w użytkowaniu do minimalnych wymagań bezpieczeństwa, wynikających z postanowień dyrektyw europejskich, a wdrażanych do systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
W ramach I etapu określono wymagania bezpieczeństwa mające zastosowanie do wyposażenia elektrycznego maszyn w użytkowaniu oraz opracowano metody umożliwiające badanie stanu wyposażenia pod kątem spełnienia tych wymagań
Określono charakterystyczne zagrożenia, pochodzące od wyposażenia elektrycznego użytkowanych maszyn, a mogące wystąpić na typowym stanowisku pracy w przemyśle i pokrewnych gałęziach gospodarki
Dokonano przeglądu najczęściej występujących niedomagań wyposażenia elektrycznego użytkowanych maszyn w aspekcie zgodności z postanowieniami wymienionego rozporządzenia, leżących u przyczyn zagrożeń o charakterze elektrycznym
Przedstawiono ogólny wykaz typowych problemów, pojawiających się przy współpracy maszyny z instalacją zasilającą
Z normy PN-EN 60204-1:2001 i innych norm wybrano istotne zagadnienia, które należy brać pod uwagę przy ocenie stanu technicznego maszyny i które uwzględnić należy w trakcie dostosowywania jej do minimalnych wymagań bezpieczeństwa
W ramach realizacji tego etapu zadania wykonano następujące prace:
-opracowano metodę ilościowego szacowania ryzyka zawodowego, która została wykorzystana w zaprojektowanej metodyce oceny ryzyka związanego z wyposażeniem elektrycznym użytkowanych maszyn produkcyjnych. Metoda ta polega na obliczaniu ryzyka zawodowego związanego z zagrożeniami elektrycznymi na podstawie modelu matematycznego wykorzystującego drzewo uszkodzeń i błędów, odwzorowującego relacje logiczne pomiędzy zdarzeniami inicjującymi, które mogą doprowadzić do wystąpienia określonego skutku, spowodowanego brakiem lub zawodnością funkcji bezpieczeństwa dla poszczególnych zagrożeń, zidentyfikowanych dla danej maszyny. W odniesieniu do kolejnych zagrożeń szacowane są ryzyka cząstkowe i obliczane ryzyko całkowite
-przeprowadzono badania sprawdzające metodykę na rzeczywistych obiektach - tokarkach uniwersalnych do metali typu TUM i TUK Potwierdziły one poprawność przyjętego rozwiązania i spełnienie wymagań zawartych w założeniach
-opracowano prototypowy program komputerowy, wspomagający proces oceny ryzyka, w którym zaimplementowano skorygowaną wersję ww. metody. Sprawdzenie pro-gramu na tych samych tokarkach pozwoliło na wprowadzenie niezbędnych korekt i wykazało jego przydatność. Pełniejsze testowanie programu, na większej liczbie maszyn, jest przewidziane do realizacji w następnym etapie zadania
W ramach 3. etapu pracy zostaną opracowane wytyczne, zawierające procedury ograniczania ryzyka zawodowego związanego z wyposażeniem elektrycznym maszyn produkcyjnych. Udoskonalony program komputerowy będzie stanowić uzupełnienie wytycznych, pozwalające dokumentować prowadzoną ocenę ryzyka i wspomagać oceniającego w określaniu stanu wyposażenia elektrycznego maszyny.

Jednostka: Pracownia Elektronicznych Systemów Ochronnych

Okres realizacji: 01.01.2002 – 31.12.2004