Pracownia Ochron Rąk i Nóg

Opis Jednostki Instytutu

Pracownia Ochron Rąk i Nóg - O Pracowni
Profil działalności pracowni:

Działalności stanowią prace naukowo badawcze związane z:

opracowywaniem metod i stanowisk do badań rękawic i obuwia ochronnego zgodnych z wymaganiami norm europejskich
ustaleniem wymagań dotyczących parametrów ochronnych i użytkowych ochron rąk i nóg zgodnych z Dyrektywą Europejską przeznaczonych do stosowania w warunkach występowania czynników szkodliwych i niebezpiecznych
poprawą komfortu użytkowania rękawic i obuwia ochronnego
opracowywaniem nowych wzorów ochron rąk i nóg poprawiajacych bezpieczeństwo i ergonomię ich użytkowania
badaniem zjawisk zachodzących w trakcie użytkowania rękawic i obuwia

Działalność konsultacyjna i doradztwo obejmuje:

dobór rękawic i obuwia ochronnego odpowiednich do zagrożeń występujących na stanowiskach pracy
dobór zakresu badań dla wyrobów zgłoszonych do certyfikacji
sposób znakowania wyrobów

Pracownia wykonuje również badania w zakresie niezbędnym do prowadzenia oceny typu WE rękawic (uprawniającej producenta do oznaczania wyrobów oznaczeniem CE).

Kierownik Pracowni
dr hab. inż. Emilia Irzmańska
tel. (+48 42) 648 02 46,
e-mail: emirz@ciop.lodz.pl

Publikacje

Irzmańska E., Bacciarelli-Ulacha A.: Case study: measuring thermal insulation of heated protective gloves on a thermal hand model, FIBRES & TEXTILES in Eastern Europe, 2019, online
Irzmańska E., Kropidłowska P.: Case study: Fit evaluation of protective gloves made of elastic and non-elastic textile materials, FIBRES & TEXTILES in Eastern Europe, 2019, vol. 5, 137, s. 59-64
Kropidłowska P., Irzmańska E., Jurczyk-Kowalska M.: Ocena uszkodzeń polimerowych podnosków stosowanych w obuwiu ochronnym – studium przypadku, POLIMERY, 2019, vol. 64, 7–8, s. 514-521
Adamus-Włodarczyk A., Bacciarelli-Ulacha A., Irzmańska E., Strąkowska A., Masłowski M.: Evaluation of the elastomeric composite self-repair process for the construction of protective gloves, FIBRES and TEXTILES in Eastern Europe, 2018, 26, 4(130) , s. 104-110
Adamus-Włodarczyk A., Irzmańska E., Brycki B.: Aktualny stan wiedzy o polimerach self-healing w aspekcie aplikacji do całogumowych rękawic ochronnych, Polimery, 2018, 63, 7-8, s. 17-23
Chęsy P., Irzmańska E: Selected metrological aspects of permeation cells used for testing the resistance of polymeric materials to penetration by liquid chemicals, Measurement, 2018, 117, s. 403-409
Irzmańska E., Kropidłowska P.: Workplace survey of cold protective glove aging, Autex Research Journal, 2018, 10
Irzmańska E., Okrasa M.: Evaluation of protective footwear fit for older workers (60+): A case study using 3D scanning technique, International Journal of Industrial Ergonomics, 2018, 67, s. 27-31
Irzmańska E., Wójcik P., Adamus-Włodarczyk A.: Manual work in cold environments and its impact on selection of materials for protective gloves based on workplace observations, Applied Ergonomics, 2018, 68, s. 186-196
Irzmańska E., Wójcik P., Adamus-Włodarczyk A.: Manual work in cold environments and its impact on selection of materials for protective gloves, Applied Ergonomics, 2018, 68, s. 186-196
Krzemińska S., Pośniak M., Szewczyńska M.: Resistance of gloves and protective clothing materials to permeation of cytostatic solutions, International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health (IJOMEH), 2018, 31(3), s. 341-350
Irzmańska E., Brochocka A.: Modified polymer materials for use in selected personal protective equipment products, AUTEX Research Journal, 2017, 17, 1, s. 35-47
Irzmańska E., Tokarski T.: A new method of ergonomic testing of gloves protecting against cuts and stabs during knife use, Applied Ergonomics , 2017, 61, s. 102-114
Kropidłowska P., Irzmańska E., Kurpiewska J., Chęsy P.: Dobór rękawic do ochrony przez zagrożeniami występującymi przy produkcji i stosowaniu prefabrykatów betonowych, Bezpieczeństwo Pracy, Nauka i Praktyka, 2017, 11(554), s. 8-12
Chęsy P., Wójcik P,, Kurpiewska J.: Wybrane aspekty doboru rękawic ochronnych do pracy w przemyśle meblarskim, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2016, 9, s. 8-13
Hrynyk R., Frydrych I., Cichocka A. : Zastosowanie techniki skanowania 3D do pomiaru stóp (1). Metodyka i wyniki pomiarów, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2016, 6, s. 12-16
Hrynyk R., Frydrych I., Cichocka A. : Zastosowanie techniki skanowania 3D do pomiaru stóp (2). Ocena dopasowania obuwia ochronnego, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2016, 7, s. 22-24
Hrynyk R., Frydrych I., Cichocka A. : Wykorzystanie technik skanowania 3D w celu lepszego dopasowania ŚOI - na przykładzie sprzętu ochrony układu oddechowego, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2016, 2, s. 18-22
Krzemińska S., Rzymski W.M., Malesa M., Borkowska U., Oleksy M.: Gloves against mineral oils and mechanical hazards: composites of carboxylated acrylonitrile–butadiene rubber latex, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics (JOSE), 2016, Vol. 22, 3, s. 350-359
Makowski K., Brochocka A., Irzmańska E.: Ocena komfortu użytkowania wybranych modeli środków ochrony indywidulanej z wykorzystaniem techniki 3D, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2016, 9, s. 14-19
Stefko A.: Kategoryzacja środków ochrony indywidualnej na podstawie dyrektywy 89/686/EWG – na przykładzie rękawic i obuwia, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2015, 4(523), s. 26-29
Drygała-Puto M., Stefko A.: Procedury oceny zgodności środków ochrony indywidualnej a obowiązki podmiotów gospodarczych wprowadzających wyroby na rynek – najczęściej zadawane pytania (2), Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2014, 7(514), s. 18-20
Drygała-Puto M., Stefko A.: Procedury oceny zgodności środków ochrony indywidualnej a obowiązki podmiotów gospodarczych wprowadzających wyroby na rynek (1), Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2014, 6(513), s. 15-19
Gubernator J., Lipka D., Korycińska M., Kempińska K., Milczarek M., Wietrzyk J., Hrynyk R., Barnert S., Sűss R., Kozubek A.: Efficient human breast cancer xenograft regression after a single treatment with a novel liposomal formulation of epirubicin prepared using the EDTA ion gradient method, online 2014, 10.1371/journal.pone.0091487 , PLOS ONE, 2014, 9(3), s. 1-9
Irzmańska E.: Rozwój metod wyznaczania odporności obuwia ochronnego na poślizg, Przegląd Włókienniczy – Włókno, Odzież, Skóra, 2014, 11, s. 25-29
Irzmańska E.: Case study of the impact of toecap type on the microclimate in protective footwear, online 2014 http://dx.doi.org/10.1016/j.ergon.2014.07.006, International Journal of Industrial Ergonomics, 2014
Irzmańska E.: The impact of different types of textile liners used in protective footwear on the subjective sensations of firefighters, Applied Ergonomics, 2014, 47, s. 34-42
Irzmańska E.: Ergonomiczna ocena rękawic chroniących przed przecięciami i ukłuciami nożami ręcznymi, Przegląd Włókienniczy – Włókno, Odzież, Skóra, 2014, 5, s. 40-44
Irzmańska E.: Footwear use at the workplace and recomendations for the improvement of its functionality and hygene, DOI:2478/aut-2014-0005, AUTEX Research Journal, 2014, 14, 2
Irzmańska E., Brochocka A.: Influence of the physical and chemical properties of composite insoles on the microclimate in protective footwear, Fibres & Textiles in Eastern Europe, 2014, 5(107), s. 89-95
Irzmańska E., Padula G., Irzmańska R.: Impedance plethysmography as a tool for assessing exertion related blood flow changes in the lower limbs in healthy subjects, DOI:10.1016/j.measurement.2013.08.065, 2014, 47: 110-115, Measurement, 2014, s. 110-115
Stefko A.: Metody badania odporności obuwia na działanie stopionych metali, Przegląd Włókienniczy – Włókno, Odzież, Skóra, 2014, 7, s. 26-29
Stefko A.: Elementy obuwia pochłaniające energię mechaniczną, – rozwiązania konstrukcyjne, i metody badań, Przegląd Włókienniczy – Włókno, Odzież, Skóra, 2014, 8, s. 33-36
Hrynyk R. : Tkaniny bazaltowe – ocena możliwości zastosowania w rękawicach chroniących przed czynnikami gorącymi , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2013, 2 (497) , s. 22-25
Hrynyk R., Frydrych I., Irzmańska E., Stefko A.: Thermal properties of aluminized and non-aluminized basalt fabrics, Textile Research Journal, 2013, 83(17), s. 1860-1872
Hrynyk R., Stefko A. : Rękawice dla pracowników służb medycznych - medyczne czy ochronne ? , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2013, 5 (500) , s. 7-10
Irzmańska E., Dutkiewicz J.K., Irzmański R.: New approach to assessing comfort of use of protective footwear with a textile liner and its impact on foot physiology, Textile Research Journal, 2013
Irzmańska E., Stefko A., Dyńska-Kukulska K.: Factors influencing the end of the service life of protective gloves used in car repair shop - a preliminary report, DOI: 10.1080/19338244.2013.787963, Archives of Environmental & Occupational Health, 2013
Krzemińska S., Irzmańska E.: Evaluation of ergonomic properties for gloves against mineral oils based on manual dexterity tests, Journal of Testing and Evaluation, 2013, 41, 6
Stefko A. : Zmiany w normalizacji w odniesieniu do obuwia do użytku zawodowego , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2013, 11 (406) , s. 10-12
Hrynyk R. : Sygnalizacja skuteczności rękawic chroniących przed czynnikami chemicznymi , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2012, 7 (490) , s. 27-29
Hrynyk R., Frydrych I., Irzmańska E., Stefko A.: Thermal properties of aluminized and non-aluminized basalt fabrics, Publikacja online, DOI: 10.1177/0040517512447517, 02.06.2012, Textile Research Journal, 2012
Irzmańska E., Dyńska-Kukulska K.: Permeation of mineral oils through protective glove materials in view of literature data and authors’ own studies, Reviews in Analytical Chemistry, 2012, 31, s. 113-122
Irzmańska E., Stefko A.: Comparative evaluation of test methods for cut resistance of protective gloves according to Polish standards, Fibres & Textiles in Eastern Europe, 2012, 20, 5(94), s. 107-111
Irzmańska E., Stefko A. : Właściwości ochronne rękawic a warunki ich użytkowania - badania ankietowe , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2012, 12 (495) , s. 20-24
Irzmańska E., Majchrzycka K., Stefko A. : Ocena właściwego doboru rękawic ochronnych do prac z nożami ręcznymi - badania ankietowe , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2011, 9 (480) , s. 14-17
Gryz K., Karpowicz J., Kurczewska A., Stefko A., Smalcerz A. : Ograniczanie ryzyka zawodowego przy źródłach pól elektromagnetycznych (3) - przegląd wybranych materiałów barierowych , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2009, 3 (450) , s. 22-26
Krzemińska S., Hrynyk R., Pietrowski P. : Możliwości zastosowania nanomateriałów w środkach ochrony indywidualnej , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2009, 5 (452) , s. 7-9
Kamińska W. : Odporność obuwia na poślizg - badanie i wymagania , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2008, 9 (444) , s. 16-20
Kamińska W. : Środki ochrony indywidualnej - obuwie. Wymagania aktualnych norm , Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2007, 12 (435) , s. 20-23
Feliszewska-Robakowska T., Kamińska W., Majchrzycka K.: Środki ochrony indywidualnej przed czynnikami biologicznymi dla pracowników bloku operacyjnego, Blok operacyjny, 2002, 5 (1)
Kamińska W.: Środki ochrony indywidualnej przed czynnikami biologicznymi dla pracowników służb medycznych, Blok operacyjny, 2002, 5 (1)
Kamińska W.: Alergia na lateks u pracowników służby zdrowia i mozliwość jej ograniczania, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2002, 3, s. 4-7
Krzemińska S., Szczecińska K.: Proposal for a method for testing resistance of clothing and gloves to penetration by pesticides, Annals of Agriculture and Environmental Medicine, 2001, Volume 8, Number 2
Andrzejewska A., Kamińska W.: Termoizolacyjność obuwia przeznaczonego do pracy w niskiej temperaturze, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2000, 4, s. 23-25
Kamińska W., Andrzejewska A.: Rękawice wielofunkcyjne chroniące przed zagrozeniami mechanicznymi, termicznymi i wodą, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2000, 7-8, s. 30-35
Szczecińska K., Łężak K.: Review of research studies of ergonomic aspects of selected personal protective equipment, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics (JOSE), 2000, Special issue, s. 143-151

Pracownicy Instytutu

Pracownia Ochron Rąk i Nóg

Kierownik	telefon	e-mail
dr hab. inż. Emilia Irzmańska	(42) 648 02 46	emirz[at]ciop.lodz.pl

	telefon	e-mail
mgr inż. Agnieszka Adamus - Włodarczyk	-	agada[at]ciop.lodz.pl
techn. Elżbieta Grzegorczyk	-	elgrz[at]ciop.lodz.pl
mgr inż. Paulina Kropidłowska	-	pawoj[at]ciop.lodz.pl
techn. Tadeusz Muszyński	-	tamus[at]ciop.lodz.pl
techn. Arkadiusz Szmytke	-	arszm[at]ciop.lodz.pl

Oferta

Pracownia Ochron Rąk i Nóg - Oferta

Badania laboratoryjne krajowych i importowanych rękawic i obuwia ochronnego w zakresie akredytacji Laboratorium Ochron Rąk i Nóg zgodnie z procedurami opracowanymi wg norm.

Środki ochrony rąk

Badane parametry	Nr normy
wytrzymałość na rozciąganie	PN-ISO 37:2007
wydłużenie względne przy rozciąganiu	PN-ISO 37:2007
wytrzymałość na rozdzieranie	PN-EN 388:2006
nieszczelność rękawic ochronnych z zastosowaniem powietrza	PN-EN 374-3:2005 PN-EN 374-3:2005/AC:2006
nieszczelność rękawic ochronnych z zastosowaniem wody	PN-EN 374-2:2005
wartość pH wyciągu wodnego	PN-EN ISO 4045:2001
wartość pH ekstraktów wodnych wyrobów włókienniczych	PN-EN ISO 3071:2007
odporność na ścieranie	PN-EN 388:2006
odporność na przecięcie	PN-EN 388:2006
odporność na działanie drobnych rozprysków stopionego metalu	PN-EN 348:1994
wskaźnik przenikania ciepła przy działaniu płomienia	PN-EN 367:1996
oznaczanie zawartości chromu (VI) w skórze wyprawionej	PN-EN 420: 2005 PN-EN ISO 4044:2000
zachowanie się podczas palenia	PN-EN 407:2007
odporność materiałów na przenikanie rozpuszczalników organicznych metodą chromatografii gazowej	PN-EN 374-3:2005 PN-EN 374-3:2005/AC:2006
współczynnik przenikania ciepła i stopnie przenoszenia ciepła w wyniku działania promieniowania cieplnego	PN-EN 366:1995 PN-EN 366:1995/Ap1:2003 PN-EN ISO 6942:2005
zmiana wyglądu zewnętrznego w wyniku działania promieniowania cieplnego	PN-EN 366:1995 PN-EN 366:1995/Ap1:2003 PN-EN ISO 6942:2005
odporność materiałów na przesiąkanie	PN-EN ISO 6530:2005
wyznaczanie wodoszczelności	PN-EN 20811:1997 PN-EN 1734:2000 PN-EN 1734 :2000/Ap1:2002
odporność na przekłucie	PN-EN 388:2006
odporność na wielokrotne zginanie	PN-EN ISO 7854:2002
odporność na działanie niskiej temperatury	PN-EN 1876-1:2000
zręczność palców ręki z nałożoną rekawicą	PN-EN 420:2005
odporność na ciepło kontaktowe	PN-EN 702:2002
odporność na przecięcie piłą łańcuchową	PN-EN 381-4:2002
absorpcja pary wodnej	PN-EN 420:2005
przepuszczalność pary wodnej	PN-EN 420:2005
rezystancja powierzchniowa i skrośna materiałów na rękawice ochronne	PN-EN 1149-1:2006 PN-EN 1149-2:1999 PN-EN 1149-2:1999/Ap1:2001
odporność na przenikanie ciekłych środków ochrony roślin metodą chromatografii gazowej	PN-EN 374-3:2005 PN-EN 374-3:2005/AC:2006

Obuwie bezpieczne, ochronne i zawodowe oraz materiały przeznaczone na wierzchy, podszewki, podpodeszwy i wyściółki

Badane parametry	Nr normy
odporność podeszew obuwia na działanie oleju napędowego	PN-EN ISO 20344:2007
odporność podeszew obuwia na ścieranie	PN-ISO 4649:2007
izolacja od ciepła	PN-EN ISO 20344:2007
szczelność obuwia metodą przepuszczalności powietrza	PN-EN ISO 20344:2007
wartość pH wyciągu wodnego	PN-EN ISO 4045:2001
odporność wyrobu na działanie drobnych rozprysków stopionego metalu	PN-EN 348: 1994
odporność na płomień	PN-EN ISO 15025:2005 PN-EN 15090:2006
współczynnik przenoszenia promieniowania cieplnego	PN-EN 366:1995 PN-EN 366:1995/Ap1:2003 PN-EN ISO 6942:2005
ocena wyglądu zewnętrznego wierzchów obuwia po działaniu promieniowania cieplnego	PN-EN 366:1995 PN-EN 366:1995/Ap1:2003 PN-EN ISO 6942:2005
właściwości wytrzymałościowe przy rozciąganiu wierzchów obuwia	PN-EN ISO 20344:2007 PN-ISO 2023:2000 PN-ISO 37:2007 PN-EN ISO 3376:2005
odporność na zginanie wierzchów obuwia z tworzyw sztucznych	PN-EN ISO 20344:2007 PN-ISO 4643:1994
odporność na zginanie wierzchów obuwia gumowego	PN-EN ISO 20344:2007 PN-ISO 2023:2000
wytrzymałość podeszew obuwia na powiększanie się nacięcia	PN-ISO 5423:1994
siła rozdzierania wierzchów obuwia skórzanego	PN-EN ISO 20344:2007 PN-EN ISO 3377-2:2005
wytrzymałość podeszew obuwia na rozdzieranie	PN-ISO 34-1:2007
przepuszczalność pary wodnej przez wierzchy obuwia skórzanego	PN-EN ISO 20344:2007
izolacja od zimna	PN-EN ISO 20344:2007
odporność na przecięcie piłą łańcuchową	PN-EN 381-3:2000
absorpcja pary wodnej przez wierzch i podszewkę, współczynnik pary wodnej	PN-EN 344-1:1996
absorpcja i desorpcja wody w podpodeszwie – metoda statyczna	PN-EN ISO 20344:2007
przepuszczalność pary wodnej przez materiały przeznaczone na wierzchy i podszewki obuwia	PN-EN ISO 20344:2007
absorpcja i desorpcja wody przez podpodeszwy i wyściółki obuwia -metoda dynamiczna	PN-EN ISO 20344:2007 PN-EN 12746:2002 PN-EN 12746:2002/A1:2006
określone cechy ergonomiczne	PN-EN ISO 20344:2007
odporność podeszwy na kontakt z gorącym podłożem	PN-EN ISO 20344:2007
odporność na przebicie spodu obuwia	PN-EN ISO 20344:2007
właściwości elektryczne obuwia	PN-EN ISO 20344:2007
zawartość chromu (VI) w skórze wyprawionej	PN-EN ISO 20344:2007 PN-EN ISO 4044:2000
wysokość wierzchu obuwia	PN-EN ISO 20344:2007
grubość wierzchu obuwia	PN-EN ISO 20344:2007
30. ocena urzeźbienia podeszwy (powierzchnia urzeźbienia, grubość urzeźbionych podeszew i wysokość występów urzeźbienia)	PN-EN ISO 20344:2007
ocena konstrukcji i wymiarów wkładki odpornej na przebicie	PN-EN ISO 20344:2007
wewnętrzna długość podnosków obuwia	PN-EN ISO 20344:2007
odporność na korozję metalowych podnosków lub metalowych wkładek odpornych na przebicie	PN-EN ISO 20344:2007
grubość podpodeszwy obuwia	PN-EN ISO 20344:2007
wytrzymałość języka obuwia na rozdzieranie	PN-EN ISO 20344:2007

Projekty

Opracowanie metod badania i wyznaczania odporności na uderzenie i ściskanie ochron palców stopy

Kierownik projektu - mgr inż. Paulina Kropidłowska

Wykonawcy -

zobacz więcej

Opracowanie kryteriów oceny bezpiecznego stosowania rękawic i obuwia ochronnego z pasywnymi i aktywnymi systemami ogrzewania w warunkach uwzględniających zimne środowisko pracy

Kierownik projektu - dr hab. inż. Emilia Irzmańska

Wykonawcy -

zobacz więcej

Opracowanie modelowego barierowego materiału ochronnego o właściwościach samonaprawiających się przeznaczonego do ochrony przed wybranymi czynnikami chemicznymi

Kierownik projektu - mgr inż. Agnieszka Adamus-Włodarczyk

Wykonawcy -

zobacz więcej

więcej

Linki

Pracownia Ochron Rąk i Nóg - Interesujące odnośniki

Canadian Center for Occupational Safety and Health
Szeroki zakres informacji dotyczących zagrożeń na stanowiskach pracy, ergonomii, chorób zawodowych, środków ochrony indywidualnej. Z zakresu rękawic i obuwia ochronnego zawiera szereg definicji i pojęć, informacje dotyczące doboru odpowiednich ochron w zależności od rodzaju i natężenia zagrożenia, opis materiałów stosowanych do produkcji rękawic i obuwia oraz ich producentów, sposób konserwacji, przechowywania itp.
http://www.ccohs.ca/oshanswers
British Standard Institution
Informacje dotyczące norm, certyfikacji wyrobów, badania wyrobów
http://www.bsi.org.uk/bsi/
US National Institute of Occupational Safety and Health
Informacje dotyczące problemu uczuleń na lateks kauczuku naturalnego. Przytoczone są przykłady grup pracowników najbardziej narażonych na lateks, częstotliwość występowania alergii, opis zarejestrowanych przypadków zachorowań, sposób postępowania w przypadku wystąpienia uczulenia, zalecenia dla pracodawców i pracowników, dalsze kontakty dla zainteresowanych.
http://www.cdc.gov/niosh/latexalt.html
US National Institute of Occupational Safety and Health
Zawiera m.in. informacje dotyczące publikacji, konferencji, szkoleń z zakresu bezpieczeństwa pracy, dane z zakresu szacowania zagrożeń na stanowiskach pracy, rekomendacje sprzętu zabezpieczającego pracowników podczas pracy. Odsyła do innych stron internetowych o podobnej tematyce.
http://www.cdc.gov/niosh/homepage.html

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy