Redaktor wydawniczy edytor

REDAKTOR WYDAWNICZY (EDYTOR)


1. Informacje ogólne


   Zadaniem redaktora wydawniczego jest przygotowanie do druku publikacji w formie gazety codziennej, czasopisma, książki lub serii wydawniczej. W zależności od charakteru redakcji, w której pracuje, opracowywane publikacje mogą mieć charakter wychowawczy, edukacyjny (książki, czasopisma dla dzieci i młodzieży), naukowy (redakcje słowników, encyklopedii) lub informacyjny (np. gazeta codzienna).
   Ważne jest, aby publikacja miała atrakcyjną, przyciągającą czytelników formę.
Szczegółowe zadania redaktora wydawniczego zależą od tego, czy zajmuje się wydawaniem gazet, czy czasopism i wydawnictw książkowych. W redakcji czasopism i książek do zadań redaktora należy:

  • przygotowanie do druku publikacji książkowych, publikacji ciągłych, w tym serii wydawniczych i czasopism
  • opracowanie tekstu pod względem merytorycznym, edytorskim i językowym
  • zapoznanie się z konspektem książki lub wstępne czytanie maszynopisu dzieła oryginalnego lub tłumaczenia
  • przekazywanie maszynopisów tekstów naukowych do opiniodawców merytorycznych
  • przekazywanie tłumaczeń do weryfikacji językowej
  • sprawdzanie wprowadzonych poprawek sugerowanych przez recenzentów
  • opracowanie edytorskie publikacji – stworzenie koncepcji książki, jej kształtu zewnętrznego i układu wewnętrznego, zróżnicowania graficznego poszczególnych elementów tekstu, kolejności oraz sposobu zamieszczania tekstów i innych materiałów (tabeli, ilustracji, zdjęć, bibliografii, skorowidzów, indeksów itp.)
  • weryfikacja tekstów pod względem logicznym – sprawdzenie układu logicznego publikacji, zgodności tytułu głównego oraz tytułów rozdziałów z treścią, hierarchii ważności rozdziałów, sposobów objaśniania użytych terminów, sposobów definiowania
  • opracowanie językowe – likwidacja błędów ortograficznych, interpunkcyjnych, gramatycznych, stylistycznych, zwrotów obcojęzycznych, nadmiernego stosowania języka potocznego
  • ustalanie treści okładki, stron tytułowych, obwoluty, współpraca z grafikiem przy projektowaniu wymienionych elementów
  • wykonanie korekty redakcyjnej składu i podpisanie dzieła do druku
  • inicjowanie wydawania określonych książek i czasopism
  • śledzenie zapotrzebowania rynku na określone wydawnictwa
  • uczestnictwo w promocji publikacji
  • uczestnictwo w kolegium redakcyjnym, planowanie treści pisma, utrzymywanie kontaktów z autorami, inicjowanie kontaktów z czytelnikami, śledzenie wydarzeń wartych opisania.

Do zadań redaktora wydawniczego w gazecie codziennej należy:

  • orientacja w najważniejszych wydarzeniach danego dnia
  • sprawdzenie, jakiego rodzaju teksty i tematy planują dziennikarze
  • selekcja materiałów pod względem ważności tematów
  • sprawdzenie tekstów pod względem odpowiedniego wyeksponowania danego tematu
  • egzekwowanie poprawek w tekstach od dziennikarzy
  • dokonywanie uzgodnień dotyczących wielkości danego tekstu
  • koordynowanie pracy dziennikarzy.

   Redaktor wydawniczy w gazecie codziennej odpowiada za pracę określonej redakcji, co pewien czas jest także redaktorem prowadzącym całą gazetę. Jego praca jest ściśle związana z tempem dnia i napływem informacji.
   Miejscem pracy redaktora wydawniczego jest redakcja. Pracuje w pomieszczeniu biurowym lub – w nowoczesnej redakcji – w dużym pomieszczeniu podzielonym przeszklonymi ściankami. Miejsce pracy jest wyposażone w niezbędne urządzenia biurowe: komputer z dostępem do Internetu, faks, telefon, drukarkę, urządzenie do odbierania depesz agencyjnych, a także w biblioteki zawierające niezbędne słowniki, informatory, encyklopedie i fachowe publikacje.
  Zawód redaktora wydawniczego wymaga ścisłych i częstych kontaktów z innymi osobami (dziennikarzami, korektorami, grafikami), zarówno osobistych jak i telefonicznych i e-mailowych. Jest to wpisane zwłaszcza w obowiązki redaktora w
gazecie codziennej. Redaktorzy wydawnictw książkowych większość czasu poświęcają pracy nad tekstem, kontakty z innymi osobami bywają wówczas sporadyczne.
  Redaktor gazety codziennej pracuje zazwyczaj od godzin przedpołudniowych do wieczornych, czasem także późniejszych. Pracuje również w dni wolne i świąteczne. Praca redaktora wydawnictw książkowych i czasopism jest bardziej stabilna, pracuje najczęściej w stałych godzinach w porze dnia. Przeciętnie praca redaktora wydawniczego wynosi 6 – 9 godzin dziennie. Sporadycznie praca wymaga krótkich wyjazdów służbowych.
Praca redaktora wydawniczego należy do lekkich fizycznie, ale stresujących i obciążających system nerwowy.

 

2. Wymagania

 

   Redaktor wydawniczy powinien charakteryzować się opanowaniem, samodzielnością, stanowczością i umiejętnością szybkiego podejmowania racjonalnych decyzji. Powinien być osobą bardzo dobrze zorganizowaną, staranną i sumienną, posiadającą zdolność koncentracji i podzielności uwagi. Przydatna jest wyobraźnia, dobra pamięć wzrokowa oraz umiejętność twórczego myślenia i działania. Jest to praca dla ludzi wykształconych, odpowiedzialnych, wrażliwych, odpornych psychicznie i asertywnych.

   Redaktor powinien być człowiekiem inteligentnym, potrafiącym sprawnie wykorzystywać swoją wiedzę i umiejętności, mieć jasną koncepcję tego co robi. Przydatna jest szeroka wiedza, ciekawość świata, inwencja twórcza i wrażliwość artystyczna. Bardzo ważna jest umiejętność wyczuwania trendów, śledzenie zmian.

   W zawodzie redaktora wydawniczego niezbędna jest dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa. Przydatny jest dobry wzrok (prawidłowa ostrość wzroku i prawidłowe rozróżnianie barw oraz widzenie stereoskopowe).

  Na niektórych stanowiskach pracy istotne mogą być wymagania dotyczące słuchu, którego stan powinien umożliwiać komunikację werbalną, np. ze współpracownikami.

 

3. Czynniki utrudniające zatrudnienie w zawodzie

 

   Czynnikiem utrudniającym pracę w zawodzie są zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, a na tych stanowiskach pracy, gdzie niezbędny jest stały kontakt ze współpracownikami i twórcami – niepełnosprawność narządu słuchu, która nie może być skorygowana aparatem słuchowym w przypadku co najmniej jednego ucha tak, aby możliwa była komunikacja werbalna.

 

4. Możliwość zatrudnienia w zawodzie osób z niepełnosprawnością

 

4.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

  Istnieje możliwość zatrudnienia w zawodzie redaktora wydawniczego osób z dysfunkcją kończyn górnych, w tym jednoręcznych, po identyfikacji indywidualnych barier i dostosowaniu technicznych i organizacyjnych warunków środowiska pracy oraz stanowiska pracy.

   Osoby z dysfunkcją kończyn dolnych, w tym osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich, mają możliwość wykonywania zawodu na wybranych stanowiskach pracy. Wymagane jest wówczas takie ograniczenie lub zmodyfikowanie zakresu pracy, aby zadania mogły być wykonywane w pozycji siedzącej.

Warunkiem zatrudnienia jest odpowiednie dostosowanie obiektu, pomieszczenia i stanowiska pracy.

 

4.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku

   W zawodzie redaktora wydawniczego edytora mogą pracować osoby niewidome i słabowidzące z różnymi dysfunkcjami narządu wzroku, pod warunkiem odpowiedniego przystosowania środowiska i stanowiska pracy, a także organizacji pracy, wynikających z niepełnosprawności.

   Osoby słabowidzące, których dysfunkcja narządu wzroku może być skorygowana dzięki zastosowaniu pomocy technicznych, mogą wykonywać zawód, pod warunkiem właściwego przygotowania środowiska (technicznego i organizacyjnego) i stanowiska pracy.

 

4.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu

   Osoby słabosłyszące mogą wykonywać zawód redaktora wydawniczego w sytuacji, gdy jej niepełnosprawność można korygować za pomocą aparatu słuchowego tak, aby możliwa była komunikacja werbalna.

   Istnieje możliwość zatrudnienia na wybranych stanowiskach pracy osób głuchych lub głuchoniemych (dotyczy tylko osób potrafiących posługiwać się językiem polskim w piśmie), pod warunkiem identyfikacji indywidualnych barier i właściwego przygotowania środowiska i stanowiska pracy oraz wyeliminowania lub modyfikacji czynności wymagających komunikacji werbalnej z twórcami lub współpracownikami.

 

4.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej

   Osoby z chorobami psychicznymi mogą pracować w zawodzie pod warunkiem, że praca, poza wyjątkowymi sytuacjami (wyjazdy, sytuacje kryzysowe w firmie), nie zaburza rytmu dnia i nocy pracownika i zachowana jest zasada równego traktowania pracowników.

 

4.5. Osoby z epilepsją

   Osoby z epilepsją mogą wykonywać zawód na wybranych stanowiskach pracy pod warunkiem, że napady padaczkowe występują sporadycznie i są sygnalizowane przez aurę, występują głównie wieczorem lub w nocy, nie powodują zbytniego zmęczenia i stosunkowo szybko następuje regeneracja sił po ich wystąpieniu, zaś przebieg choroby nie prowadzi do charakteropatii padaczkowej.

Osoby z epilepsją mogą być zatrudnione warunkowo, po ograniczeniu zakresu zadań do sytuacji, w których możliwy jest stały nadzór i ewentualna szybka pomoc, a stanowisko pracy nie stwarza potencjalnych zagrożeń w razie emisji choroby.

 

5. Potrzeba przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości osób z niepełnosprawnością

 

5.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

 

Osoby z dysfunkcją kończyn górnych

   Zatrudnienie osób z niewielką dysfunkcją kończyn górnych może wiązać się z koniecznością ograniczenia lub eliminacji zadań wymagających dużej sprawności rąk i palców oraz z koniecznością zastosowania indywidualnych pomocy technicznych, usprawniających pracę biurową lub obsługę urządzeń. Osobom z dysfunkcją jednej kończyny górnej mogą być potrzebne pomoce techniczne (ortezy, protezy), ułatwiające lub umożliwiające im pracę, w tym obsługę komputera. Obecny stan technologiczny dotyczący dostosowywania sprzętu komputerowego do potrzeb osób ze znacznymi dysfunkcjami kończyn górnych pozwala na korzystanie z niego osobom z porażeniami i przykurczami. Dostosowanie może dotyczyć obsługi klawiatury komputerowej (z nakładką ograniczającą, dużymi klawiszami lub dotykowej) czy myszy z dużymi trackballami.

 

Osoby z dysfunkcją kończyn dolnych

   Dla osób z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych, jeżeli jest to możliwe, należy tak zorganizować pracę oraz ograniczyć zakres zadań, aby część z nich mogła być wykonywana w pozycji siedzącej lub w pozycji stojącej z podparciem bioder i pleców.

Osoby poruszające się o kulach mogą potrzebować zainstalowania uchwytów i poręczy ułatwiających wstawanie i podpieranie w czasie stania. Kolejna możliwa adaptacja to dostosowanie wielkości stanowiska pracy i wysokości blatu biurka do indywidualnych potrzeb oraz umieszczenie wykorzystywanych urządzeń w zasięgu rąk pracownika. Również siedzisko należy przystosować do indywidualnych potrzeb pracownika z niepełnosprawnością (regulacja wysokości, uchylne siedzisko, regulowany podnóżek, blokada kół, regulowane lub indywidualnie profilowane oparcie tylne, regulowane i odchylane podłokietniki).

   Osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich potrzebują likwidacji barier architektonicznych w miejscu pracy i w drodze do zakładu pracy. Ciągi komunikacyjne powinny być wystarczająco szerokie, bez elementów wolno stojących i pozbawione progów, również drzwi do pomieszczeń i wind powinny mieć odpowiednią szerokość. W miejscu pracy istnieje potrzeba powiększenia przestrzeni manewrowej wokół stanowiska pracy oraz dostosowania przestrzeni stanowiska pracy i wysokości położenia blatu biurka oraz odpowiedniej przestrzeni pod blatem do indywidualnych potrzeb, a także zapewnienia dostępności wykorzystywanych urządzeń i materiałów na odpowiedniej wysokości, bez konieczności manewrowania wózkiem. Należy zapewnić częściowe lub całkowite wyeliminowanie zadań czynności wymagających dobrej koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Ograniczenie niektórych obowiązków zawodowych jest możliwe w sytuacji pracy zespołowej.

 

5.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku

   Osoby z dysfunkcjami narządu wzroku dającymi się skorygować szkłami optycznymi powinny korzystać ze szkieł optycznych lub soczewek kontaktowych. Mogą również, w miarę potrzeb, wykorzystywać oprzyrządowania powiększające (np. lupy powiększające, powiększalniki). Mogą również używać większej czcionki bądź specjalnego programu powiększającego zainstalowanego w komputerze. Dodatkową opcją wspomagającą pracę osoby słabowidzącej jest wprowadzenie dźwięku towarzyszącego wykonywaniu poszczególnych czynności na komputerze.

   Wymagane jest dobre doświetlenie miejsca i stanowiska pracy, wprowadzenie kontrastowej kolorystyki narzędzi, urządzeń i maszyn, ścian i podłogi pomieszczeń, stosowanie kontrastowego tła blatu lub stołu warsztatowego względem podłogi oraz narzędzi pracy, eliminacja potencjalnych źródeł olśnienia, a także dublowanie sygnalizacji optycznej dźwiękiem.

Osoby z zaburzeniami widzenia po zmroku powinny mieć odpowiednio doświetlone światłem elektrycznym pomieszczenie i stanowisko pracy.

  Osoby nadwrażliwe na światło powinny mieć odpowiednio oświetlone stanowisko pracy, tak aby ograniczyć olśnienie bezpośrednie i odbiciowe. Stosowane oprawy powinny cechować się możliwie najmniejszą jaskrawością.

  Można zatrudnić również osoby niewidome i z wszelkimi dysfunkcjami narządu wzroku, pod warunkiem odpowiedniego dostosowania zakresu obowiązków do rodzaju upośledzenia widzenia oraz organizacji pracy i wyposażenia stanowiska w odpowiednie urządzenia wspomagające. Osoby te mogą korzystać z komputera dzięki zastosowaniu np. syntezatora mowy w komputerze, skanera, monitora dotykowego, klawiatury brajlowskiej, drukarki brajlowskiej, notatnika brajlowskiego lub dźwiękowego, oprogramowania umożliwiającego wydawanie poleceń głosem czy zastąpieniu oznaczeń graficznych sygnałami dźwiękowymi. Wskazane jest także takie zmodyfikowanie lub ograniczenie wykonywanych czynności, aby nie wymagały sprawności narządu wzroku. Pomocna jest stała lokalizacja przedmiotów i urządzeń, wyznaczenie wewnętrznych dróg komunikacyjnych i zainstalowanie poręczy wzdłuż tych dróg, zróżnicowana faktura podłogi.

Należy w określonych sytuacjach częściowo lub całkowicie wyeliminować zadania i czynności robocze wymagające dobrej koordynacji wzrokowo-ruchowej.

 

5.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu

 

Osoby słabosłyszące

   Osoby słabosłyszące powinny stosować aparaty słuchowe korygujące słuch (zwłaszcza w częstotliwościach pasma mowy) w stopniu umożliwiającym swobodne, werbalne komunikowanie się z innymi ludźmi (słuch wydolny socjalnie). Zaleca się ograniczenie hałasu tła oraz pogłosu w pomieszczeniu pracy w celu poprawy warunków percepcji dźwięku oraz poprawy warunków komunikacji werbalnej.

   Wskazane jest rozszerzenie sygnalizacji ostrzegawczej o sygnalizację świetlną lub wizyjną, uzupełniającą dźwiękowe sygnały bezpieczeństwa w miejscach potencjalnego przebywania pracownika (pomieszczenie pracy, toaleta, pokój socjalny itp.) lub sygnalizację wibracyjną, informującą o ewentualnym niebezpieczeństwie.

   Zaleca się, aby w miarę możliwości urządzenia teleinformatyczne, takie jak telefon, komputer itp., były dostosowane do aparatów słuchowych (np. mogą być wyposażone w systemy pętli indukcyjnej lub systemy FM). Urządzenia komunikacyjne mogą być również wyposażone w sygnalizację wizyjną, drganiową lub opartą na przewodnictwie kostnym.

 

Osoby głuche i głuchonieme

(dotyczy tylko osób potrafiących posługiwać się językiem polskim w piśmie)

   Na wybranych stanowiskach pracy jest możliwe zatrudnienie osób głuchych lub głuchoniemych, zwłaszcza gdy potrafią odczytywać mowę z ust i ich mowa, mimo ograniczeń, jest wyraźna.

   Osoby głuche i głuchonieme mogą pracować samodzielnie lub w zespołach, gdzie nie ma konieczności kontaktowania się z osobami z zewnątrz. Możliwe jest uzyskanie warunków sprzyjających zatrudnieniu osób głuchych i głuchoniemych, gdy praca jest wykonywana przez zespół specjalistów, którzy dzielą się zadaniami. Zatrudnienie osób głuchych lub głuchoniemych wymaga właściwej organizacji pracy, ewentualnie współpracy tłumacza języka migowego oraz wprowadzenia w zespole pracowniczym wewnętrznego systemu komunikacji z osobami słyszącymi. Komunikowanie się z zespołem ułatwiają znaki i symbole służące szybkiemu porozumiewaniu podczas pracy. Dodatkowo niezbędne jest zapewnienie bezpieczeństwa pracy poprzez zainstalowanie np. sygnalizacji świetlnej, wizyjnej lub wibracyjnej, informującej o ewentualnym niebezpieczeństwie w miejscach potencjalnego przebywania pracownika (pomieszczenie pracy, toaleta, pokój socjalny itp.) lub o stanie wykorzystywanych urządzeń. Napisy, tablice informacyjne i ostrzegawcze powinny być umieszczane w miejscach, w których mogą wystąpić sytuacje szczególnie niebezpieczne dla pracowników, czyli wewnętrznych drogach komunikacyjnych, przy schodach, przy drzwiach wyjściowych itp. Szczególnie odnosi się to do uzupełnienia wszelkiego rodzaju ostrzeżeń dźwiękowych wyraźnymi i łatwo zauważalnymi informacjami wizualnymi lub sygnałami wibracyjnymi.

   Zaleca się, aby osobie z tego rodzaju niepełnosprawnością był przydzielony opiekun na wypadek ewakuacji (w przypadku osoby głuchoniemej – ze znajomością podstaw języka migowego).

 

5.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej

   Pracownicy podejmujący pracę powinni być w przyjazny sposób zapoznawani ze strukturą i kulturą organizacyjną firmy. Powinni także otrzymać jasne niedwuznaczne informacje oraz instrukcje odnośnie do podejmowanych zadań.

   W firmie zatrudniającej pracownika z tą niepełnosprawnością należy wprowadzić przyjazny tryb informowania o jego problemach zdrowotnych czy społecznych, najlepiej, gdy wie o nich „osoba zaufania”. Można wypracować także obyczaj, że członkowie zespołu pracowniczego interesują się sytuacją społeczną i zdrowotną pracownika, i biorą ją pod uwagę we współpracy. Mogą się przy tym uczyć podmiotowego traktowania pracownika z niepełnosprawnością – pozyskiwać wiedzę

o jego sytuacji, przede wszystkim od niego samego, lub – za jego wiedzą i aprobatą

– z innych źródeł.

   W sytuacji kłopotów z psychiczną i społeczną stroną swojej pracy pracownik mógłby korzystać ze wsparcia asystenta zawodowego/trenera pracy. Trener pracy może wywodzić się spośród współpracowników lub być specjalnie w tej roli zatrudniony w firmie. Może też wspierać pracownika z ramienia upoważnionej do tego organizacji. Możliwości wsparcia trenera pracy byłyby jednak ograniczone tylko do sfery emocji i relacji z innymi, nie dotycząc kompetencji zawodowych, i powinny obejmować tylko pewien niedługi okres/okresy czasu pracy. Na co dzień pracownik powinien jednak pracować samodzielnie – zgodnie z samodzielnym charakterem stanowiska pracy.

   Ponadto, zatrudniona osoba powinna mieć możliwość elastycznego czasu pracy i zakresu obowiązków, co oznacza, że w wyjątkowej sytuacji (związanej z chorobą czy niepełnosprawnością osoby) zakres obowiązków na tym stanowisku zostanie zmodyfikowany w sposób możliwy do zaakceptowania przez pracodawcę. Powinna istnieć także możliwość okresowego zastąpienia pracownika przez inną osobę.

 

5.5. Osoby z epilepsją

   Osoby z epilepsją, które uzyskały akceptację lekarza specjalisty, powinny pracować na wybranych stanowiskach pracy, w zespole, a praca powinna być nadzorowana. Praca powinna być spokojna, niewywołująca stresów i napięć, które mogłyby prowokować napady.

   Osoba z epilepsją wykonująca powinna dobrze znać swoją chorobę i umieć szybko rozpoznawać aurę poprzedzającą napad.

   Współpracownicy powinni być poinformowani, w jaki sposób, w razie wystąpienia napadu, mogą prawidłowo udzielić pomocy.

 

Uwaga. Każdy przypadek zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością oraz przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości tej osoby należy rozpatrywać indywidualnie.