Pamiątkarz

PAMIĄTKARZ


1. Informacje ogólne


   Zadaniem pamiątkarza jest ręczne lub maszynowe wykonywanie pamiątek oraz ich sprzedaż. W zawodzie tym są specjalizacje. Pamiątkarz wykonuje wyroby z różnych materiałów: ceramiki, metali, metaloplastyki, drewna, skóry. Zakres jego
czynności obejmuje, m.in.:

  • zapoznanie się z projektami i na ich podstawie wykonanie wykrojów, matryc, wzorów elementów pamiątek lub opracowanie własnego projektu
  • odpowiednie dobranie materiałów do dalszej produkcji pamiątek
  • przygotowanie mieszanek odpowiednich tworzyw
  • ręczne lub maszynowe wykonanie poszczególnych elementów pamiątek, dostosowanie technologii do danego materiału (drewno, materiał, tworzywo sztuczne, metal, papier)
  • montaż poszczególnych elementów, także należy zwrócić uwagę na dostosowanie techniki w zależności od użytego materiału (np. klejenie, zgrzewanie, zszywanie, lutowanie, nitowanie)
  • wykańczanie pamiątek (grawerowanie, zdobienie, polerowanie, szlifowanie, malowanie itp.)
  • pakowanie gotowych pamiątek
  • czyszczenie i konserwowanie maszyn i narzędzi pracy
  • rozeznanie w zapotrzebowaniu na materiały wykorzystywane do produkcji pamiątek.

   Pamiątkarz pracuje w różnorodnych miejscach – małych zakładach, pracowniach, warsztatach, garażach wyposażonych w niezbędne narzędzia lub w plenerze. Ze względu na wielość specjalizacji pamiątkarz jest narażony na różnorodne zagrożenia zależne od materiałów i techniki, którą posługuje się w swojej pracy, np. skrajne temperatury, zanieczyszczenie powietrza pyłami czy gazami, hałas.
   W sytuacji sprzedaży wyrobów pamiątkarz kontaktuje się z klientami. Musi umieć przekonać ich do zakupu swoich wyrobów, wynegocjować korzystną cenę. Podczas wykonywania wyrobów najczęściej nie ma potrzeby kontaktu z innymi
osobami. Jego praca jest twórcza, samodzielna. Jeśli prowadzi własną działalność, nie jest przez nikogo nadzorowany, sam reguluje godziny pracy. W wypadku zatrudnienia w większym zakładzie ma dni i godziny pracy regulowane Kodeksem pracy i jest nadzorowany przez przełożonego.

 

2. Wymagania

 

  Cechy psychiczne wymagane w zawodzie pamiątkarza to: wytrwałość i cierpliwość, dokładność, umiejętność pracy w warunkach monotonnych, spostrzegawczość, zdolność koncentracji uwagi, podzielność uwagi, uzdolnienia artystyczne, zwłaszcza plastyczne (projektowanie, malowanie, rzeźbienie), wyobraźnia przestrzenna, uzdolnienia techniczne, zdolność do pracy w szybkim tempie. W przypadku zespołowego charakteru pracy nieodzowna jest umiejętność współdziałania, a przy załatwianiu spraw z klientem – umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi.

   W zawodzie tym wymagana jest zręczność rąk i palców, na wielu stanowiskach potrzebna jest sprawność kończyn dolnych oraz pożądana ogólna sprawność fizyczna, w związku z tym prawidłowe funkcjonowanie podstawowych układów – krążenia, oddechowego, nerwowego, trawiennego, mięśniowego i kostno­stawowego.


Pamiątkarz powinien charakteryzować się przede wszystkim kreatywnością.
Pracę tę zalicza się do prac lekkich.

 

   Przydatna jest dobra ostrość wzroku, prawidłowe rozróżnianie barw prawidłowy zakres pola widzenia oraz widzenie stereoskopowe i koordynacja wzrokowo-ruchowa. Nieodzowna jest sprawność zmysłu dotyku.

Przy prowadzeniu własnej działalności ważna jest dyscyplina i umiejętność organizacji własnej pracy.

 

3. Czynniki utrudniające zatrudnienie w zawodzie

 

   Czynnikiem utrudniającym pracę w zawodzie pamiątkarza są zaburzenia niewielkiego i znacznego stopnia sprawności kończyn górnych w zakresie zręczności palców i rąk, zaburzenia niewielkiego i dużego stopnia w zakresie rozróżniania barw, koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz percepcji kształtów, a także, na niektórych stanowiskach, dysfunkcja niewielkiego i znacznego stopnia kończyn dolnych.

   Nie ma przeciwskazań do pracy osób słabowidzących, pod warunkiem odpowiedniego przystosowania środowiska i stanowiska pracy oraz organizacji pracy.

  Ograniczeniem, które dotyczy stanowisk pracy mających w swoim zakresie kontakt z klientami, jest niepełnosprawność narządu słuchu, która nie może być skorygowana aparatem słuchowym w przypadku co najmniej jednego ucha, tak aby możliwa była komunikacja werbalna.

Trudność mogą stanowić zaburzenia zmysłu równowagi oraz zmysłu dotyku.

   W zawodzie nie mogą pracować osoby z alergią kontaktową i wziewną na stosowane związki chemiczne (głównie kleje i farby) oraz z chorobami skóry rąk.

 

4. Możliwość zatrudnienia w zawodzie osób z niepełnosprawnością

 

4.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

   Możliwe jest zatrudnienie osób z dysfunkcją kończyn dolnych, w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich. Niezbędne jest wówczas odpowiednie dostosowanie czynności i stanowiska pracy, dotyczące prac, które mogą być wykonywane na siedząco, bez konieczności przemieszczania się.

 

4.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku

  W zawodzie mogą pracować osoby słabowidzące z różnymi dysfunkcjami narządu wzroku, a na nielicznych, wybranych stanowiskach pracy – osoby niewidome, pod warunkiem odpowiedniego przystosowania środowiska i stanowiska pracy oraz organizacji pracy.

 

4.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu

  Zawód mogą wykonywać osoby słabosłyszące, pod warunkiem zapewnienia im odpowiednich pomocy technicznych i przystosowania środowiska i stanowiska pracy, oraz głuche i głuchonieme, na stanowiskach niewymagających bezpośredniego kontaktu z klientami (również po przystosowaniu środowiska i stanowiska pracy).

 

4.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej

  Osoby z chorobami psychicznymi mogą pracować w zawodzie pod warunkiem, że praca, poza wyjątkowymi sytuacjami (wyjazdy, sytuacje kryzysowe w firmie), nie zaburza rytmu dnia i nocy pracownika i zachowana jest zasada równego traktowania pracowników.

 

4.5. Osoby z dysfunkcją sfery intelektualnej

   Szansę na zatrudnienie mają osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Mogą one uzyskać odpowiednie kwalifikacje w specjalnych szkołach zawodowych lub w wyniku szkolenia w zakładzie. Osoby te powinny być uczone konkretnych zadań praktycznych.

   Osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności intelektualnej powinny pracować w zespole, wykonując na początku proste, nieskomplikowane czynności pod nadzorem. W miarę nabywania doświadczenia można im powierzać zadania trudniejsze i bardziej złożone.

  Osoby z niepełnosprawnością intelektualną potrzebują wsparcia w nauczeniu ich wykonywania konkretnych czynności zawodowych. Pracę mogą wykonywać pod stałym nadzorem i na polecenie osoby trzeciej. Najbardziej efektywną formą adaptacji zawodowej tych osób jest bieżące wsparcie trenera pracy. Osoby z tym rodzajem niepełnosprawności mogą uzyskać umiejętności niezbędne do wykonywania czynności podczas szkolenia praktycznego w zakładzie pracy.

 

4.6. Osoby z epilepsją

   Osoby cierpiące na padaczkę mogą wykonywać zawód na wybranych stanowiskach pracy (bez obsługi maszyn w ruchu, pieca itp.), pod warunkiem, że napady padaczkowe występują sporadycznie, są sygnalizowane przez aurę, występują głównie wieczorem lub w nocy, nie powodują zbytniego zmęczenia i stosunkowo szybko następuje regeneracja sił po ich wystąpieniu oraz że przebieg choroby nie prowadzi do charakteropatii padaczkowej.

Wskazane jest ograniczenie zakresu zadań do sytuacji, w których możliwy jest stały nadzór i szybka pomoc w razie potrzeby.

 

5. Potrzeba przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości osób z niepełnosprawnością

 

5.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

   Osoby z dysfunkcją kończyn dolnych, z uwagi na ograniczoną mobilność, potrzebują właściwej organizacji pracy dotyczącej wykonywania niektórych lub wszystkich zadań w pozycji siedzącej. Osoby z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych mogą potrzebować zainstalowania uchwytów i poręczy ułatwiających wstawanie i podpieranie w czasie stania, wysokich stołków, umożliwiających wykonywanie niektórych czynności w pozycji siedzącej. Ułatwieniem mogą być poręcze wzdłuż dróg komunikacyjnych.

   Kolejna możliwa adaptacja to dostosowanie wielkości stanowiska pracy i wysokości blatów do indywidualnych potrzeb. Jeżeli przewiduje się korzystanie z siedziska, należy pamiętać o przystosowaniu go do indywidualnych potrzeb pracownika z niepełnosprawnością (regulowana wysokość, uchylne siedzisko, regulowany podnóżek, blokada kół, regulowane lub indywidualnie profilowane oparcie tylne, regulowane i odchylane podłokietniki).

  Poruszanie się osób na wózkach inwalidzkich (praca na wybranych stanowiskach pracy), wymaga likwidacji barier architektonicznych w miejscu i środowisku pracy oraz w drodze do zakładu pracy. W miejscu pracy istnieje potrzeba powiększenia przestrzeni manewrowej wokół stanowiska pracy oraz dostosowania wielkości stanowiska pracy do indywidualnych potrzeb i zapewnienia dostępności wykorzystywanych urządzeń, narzędzi pracy i towarów. Należy zapewnić częściowe lub całkowite wyeliminowanie zadań i czynności roboczych wymagających dobrej koordynacji wzrokowo-ruchowej.

 

5.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku

   Zatrudnione osoby z niewielką dysfunkcją narządu wzroku, którą można skorygować szkłami optycznymi powinny używać szkieł korekcyjnych lub soczewek kontaktowych. Mogą również w miarę potrzeb wykorzystywać oprzyrządowanie powiększające (np. lupy powiększające).

   Osoby z zaburzeniami widzenia po zmroku powinny mieć odpowiednio doświetlone światłem elektrycznym pomieszczenie i stanowisko pracy.

  Osoby nadwrażliwe na światło powinny mieć odpowiednio oświetlone stanowisko pracy, tak aby ograniczyć olśnienie bezpośrednie i odbiciowe. Stosowane oprawy powinny cechować się możliwie najmniejszą jaskrawością.

Na stanowisku tym można zatrudnić również osoby niewidome i z wszelkimi dysfunkcjami narządu wzroku, pod warunkiem odpowiedniego dostosowania zakresu obowiązków do rodzaju upośledzenia widzenia oraz organizacji pracy.

  Pomocne jest częściowe lub całkowite wyeliminowanie zadań i czynności roboczych wymagających dobrej koordynacji wzrokowo-ruchowej.

   Wymagane jest też dobre doświetlenie miejsca i stanowiska pracy, wprowadzenie kontrastowej kolorystyki narzędzi, urządzeń i maszyn, ścian i podłogi pomieszczeń, stosowanie kontrastowego tła blatu lub stołu warsztatowego względem podłogi oraz narzędzi pracy i eliminacji potencjalnych źródeł olśnienia.

Pracę usprawnia stała lokalizacja elementów środowiska i stanowiska pracy.

 

5.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu

 

Osoby słabosłyszące

   Zatrudnienie mogą uzyskać osoby słabosłyszące, pod warunkiem zapewnienia im odpowiednich pomocy technicznych – aparatów słuchowych, które powinny korygować słuch (zwłaszcza w częstotliwościach pasma mowy) w stopniu umożliwiającym swobodne, werbalne komunikowanie się z klientami i ze współpracownikami.

   Zaleca się ograniczenie hałasu tła oraz pogłosu w pomieszczeniu pracy w celu poprawy warunków percepcji dźwięku oraz poprawy warunków komunikacji werbalnej. Poleca się rozwiązania techniczne prowadzące do ograniczenia hałasu wytwarzanego przez maszyny i urządzenia.

   Wskazane jest rozszerzenie sygnalizacji ostrzegawczej o sygnalizację świetlną lub wizyjną uzupełniającą dźwiękowe sygnały bezpieczeństwa w miejscach potencjalnego przebywania pracownika (pomieszczenie pracy, toaleta, pokój socjalny itp.) lub sygnalizację wibracyjną, informującą o ewentualnym niebezpieczeństwie.

   Zaleca się, aby w miarę możliwości urządzenia teleinformatyczne, takie jak telefon itp., były dostosowane do aparatów słuchowych (np. mogą być wyposażone w systemy pętli indukcyjnej lub systemy FM). Urządzenia komunikacyjne mogą być również wyposażone w sygnalizację wizyjną, drganiową lub opartą na przewodnictwie kostnym.

 

Osoby głuche i głuchonieme

   Osoby głuche i głuchonieme powinny pracować na wybranych stanowiskach, niewymagających kontaktu z klientami. Zatrudnienie osób głuchych lub głuchoniemych wymaga właściwej organizacji pracy, ewentualnie współpracy tłumacza języka migowego oraz wprowadzenia wewnętrznego systemu komunikacji z osobami słyszącymi w zespole pracowniczym. Może być również konieczne ograniczenie zakresu posługiwania się językiem pisanym (osoby używające głównie np. języka migowego). Niezbędne jest zapewnienie bezpieczeństwa pracy poprzez zainstalowanie napisów, tabliczek, znaków informacyjnych i ostrzegawczych oraz np. sygnalizacji świetlnej, wizyjnej lub wibracyjnej informującej o ewentualnym niebezpieczeństwie w miejscach potencjalnego przebywania pracownika (pomieszczenie pracy, toaleta, pokój socjalny itp.) lub o stanie wykorzystywanych urządzeń. Napisy, tablice informacyjne i ostrzegawcze powinny być umieszczane w miejscach, w których mogą wystąpić sytuacje szczególnie niebezpieczne dla pracowników, czyli wewnętrznych drogach komunikacyjnych, przy schodach, przy drzwiach wyjściowych itp.

   Komunikowanie się z zespołem ułatwiają również znaki bądź symbole ułatwiające szybkie porozumiewanie w trakcie pracy.

Zaleca się, aby osobie z tego rodzaju niepełnosprawnością przydzielony był opiekun na wypadek ewakuacji (w przypadku osoby głuchoniemej ze znajomością podstaw języka migowego).

 

5.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej

   Pracownicy podejmujący pracę powinni być w przyjazny sposób zapoznawani

ze strukturą i kulturą organizacyjną firmy. Powinni także otrzymać jasne i

niedwuznaczne informacje oraz instrukcje odnośnie do podejmowanych zadań.

   W firmie zatrudniającej pracownika z tą niepełnosprawnością należy

wprowadzić przyjazny tryb informowania o jego problemach zdrowotnych czy

społecznych, najlepiej, gdy wie o nich „osoba zaufania”. Można wypracować także

obyczaj, że członkowie zespołu pracowniczego interesują się sytuacją społeczną i

zdrowotną pracownika i biorą ją pod uwagę we współpracy. Mogą się przy tym

uczyć podmiotowego traktowania pracownika niepełnosprawnego – pozyskiwać

wiedzę o jego sytuacji, przede wszystkim od niego samego, lub – za jego wiedzą i

aprobatą – z innych źródeł.

   W sytuacji kłopotów z psychiczną i społeczną stroną swojej pracy pracownik

mógłby korzystać ze wsparcia asystenta zawodowego/trenera pracy. Trener pracy

może wywodzić się spośród współpracowników lub być specjalnie w tej roli

zatrudniony w firmie. Może też wspierać pracownika z ramienia upoważnionej do

tego organizacji. Możliwości wsparcia trenera pracy byłyby jednak ograniczone

tylko do sfery emocji i relacji z innymi, nie dotycząc kompetencji zawodowych, i

powinny obejmować tylko pewien niedługi okres/okresy czasu pracy. Na co dzień

pracownik powinien jednak pracować samodzielnie – zgodnie z samodzielnym

charakterem stanowiska pracy.

   Ponadto, zatrudniona osoba powinna mieć możliwość elastycznego czasu

pracy i zakresu obowiązków, co oznacza, że w wyjątkowej sytuacji (związanej z

chorobą czy niepełnosprawnością osoby) zakres obowiązków na tym stanowisku zostanie zmodyfikowany w sposób możliwy do zaakceptowania przez pracodawcę. Powinna istnieć także możliwość okresowego zastąpienia pracownika przez inną osobę.

 

5.5. Osoby z dysfunkcją sfery intelektualnej

  Osoby z niepełnosprawnością intelektualną nie potrzebują specjalistycznego dostosowywania stanowiska pracy pod względem architektonicznym ani ergonomicznym, poza stosowaniem ogólnych zasad odnoszących się do wszystkich pracowników. Jeśli niepełnosprawność intelektualna jest sprzężona z niepełnosprawnością sensoryczną, należy zastosować zasady dostosowywania stanowiska pracy określone dla poszczególnych rodzajów niepełnosprawności.

   Osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim (wybrane osoby, po akceptacji lekarza i psychologa) mogą być zatrudnione w tym zawodzie pod warunkiem, że dobór zadań i czynności zawodowych będzie odpowiadał potencjałowi intelektualnemu. Mogą wykonywać czynności proste, powtarzalne, zadania bardziej odtwórcze niż twórcze, zlecone przez przełożonego.

  Osoby z niepełnosprawnością intelektualną ze względu na swoje ograniczenia, szczególnie w zakresie poznawczym, potrzebują przede wszystkim dostosowania tempa pracy do ich indywidualnych możliwości oraz jasno zdefiniowanego zakresu obowiązków. Kolejną istotną kwestią jest wyłonienie osoby z zespołu pracowniczego, odpowiedzialnej za przekazywanie poleceń osobie z niepełnosprawnością intelektualną (zasadą jest, że każdorazowo czyni to ta sama osoba, aby nie dezinformować pracownika).

   Zatrudnione osoby mogą potrzebować długotrwałego przystosowania do wykonywania określonych zadań. Zakres prac musi być jednorodny i powtarzalny, a praca nadzorowana i kontrolowana możliwie często, zwłaszcza w początkowym okresie. Może też być im potrzebna pomoc w kształtowaniu prawidłowych zachowań w różnych sytuacjach społecznych (np. punktualne przychodzenie do pracy, nieopuszczanie samowolnie stanowiska pracy).

   Wymagane w pracy czynności robocze i miejsca, z których korzystają osoby z niepełnosprawnością intelektualną (np. toalety, bufet, ważne działy, takie jak kadry, magazyny itp.) powinny być oznaczone prostymi piktogramami ułatwiającymi zrozumienie oraz identyfikację miejsc.

   W rozmowie z pracownikiem z niepełnosprawnością intelektualną należy używać prostych słów, nieskomplikowanych wyrażeń, a tłumacząc różnego rodzaju kwestie należy podawać przykłady zaczerpnięte z dnia codziennego. Nie należy używać zwrotów anglojęzycznych, a zamiast liczb czy procentów należy używać słów: „mało” czy też „wiele”. Przekazywane informacje powinny być zwięzłe, nieprzeładowane, a zdania powinny być krótkie.

 

5.6. Osoby z epilepsją

   Osoby chore na padaczkę, które uzyskały akceptację lekarza specjalisty, powinny pracować na wybranych stanowiskach pracy (bez kontaktu z klejami i maszynami w ruchu, piecami do wypalania ceramiki itp.), w zespole, a praca powinna być nadzorowana i spokojna, niewywołująca stresów i napięć, które mogłyby prowokować napady.

   Zatrudniona osoba, mimo sygnalizowania napadów, może wykorzystywać fotel z odpowiednimi pasami zabezpieczającymi kończyny górne i dolne, zgodnie z zasadami.

    Osoba z epilepsją powinna dobrze znać swoją chorobę i umieć szybko rozpoznawać aurę poprzedzającą napad.

Współpracownicy powinni być poinformowani o tym, w jaki sposób, w razie wystąpienia napadu, mogą prawidłowo udzielić pomocy.

 

Uwaga. Każdy przypadek zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością oraz przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości tej osoby należy  rozpatrywać indywidualnie.