Artysta muzyk

 

ARTYSTA MUZYK

 

1. Informacje ogólne

 

Artysta muzyk zajmuje się wykonywaniem lub tworzeniem muzyki. W tym zawodzie wyróżnia się kilka specjalizacji. Są to:

 

  • instrumentalista. Gra na instrumentach muzycznych; może być członkiem orkiestry bądź mniejszego zespołu instrumentalnego; może grać na instrumencie w zespole zajmującym się muzyką różnych gatunków
  • wokalista. Wykonuje muzykę, używając własnego głosu; może być członkiem chóru, mniejszego zespołu bądź solistą, wybierając najbliższy mu gatunek muzyczny
  • dyrygent. Zajmuje się niejako kierowaniem, wspomaganiem pracy artystów instrumentalistów bądź wokalistów (chórmistrz). Zwykle jest kojarzony z muzyką klasyczną, ale np. chór, którym dyryguje, może wykonywać również inne gatunki muzyki (np. gospel), zaś dyrygowana orkiestra może wykonywać wiele gatunków muzyki – muzykę tworzoną na potrzeby filmów, instrumentalne wersje muzyki rozrywkowej itd.
  • kompozytor. Tworzy muzykę, zapisując ją w formie nut; może zajmować się tworzeniem muzyki do wykonania przez jeden instrument, cały zespół instrumentów bądź orkiestrę
  • producent muzyczny. Zajmuje się nagrywaniem muzyki dla przemysłu fonograficznego, który następnie tę muzykę rozpowszechnia.

 

Często częścią pracy artysty muzyka są występy publiczne. Przygotowania do występów są na ogół długie i żmudne – opanowanie danego utworu, umiejętność idealnego jego przedstawienia bądź idealne poprowadzenie orkiestry czy chóru wymaga czasu i dużych nakładów pracy.
Podobnie jak w wielu innych zawodach artysta muzyk może również zajmować się działalnością dydaktyczną w szkołach muzycznych, na różnych poziomach edukacji. Zajmuje się wówczas nauczaniem wykonywania bądź tworzenia muzyki. Muzyk dydaktyk jest na ogół aktywny zawodowo nie tylko w dziedzinie przekazywania wiedzy, ale również jako wykonawca lub twórca muzyki.

Artysta muzyk pracuje w salach prób, salach specjalnie przystosowanych do gry na instrumencie bądź śpiewu lub w prywatnych studiach nagrań w przypadku tworzenia i nagrywania muzyki. Wystąpienia publiczne odbywają się w salach koncertowych, amfiteatrach, teatrach, w miejscach, gdzie są organizowane imprezy muzyczne (domy kultury, stadiony, sceny specjalnie tworzone na zewnątrz na użytek koncertów).

Artysta muzyk to zawód o charakterze indywidualnym, ponieważ każdy artysta pracuje na własne wyniki i efekty można oceniać indywidualnie. Zdarzają się również artyści, którzy łączą w swojej aktywności zawodowej różne formy.

Godziny pracy artysty muzyka zależą od planowanych występów publicznych. Jeśli zbliża się występ, często musi on pracować dłużej, by doszlifować swoje umiejętności bądź by zespół (chór lub orkiestra) był w stanie współgrać ze sobą idealnie.

Czynnikami uciążliwymi i szkodliwymi są, w zależności od specjalizacji danego muzyka: nadmierna emisja głosu (wokaliści), długotrwałe przebywanie w jednej, niewygodnej pozycji (instrumentaliści). Wspólnym dla wszystkich artystów muzyków czynnikiem szkodliwym jest hałas o dużym natężeniu oraz stres związany z występami publicznymi, a także ryzyko narażenia na sytuacje stresogenne z racji częstych kontaktów z innymi ludźmi.

Zawód ten łączy się z małym obciążeniem fizycznym.

 

2. Wymagania

 

Zawód artysty muzyka wiąże się z długotrwałymi i żmudnymi ćwiczeniami, doskonaleniem własnych umiejętności, jest to zatem zawód odpowiedni dla osób wytrwałych, cierpliwych i wytrzymałych na długotrwały wysiłek. W czasie występu wymaga się od artysty maksymalnego skupienia i koncentracji, w związku z czym powinien on cechować się również odpornością emocjonalną i dużą samokontrolą. Cechą niezbędną w tym zawodzie jest umiejętność ekspresji własnych uczuć, które wzmagają efekt artystyczny wykonywanej muzyki. Ze względu na stały kontakt z ludźmi i częstej pracy o charakterze zespołowym, muzyk powinien mieć umiejętność współdziałania. Konieczna jest również dobra pamięć.

U artysty muzyka pożądany jest dobry słuch muzyczny. Wymagania dotyczące cech fizycznych zależą od dziedziny, którą zajmuje się konkretny muzyk. Inne cechy musi mieć wokalista, a inne – muzyk grający na instrumentach. W tym drugim przypadku niezwykle ważna jest duża sprawność rąk i palców, a jeśli dany artysta gra na instrumencie dętym, ważna jest wydolność układu oddechowego.

 

3. Czynniki utrudniające zatrudnienie w zawodzie

 

Czynnikiem utrudniającym pracę w zawodzie w przypadku instrumentalistów (dotyczy to w równej mierze instrumentów klawiszowych, dętych, smyczkowych i perkusyjnych) jest dysfunkcja kończyn górnych (która nie musi być trudnością dla wokalistów), dysfunkcja narządu słuchu (osoby głuche i głuchonieme), upośledzająca możliwość odbioru dźwięków w ich naturalnym brzmieniu.

Znaczna dysfunkcja narządu wzroku jest utrudnieniem w pracy na stanowisku dyrygenta czy członka dużej orkiestry, natomiast nie jest nim dla instrumentalistów i wokalistów. W zawodzie artysty muzyka przydatna jest prawidłowa ostrość wzroku, widzenie stereoskopowe, prawidłowy zakres pola widzenia i brak nadwrażliwości na światło.

Przeciwwskazaniem względnym jest epilepsja ze względu na fakt, iż czynnikiem wywołującym ataki padaczki bywają stany dużego zmęczenia bądź pobudzenia emocjonalnego, które w przypadku występów publicznych mogą się pojawiać w pracy artystów muzyków.

Charakter pracy wokalistów powoduje, iż ograniczeniem dla tej grupy artystów muzyków mogą być wady wymowy.

 

4. Możliwość zatrudnienia w zawodzie osób z niepełnosprawnością

 

4.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

Możliwość pracy osób z dysfunkcjami narządu ruchu jest ograniczona. Jednak na stanowisku wokalisty mogą pracować osoby z dysfunkcją kończyn górnych, jednoręczne, z dysfunkcją kończyn dolnych, w tym poruszające się na wózku inwalidzkim. Osoby z dysfunkcją kończyn dolnych mogą być także zatrudnione jako instrumentaliści grający na instrumentach smyczkowych lub dętych albo jako twórcy muzyki lub w przemyśle fonograficznym.

 

4.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku

Osoby z niewielką dysfunkcją narządu wzroku, którą można skorygować szkłami optycznymi, mogą pracować jako dyrygenci, wokaliści i instrumentaliści. Natomiast osoby słabowidzące i niewidome mogą pracować jako wokaliści i instrumentaliści pod warunkiem, że zostaną im zapewnione odpowiednie pomoce techniczne, przystosowanie środowiska i stanowiska pracy oraz organizacja pracy, wynikające z niepełnosprawności.

 

4.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu

Możliwość wykonywania zawodu przez osoby niesłyszące korzystające z aparatów słuchowych jest ograniczona i wymaga indywidualnego rozpatrzenia.

Możliwość zatrudnienia osób głuchych i głuchoniemych jest mocno ograniczona. Osoby te mogą wykonywać zawód np. w pracy studyjnej, korzystając z graficznej analizy częstotliwości dźwięku.

 

4.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej

Osoby z chorobami psychicznymi mogą pracować w zawodzie pod warunkiem, że praca, poza wyjątkowymi sytuacjami (wyjazdy, sytuacje kryzysowe w firmie), nie zaburza rytmu dnia i nocy pracownika i jest zachowana zasada równego traktowania pracowników.

Osoby z autyzmem / zespołem Aspergera mogą wykonywać zawód, jeśli obowiązki służbowe nie wymagają zarządzania zespołem ludzi. Konieczne jest jednak zbadanie, czy nie cierpią one na schorzenia układu trawiennego lub immunologicznego, by szkodliwe warunki pracy nie wpływały negatywnie na stan ich zdrowia. Osoby z nadwrażliwością słuchową lub dotykową powinny unikać tego zawodu.

 

5. Potrzeba przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości osób z niepełnosprawnością

 

5.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

Osoby z dysfunkcją narządu ruchu mogą wykonywać zawód artysty muzyka w ograniczonym zakresie. Możliwe kierunki rozwoju muzycznego to dla nich tworzenie muzyki, kariera wokalna bądź produkcja muzyczna. Kariera wokalna jest możliwa tylko w przypadku, gdy dysfunkcja narządu ruchu nie ma wpływu na możliwości wokalne ani tych możliwości czasowo nie ogranicza. Dostosowanie w takich przypadkach może być bardzo zindywidualizowane. Ze względu na ograniczoną mobilność osób z tego typu dysfunkcją potrzebna jest właściwa organizacja pracy, związana z wykonywaniem niektórych lub wszystkich zadań w pozycji siedzącej.

Osoby z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych, poruszające się o kulach, mogą potrzebować zainstalowania uchwytów i poręczy ułatwiających wstawanie i podpieranie w czasie stania. Siedzisko, z którego korzysta artysta muzyk, należy przystosować do indywidualnych potrzeb (regulowana wysokość, uchylne siedzisko, regulowany podnóżek, blokada kół, regulowane lub indywidualnie profilowane oparcie tylne, regulowane i odchylane podłokietniki).

Poruszanie się osób na wózkach inwalidzkich wymaga likwidacji barier architektonicznych w miejscu i środowisku pracy. Ciągi komunikacyjne powinny być wystarczająco szerokie i pozbawione progów, również drzwi do pomieszczeń i wind muszą mieć odpowiednią szerokość. Konieczna jest likwidacja barier architektonicznych w drodze do zakładu pracy. W miejscu pracy jest potrzebne powiększenie przestrzeni manewrowej wokół stanowiska pracy oraz dostosowanie wielkości stanowiska pracy do indywidualnych potrzeb i zapewnienie dostępności wykorzystywanych urządzeń. Należy zapewnić częściowe lub całkowite wyeliminowanie zadań i czynności wymagających dobrej koordynacji wzrokowo-ruchowej.

 

5.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku

Osoby z niewielką dysfunkcją narządu wzroku, którą można skorygować szkłami optycznymi, powinny stosować szkła korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Osoby z umiarkowaną i znaczną dysfunkcją narządu wzroku mogą wybrać karierę wokalną bądź instrumentalną. Przystosowując do potrzeb osoby ze znaczną dysfunkcją narządu wzroku sale prób, koncertowe, szkolne, należy pamiętać, aby elementy znajdujące się w niej miały stałą lokalizację i nie były przesuwane bez jej wiedzy. Zalecane jest zainstalowanie poręczy wzdłuż ciągów komunikacyjnych. W sytuacji występów publicznych osobom ze znaczną dysfunkcją narządu wzroku powinno się zapewnić pomoc asystent.

 

5.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu

 

Osoby słabosłyszące

Osoby słabo słyszące powinny korygować słuch aparatem słuchowym w stopniu umożliwiającym wykonywanie pracy. Zaleca się, aby w miarę możliwości urządzenia teleinformatyczne, takie jak telefon, komputer itp., były dostosowane do aparatów słuchowych (np. mogą być wyposażone w systemy pętli indukcyjnej lub systemy FM).

 

Osoby głuche i głuchonieme

Możliwość zatrudnienia osoby z tego rodzaju niepełnosprawnością jest mocno ograniczona (dotyczy jedynie pracy studyjnej) i wymaga właściwej organizacji pracy – w przypadku osób głuchoniemych konieczna jest znajomość przez otoczenie (przynajmniej jedną osobę) języka migowego bądź stała współpraca z profesjonalnym tłumaczem tego języka (możliwość korzystania z tłumacza języka migowego on-line). Konieczne jest również indywidualne dostosowanie sprzętu komputerowego i oprogramowania studyjnego. Ponadto niezbędne jest zapewnienie bezpieczeństwa pracy poprzez zainstalowanie np. sygnalizacji świetlnej, wizyjnej lub wibracyjnej, informującej o ewentualnym niebezpieczeństwie w miejscach potencjalnego przebywania pracownika.

 

5.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej

Osoby podejmujące pracę powinny być w przyjazny sposób zapoznawane ze strukturą i kulturą organizacyjną firmy. Powinny także otrzymać jasne i niedwuznaczne informacje oraz instrukcje odnośnie do podejmowanych zadań.

W firmie zatrudniającej pracownika z tą niepełnosprawnością należy wprowadzić przyjazny tryb informowania o jego problemach zdrowotnych czy społecznych, najlepiej, gdy wie o nich „osoba zaufania”. Można wypracować także obyczaj, że członkowie zespołu pracowniczego interesują się sytuacją społeczną i zdrowotną pracownika, i biorą ją pod uwagę we współpracy. Mogą się przy tym uczyć podmiotowego traktowania pracownika z niepełnosprawnością – pozyskiwać wiedzę o jego sytuacji, przede wszystkim od niego samego, lub – za jego wiedzą i aprobatą – z innych źródeł.

W sytuacji kłopotów z psychiczną i społeczną stroną swojej pracy pracownik mógłby korzystać ze wsparcia asystenta zawodowego/trenera pracy. Trener pracy może wywodzić się spośród współpracowników lub być specjalnie w tej roli zatrudniony w firmie. Może też wspierać pracownika z ramienia upoważnionej do tego organizacji. Możliwości wsparcia trenera pracy byłyby jednak ograniczone tylko do sfery emocji i relacji z innymi, nie dotycząc kompetencji zawodowych, i powinny obejmować tylko pewien niedługi okres/okresy czasu pracy. Na co dzień pracownik powinien jednak pracować samodzielnie – zgodnie z samodzielnym charakterem stanowiska pracy.

Ponadto, zatrudniona osoba powinna mieć możliwość elastycznego czasu pracy i zakresu obowiązków, co oznacza, że w wyjątkowej sytuacji (związanej z chorobą czy niepełnosprawnością osoby) zakres obowiązków na tym stanowisku zostanie zmodyfikowany w sposób możliwy do zaakceptowania przez pracodawcę. Powinna istnieć także możliwość okresowego zastąpienia pracownika przez inną osobę.

Osoby z autyzmem / zespołem Aspergera powinny pracować w małym zespole ludzi, w miejscu cichym, bez narażenia na liczne bodźce sensoryczne, uciążliwy ruch i hałas. Niezalecane jest zatrudnienie w systemie tzw. „open space”. Powinny mieć dokładnie określone obowiązki i zależności służbowe. Wymagana jest dobra organizacja pracy, wysoka przewidywalność zdarzeń, precyzyjne i klarowne przekazywanie poleceń. Praca nie powinna prowadzić do przeciążenia i stresu oraz nie powinna polegać na zarządzaniu pracą innych osób ani wymagać licznych kontaktów z różnymi osobami/klientami. W niektórych przypadkach lub tuż po podjęciu pracy potrzebny może być trener pracy lub mentor, by osoba z zespołem Aspergera mogła dopytać o różne rzeczy.

 

Uwaga. Każdy przypadek zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością oraz przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości tej osoby należy rozpatrywać indywidualnie.