Sprawy ogólne BHP
PROMOCJA ZDROWIA W MIEJSCU PRACY

 

Promocja zdrowia w miejscu pracy w Polsce

 

W Polsce pieczę nad promocją zdrowia w miejscu pracy powierzono instytucjom dzia­łającym na różnych szczeblach organizacyjnych. Na szczeblu krajowym, dokumentem określają­cym priorytetowe zadania w obszarze promocji zdrowia jest Narodowy Program Zdrowia (NPZ) na lata 2006-2015 [26]. Głównym jego celem jest „poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszenie nierówności w zdrowiu". Cel ten ma być osiągnięty m.in. przez tworzenie środowiska życia, pracy i nauki sprzyjającego zdrowiu.

 

Program został zatwierdzony przez Prezesa Rady Ministrów, a za jego koordynację odpo­wiada Ministerstwo Zdrowia. Realizację zadań określonych w NPZ wspierają instytuty, m.in.:

 

  1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, będący jednocześnie współtwórcą programu i podmiotem monitorującym jego przebieg.

  2. Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi i Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, będące inicjatorem i koordynatorem Ogólnopolskiej Sieci Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, a od 2001 r. - Narodo­wym Biurem Kontaktowym European Network for Workplace Heath Promotion.

  3. Centralny Instytut Ochrony Pracy - Pań­stwowy Instytut Badawczy, w którym promocją problematyki zdrowia pracujących zajmuje się Ośrodek Promocji. Jego działania nie ograniczają się jedynie do obszaru profilaktyki i promocji zdrowia, ale obejmują też obszar bezpieczeń­stwa pracowników w miejscu pracy i poza nim. Oprócz tego działania promocyjne wzmacniane są przez działalność powołanych przy Instytucie ogólnokrajowych struktur sieciowych, takich jak: Sieć Ekspertów ds. BHP certyfikowanych przez CIOP-PIB, Forum Liderów Bezpiecznej Pracy, czy też Sieć Regionalnych Ośrodków BHP Na uwagę zasługują również stałe inicjatywy, promujące zdrowie w miejscu pracy, prowa­dzone przez Ośrodek Informacji Naukowej i Dokumentacji CIOP-PIB, przy współpracy z EuropejskąAgencją Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, dla której CIOP-PIB jest Krajowym Punktem Centralnym (Focal Point).

Innym instrumentem motywującym praco­dawców do podejmowania inicjatyw służących promocji zdrowia w miejscu pracy może być wsparcie finansowe udzielone ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) na realizację jednego z celów szczegółowych Priorytetu II POKL 2007-2013, który dotyczy poprawy stanu zdrowia osób pracujących i opracowywania oraz wdrożenia programów profilaktycznych oraz programów wspierają­cych powrót do pracy.

 

Jednym z bardziej popularnych i skutecz­nych narzędzi w motywowaniu pracodawców do stosowania promocji zdrowia w miejscu pracy są kampanie społeczne. Organizatorzy kampanii podczas ich trwania często promują i nagradzają firmy działające na rzecz poprawy warunków pracy i zdrowia pracowników. Wielu firmom stwarza to możliwość umocnienia pozycji rynkowej. Przykład takiej kampanii, zorganizowanej w Polsce stanowi ogólnopol­ska kampania społeczna „W trosce o zdrowie", zorganizowana przez Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Kadrami (PSZK) wspólnie z Cen­trum Medycznym Enel-Med [27], czy też ogólnopolska kampania społeczna „Postaw na zdrowie i odporność na stres", przeprowa­dzona z inicjatywy Instytutu Psychologii Zdro­wia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego we współpracy z marką Multisuplemental, a nastawiona na propagowanie działań pro­filaktycznych związanych z chorobami sezo­nowymi oraz wywołanymi stresem.

 

Podsumowanie

 

Zdrowie w znacznym stopniu decyduje o jakości życia - tak twierdzi 4 na 5 Europejczy­ków [28]. Systematyczna dbałość o zdrowie w dużej mierze zapobiega chorobom przewle­kłym, takim jak cukrzyca typu 2, nowotwory, nadciśnienie tętnicze czy otyłość, na którą cierpi coraz więcej Polaków. Wieloaspektowe podejście do promocji zdrowia w miejscu pracy obejmujące zagadnienia dotyczące odżywiania, stresu, aktywności fizycznej, nałogów, badań profilaktycznych, wydłuża zdolność pracownika do pracy, jej jakość i sprzyja obniżeniu kosztów wynikających np. z absencji chorobowej.

 

Zdrowy, zaangażowany w pracę pracownik sprzyja pozyskiwaniu i utrzymywaniu klientów. Lojalny klient ma natomiast dla firmy ogrom­ne znaczenie: zwiększa jej udział w rynku, jest mniej chętny do poszukiwania nowych marek, kupuje więcej nawet po wyższych ce­nach, oraz stawia markę w pozytywnym świe­tle. Zatem inwestując w zdrowie pracownika, pracodawca inwestuje w przyszłość rynkową firmy i umocnienie jej wizerunku.

 

 

PIŚMIENNICTWO

 

[1]   Ottawa Charter for Health Promotion, Health Promotion, 1987

[2]  Europejska Sieć Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, listo­pad 1997. Narodowe Biuro Kontaktowe w Polsce: Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Deklaracja Luksemburska na te­mat promocji zdrowia w miejscu pracy w Unii Europejskiej, Luksemburg 1997

[3]  http://osha.europa.eu/pl/topics/whp/index_html

[4]   http://www.ciop.pl

[5]  G. Breucker Towards healthy organisations in Europe - From Utopia to realpractice, BKK & ENWHP Essen, 2004

[6]      http://www.eurofound.europa.eu/pub- docs/2010/74/pl/1/EF1074PL.pdf

[7]  Główny Urząd Statystyczny: Warunki pracy w 2010 r. Warszawa 2011

[8]   Działalność PIP w 2010 r. w zakresie higieny pracy, 2011

 [9]   E. Wesołowska Lewe zwolnienia rujnują przedsiębior­ców. „Gazeta Prawna" z 4 listopada 2010

[10]   I. Socknoll I. Kramer, W. Bodeker IGA-Report 13e - Effectiveness and economic benefits of workplace health promotion and prevention. Niemcy 2009

[11]  H. Chung-Lim, A. Wing-Tung Teaching Satisfaction Scale Measuring Job Satisfaction of Teachers. "Educational and Psychological Measurement", Vol. 66 No 1, Hong Kong, 2006

[12]   M. G. Wilson, D. M. Dejoy, R. J. Vandenberg, H. A. Richardson, A. L. Mcgrath Work characteristics and employee health and well-being: Test of a model of healthy work organization, "Journal of occupational and organizational psychology", Vol. 77 No 4, Wiley-Blackwell, Oxford, 2004

[13]  E. E. Kossek, C. Ozek, W. Kosier W. Wellness Incentives: Lessons Learned about Organizational Change. "Human Resource Planning", Vol. 24 No 4, HR People & Strategy, Chicago Illinois, 2001

[14]   Martiz Study Checks Up on Workplace Wellness Programs 2011

[15]  D. McKnight, S. Ahmad, R. Schroeder When do feed­back incentive control and autonomy improve morale? The importance of employee-management relationship close­ness, "Journal of Managerial Issues", Vol. 13 No 4, "Journal of Managerial Issues/PSU", Pittsburg Kansas, 2001

[16]   M. Behm Employee morale. "Professional Safety", Vol. 54 No 10, American Society of Safety Engineers, Des Plaines Illinois, 2009

[17]   M. Meagher Driving wellness in the workplace. Government News. Australia, 2010

[18]    D. E. Bowden, L. Fry, D. R. Powell, P Rosene, M. Shewanown Do Wellness programs really work? Benefits & Compensation Digest, Vol. 47 No 9, International Foundation of Employee Benefits, Brookfield, 2010

[19]  Employees value wellness programs, but opportu­nities exist for employers to do even more. "Managed Care Outlook", Vol. 24 No 5, Aspen Publishers Inc., Nowy Jork, 2011

[20]    Canadian Fitness and Lifestyle Institute (2005). Working to become active - increasing physical activity in the Canadian workplace: http://www.cflri.ca/eng/sta- tistics/surveys/documents/Bulletin2_e.pdf (19. 05.2011)

[21]  D. Cianciara Europejski Instrument do Oceny Jakości Promocji Zdrowia(EQUIHP). „Przegląd Epidemiologiczny", Vol. 60 No 4, Zakład Promocji Zdrowia i Szkolenia Podyplomowego Państwowego Zakładu Higieny, Warszawa, 2006

[22]  A. Lundkvist Union of the BalticCities. Health promo­tion leadership. http://www.ubc.net/news, 75,911.html (15. 05. 2011)

[23]    International Union for Health Promotion and Education: 2010 Activity Report. Francja

[24]   W. N. Burton, T McCallister, C. Chen, D. W. Edington The Association of Health Status, Worksite Fitness Center Participation, and Two Measures ofProductivity. "Journal of Occupational and Environmental Medicine", Vol. 47 No 4, LWW Business Offices, Philadelphia, 2005

[25]   B. Pelletier, M. Boles, W. Lynch Change in health risks and work productivity over time. "Journal of Occupational and Environmental Medicine". Vol. 46 No 7, LWW Business Offices, Philadelphia, 2004

[26]   Załącznik do uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r.: Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015

[27]  Polish Human Resources Management Assosiation & Enel-Med.: Wtrosce o zdrowie. O kampanii. http://www. wtrosceozdrowie.org.pl/o_kampanii.html (13.05.2011)

[28]     Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy: Promowanie ochrony zdrowia wśród pracowni­kówv. FACTS 94. Belgia 2010

 

 

Publikacja opracowana na podstawie wynikówuzy- skanych w ramach I etapu programu wieloletniego pn. „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy", sfinansowanego w latach 2008-2010 w zakresie zadań służb państwowych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Koordynator programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy.