Sprawy ogólne BHP
PROMOCJA ZDROWIA W MIEJSCU PRACY

 

Koncepcja promocji zdrowia w miejscu pracy

 

Źródło: artykuł "Promocja zdrowia w miejscu pracy - inwestycja w zdrowie pracownika i w kapitał firmy (1)" autorstwa - mgr ANNY NAMYSŁ mgr ANNY KAZENAS dr med. JOANNY BUGAJSKIEJ, Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Bezpieczeństwo Pracy, 2012, nr 6, s. 8-11

 

Koncepcja promocji zdrowia powstała w dużej mierze za sprawą Światowej Orga­nizacji Zdrowia (WHO), a w szczególności Europejskiego Biura Regionalnego WHO. Podczas pierwszej Globalnej Konferencji Promocji Zdrowia, która odbyła się w 1986 r. w Ottawie, powstała tzw. Karta Ottawska, która stała się „konstytucją" promocji zdrowia. Zawarta w niej definicja promocji zdrowia mówi m.in. o „procesie umożliwiającym ludziom przejmowanie coraz większej kon­troli nad własnym zdrowiem i tym samym jego ulepszaniem" [1].

 

Zgodnie z tym dokumentem zdrowie rozumiane jest jako możliwość i zdolność do prowadzenia satysfakcjonującego życia oraz poprawy jego jakości, a brak choroby jest jedynie jednym z czynników je warunku­jących. Do komponentów promocji zdrowia należą: edukacja zdrowotna, zapobieganie chorobom i lokalna polityka zdrowotna. Pojęcie promocji zdrowia w odniesieniu do miejsca pracy zostało sformułowane podczas spo­tkania członków Europejskiej Sieci Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy (ENWHP) w 1997 r. w Luksemburgu. Powstała wówczas Deklara­cja Luksemburska, zgodnie z którą promocja zdrowia w miejscu pracy to połączone wysiłki pracodawców, pracowników oraz całego społeczeństwa podejmowane w celu umac­niania zdrowia i dobrostanu ludzi w pracy. Cel ten może być osiągnięty przez kombinację następujących elementów: poprawa orga­nizacji pracy i środowiska pracy, promocja aktywnego uczestnictwa, wspieranie rozwoju osobistego [2].

 

Do aktywności w sferze promocji zdrowia w miejscu pracy można zaliczyć:

  • włączenie pracowników w proces polep­szania organizacji i środowiska pracy
  • działania ukierunkowane na poprawę samopoczucia w miejscu pracy, np. elastyczny czas pracy, telepraca)
  • zachęcanie do poprawy stylu życia po­przez np. dostarczanie informacji o zdrowym odżywianiu czy zaletach aktywności fizycznej
  • uświadamianie szkodliwości palenia tytoniu
  • promowanie zdrowia psychicznego, np. organizowanie kursów radzenia sobie ze stresem
  • monitorowanie stanu zdrowia poprzez zapewnienie opieki medycznej [3].

 

Promocja zdrowia w miejscu pracy, acz­kolwiek zakłada czynny udział pracowników w kształtowaniu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, skupia się na przekazywaniu mu wiedzy o zdrowym i bezpiecznym miejscu pracy. To odróżnia pojęcie promocji zdrowia w miejscu pracy od pojęcia bezpieczeństwa i higieny pracy, które można zdefiniować jako „ogół norm prawnych oraz środków badaw­czych, organizacyjnych i technicznych mają­cych na celu stworzenie pracownikowi takich warunków pracy, aby mógł on wykonywać pracę w sposób produktywny, bez narażania go na nieuzasadnione ryzyko wypadku lub choroby zawodowej oraz nadmierne obcią­żenie fizyczne i psychiczne" [4].

 

Europejskie podejście do promocji zdrowia w miejscu pracy

 

pracy i zrozumienie wagi tego pojęcia ewolu­owało w czasie. Organizacje, które uwzględ­niają ten aspekt w swoich działaniach, na­zywane są obecnie „zdrowymi". Stoją one na stanowisku, że zarządzanie zdrowiem pracowników przekłada się na funkcjonowanie całej organizacji. Pojęcie „zdrowej organizacji" łączy w sobie zarówno indywidualne praktyki prozdrowotne, jak i warunki organizacyjne, na które składa się kultura organizacyjna firmy, zasady przywództwa i wartości [5].

 

 

Rys.1. Paradygmat Europejskiej Sieci Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy

 

Na rysunku 1. przedstawiono model europej­skiego podejścia do promocji zdrowia w miejscu pracy, który został opracowany w ramach projektu "Europejska sieć promocji zdrowia w miejscu pracy". Jest to model teoretyczny, a zarazem bardzo kompleksowy. To nowe podejście odzwierciedla zmiany zachodzące w życiu lokalnym i zawodowym społeczeństw, równocześnie wzmacnia i poszerza rolę zdrowia publicznego. Poziom jakości ochrony zdrowia w społecznościach staje się podstawowym ele­mentem społecznego i ekonomicznego rozwoju na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim. Model ten został już przetestowa­ny w praktyce i sprawdził się podczas realizacji wielu programów i projektów.

 

 

___________________________

 

[1] Ottawa Charter for Health Promotion, Health Promotion, 1987

[2] Europejska Sieć Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, listo­pad 1997. Narodowe Biuro Kontaktowe w Polsce: Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Deklaracja Luksemburska na te­mat promocji zdrowia w miejscu pracy w Unii Europejskiej, Luksemburg 1997

[3] http://osha.europa.eu/pl/topics/whp/index_html

[4] http://www.ciop.pl

[5] G. Breucker Towards healthy organisations in Europe - From Utopia to realpractice, BKK & ENWHP Essen, 2004