Przesłanki zdrowotne ochrony pracy kobiet

Kobiety i mężczyźni różnią się pod wieloma względami. Różnice występują zarówno w psychice, jak i w czynnikach związanych z anatomiczną budową ciała i wartościami rozwijanej siły. Różnice w możliwościach siłowych kobiety i mężczyzny widoczne są nie tylko w życiu codziennym, ale również podczas wykonywania pracy zawodowej i wynikają z faktu, że zazwyczaj kobiety są drobniejszej budowy, mają mniejszą masę ciała, a co za tym idzie –mniejszą masę mięśniową (o około 30%).
Jak wynika z opracowania „Choroby zawodowe w Polsce w 2005r.” [1], choroby układu ruchu w odniesieniu do wszystkich chorób zawodowych mają większy udział w przypadku kobiet niż w przypadku mężczyzn (rys. 1).

Rys. 1. Przewlekłe choroby układu ruchu w odniesieniu do wszystkich chorób zawodowych w Polsce w 2005 r.

Te czynniki powodują, że podczas definiowania parametrów charakteryzujących stanowiska pracy (jak np. dopuszczalne wartości rozwijanych sił, dopuszczalne masy przedmiotów podczas ręcznego podnoszenia i przenoszenia ładunków, itp.) przyjęto inne wartości dla kobiet niż dla mężczyzn.
Spośród zdefiniowanych chorób zawodowych można wybrać takie grupy chorób, na które w większości przypadków cierpią kobiety (rys. 2). Do chorób tych można zaliczyć:
­-  przewlekłe choroby narządu głosu,
­-  choroby skóry,
­-  przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego,
­-  ostre uogólnione reakcje alergiczne
­-  zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym.

Analizując szczegółowo choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy (rys. 3), można zauważyć, że zarówno w przypadku zespołu cieśni nadgarstka, jak i zespołu rowka nerwu łokciowego, zdecydowanie większy odsetek zachorowań występuje u kobiet niż u mężczyzn.

W wyniku różnych sposobów wykonywania pracy kobiety częściej niż mężczyźni ulegały chorobom zawodowym, takim jak: przewlekłe zapalenie ścięgna i pochewki oraz przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej (rys. 4).

Jak widać ze statystyk przedstawionych na powyższych rysunkach w pewnych przypadkach kobiety są bardziej narażone na ryzyko występowania chorób zawodowych. Taki stan rzeczy znajduje swoje odzwierciedlenie w „Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom” [2] (z późniejszymi zmianami [3]), które mówi, że nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Prace te zostały wymienione w załączniku do rozporządzenia, który zawiera wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.

[1] Choroby zawodowe w Polsce w 2005r., Neonila Szeszenia-Dąbrowska, Instytut Medycyny Pracy im prof. J. Nofera, Centralny Rejestr Chorób Zawodowych, Łódź 2006
[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz. U. Nr .114  poz. 545.) (wg stanu prawnego aktualnego w 2006 r.)
[3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz. U. Nr 127, poz. 1092) (wg stanu prawnego aktualnego w 2006 r.)