Pierwsza pomoc to zespół czynności na miejscu zdarzenia związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa oraz proste, natychmiastowe zabiegi, w tym również z użyciem wyrobów medycznych i produktów leczniczych, wykonywane na poszkodowanych w wypadkach i katastrofach oraz w razie nagłych zachorowań.

  Udzielanie pierwszej pomocy przez pracowników w sytuacji wypadku w przedsiębiorstwie jest, w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, działaniem bardziej systemowym niż doraźnym. Znany jest zatem czas i sposób udzielania pierwszej pomocy, a wytypowani pracownicy dysponują odpowiednim sprzętem i umiejętnościami. Inne są też niż poza przedsiębiorstwem przyczyny udzielania pierwszej pomocy i inne zagrożenia dla ratowników (osób wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy). Działania ratownicze w ramach sprawnie działającego systemu pierwszej pomocy w przedsiębiorstwie wymagają więc odpowiedniego, wcześniejszego opracowania procedur (instrukcji pierwszej pomocy), przygotowania sprzętu i przeszkolenia wybranych pracowników. Ponadto, aby system pierwszej pomocy mógł działać sprawnie, wszystkie jego elementy muszą być dostosowane do potrzeb i możliwości przedsiębiorstwa.

  System pierwszej pomocy jest to określony i zorganizowany sposób udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym przez wyznaczonych pracowników na podstawie ustalonych procedur, spójnych z innymi procedurami awaryjnymi stosowanymi w przedsiębiorstwie.

  Podstawą prawną, na której należy rozpocząć budowanie systemu pierwszej pomocy w przedsiębiorstwie, są obecnie kodeks pracy oraz ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z nimi obowiązkiem każdego pracodawcy jest zapewnienie pracownikom sprawnego systemu pierwszej pomocy w razie wypadku, w tym środków do udzielania pomocy, tj. odpowiednich do rodzaju niebezpieczeństwa urządzeń, sprzętu ratowniczego i innych środków. Zapis ten wyraźnie wskazuje na konieczność wdrożenia rozwiązań systemowych i wyklucza możliwość, że środki do udzielania pierwszej pomocy będą przypadkowe. Podstawowym w systemie zestawem narzędzi medycznych jest apteczka, a bardziej zaawansowanym – punkt pierwszej pomocy. Zasady udzielania pomocy powinny być opisane w instrukcjach, a ich realizacja ma być powierzona wyznaczonym i należycie przeszkolonym pracownikom.

   Na konieczność zapewnienia warunków do udzielania pierwszej pomocy w przedsiębiorstwie wskazuje również dyrektywa Rady EWG nr 89/391/EWG z 12 czerwca 1989 r., która nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia środków do udzielania pierwszej pomocy, gaszenia pożaru i ewakuacji, zorganizowania wszelkich niezbędnych kontaktów z zewnętrznymi służbami ratowniczymi, wyznaczenia pracowników uczestniczących w systemie pierwszej pomocy, udostępnienia punktów pierwszej pomocy oraz sprzętu pierwszej pomocy tam, gdzie jest on potrzebny, a także zapewnienia oznakowania sprzętu ratowniczego [17].