ŚRODKI OCHRONY ZBIOROWEJ

Środki ochrony zbiorowej przed bioaerozolem obejmują m. in. systemy wentylacji mechanicznej ogólnej oraz instalacje i urządzenia wentylacji mechanicznej miejscowej wyposażonej w filtry powietrza.

Sprawnie działająca wentylacja zapewnia nie tylko poprawę stanu i składu powietrza w pomieszczeniach, ale również reguluje parametry środowiska wewnętrznego w pomieszczeniach, takich jak: temperatura, wilgotność, prędkość i kierunek powietrza, stężenie zanieczyszczeń.

W halach przemysłowych, w których na poszczególnych stanowiskach pracy są emitowane znaczne ilości pyłów organicznych, najkorzystniejszym rozwiązaniem jest hermetyzacja procesów technologicznych. W tym celu stosuje się szczelne obudowy całkowite lub częściowe rejonu emisji zanieczyszczeń. Zaleca się również stosowanie instalacji wentylacji miejscowej wyposażonej w ssawki lub okapy, połączonej z systemem odpylającym lub urządzeniem filtracyjno-wentylacyjnym.

Do oczyszczania powietrza są stosowane różne układy filtracyjne w zależności od wymaganego stopnia czystości powietrza doprowadzanego lub odprowadzanego z pomieszczeń przez systemy lub instalacje wentylacyjne. Ze względu na wysokie wymagania stawiane czystości powietrza stosowane są wielostopniowe układy filtracyjne.

 ŚRODKI TECHNICZNE

Środki techniczne eliminują lub ograniczają skutecznie zagrożenia u źródła. Polegają one głównie na automatyzacji i mechanizacji procesów pracy.

Bezpieczna praca ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi rozpoczyna się już w fazie planowania stanowiska pracy, kiedy to można dokonać wszelkich koniecznych zmian związanych z późniejszym użytkowaniem. Należy wziąć pod uwagę: liczbę osób pracujących na danym stanowisku, liczbę i wielkość pomieszczeń (w tym dodatkowych przeznaczonych na zmywalnię, śluzy, WC), sprzęt, którym pracownicy będą się posługiwali oraz wymagania techniczne dotyczące podłóg, ścian i sufitu podłączenia mediów i urządzeń wentylacyjnych, a także wymagania dotyczące ochrony przeciwsłonecznej i przeciwpożarowej.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia (Dz.U. z 2005 r. Nr 81, poz. 716 ze zm.) zobowiązuje pracodawcę do stosowania odpowiednich środków hermetyczności przystosowanych do ochrony pracowników przed czynnikami biologicznymi w następujących miejscach: w laboratoriach, w tym w laboratoriach diagnostycznych, oraz w pomieszczeniach dla zwierząt laboratoryjnych, które zostały celowo zainfekowane szkodliwymi czynnikami biologicznymi zakwalifikowanymi do grupy 2-4. zagrożenia lub które są podejrzane o zainfekowanie takimi czynnikami, do celów badawczych, rozwoju, edukacji lub diagnostyki, po przeprowadzeniu oceny narażenia oraz ustaleniu stopnia hermetyczności wymaganego dla poszczególnych szkodliwych czynników biologicznych. Środki hermetyczności wyznacza się również dla procesów przemysłowych.

Stopień hermetyczności decyduje o ustaleniu przez pracodawcę środków ochronnych (środków hermetyczności) zapobiegających lub redukujących przypadkowe przeniesienie lub uwolnienie czynnika biologicznego poza miejsce pracy. Środki hermetyczności dla laboratoriów przedstawione są w załączniku 4 do rozporządzenia MZ (Dz.U. z 2005 r. Nr 81, poz. 716 ze zm.).

W przypadku pracy ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi z grupy zagrożenia 1. (w tym z atenuowanymi szczepionkami) należy stosować środki zapobiegawcze określone w przepisach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zasady dobrej praktyki laboratoryjnej. W przypadku pracy:

• Z czynnikiem z 2. grupy zagrożenia przyjmuje się przynajmniej 2. stopień hermetyczności,
• Z czynnikiem z 3. grupy zagrożenia przyjmuje się przynajmniej 3. stopień hermetyczności,
• Z czynnikiem z 4. grupy zagrożenia przyjmuje się przynajmniej 4. stopień hermetyczności.

Jeśli występują czynności z wieloma czynnikami, o przyporządkowaniu do stopnia hermetyczności decyduje czynnik należący do najwyższej grupy zagrożenia. W przypadku czynności wykonywanych z niezamierzonym stosowaniem czynnika biologicznego, przyporządkowanie do poszczególnych stopni hermetyczności odbywa się w zależności od poziomu zagrożenia infekcyjnego, jakie dany czynnik może powodować, biorąc pod uwagę grupę zagrożenia, prawdopodobieństwo wystąpienia czynnika i prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia. Do czynności zwiększających poziom zagrożenia infekcyjnego należą np. takie, podczas których może tworzyć się aerozol (pył), czynności manualne z wysokim ryzykiem skaleczenia, prace, którym może towarzyszyć występowanie czynników o niskiej dawce infekcyjnej lub należących do wysokiej grupy zagrożenia. Działania alergizujące i toksyczne nie mają wpływu na przyporządkowanie do stopnia hermetyczności, wymagają jednak podjęcia odpowiednich działań ochronnych.