Ocena potencjału rozwiązań organizacyjnych w zakresie zastosowania zasad resilience engineering w przedsiębiorstwach o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej
Kierownik projektu:
dr Małgorzata Pęciłło-Pacek
Streszczenie projektu:
Głównymi celami projektu była ocena potencjału rozwiązań organizacyjnych w zakresie zastosowania zasad resilience engineering w przedsiębiorstwach o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz wspomaganie stosowania rozwiązań organizacyjnych uwzględniających koncepcję resilience engineering w przedsiębiorstwach stwarzających zagrożenia poważnymi awariami przemysłowymi. Przy czym przez pojęcie „rezylientny system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy” należy rozumieć system, który pod wpływem pojawienia się zarówno nieoczekiwanych, jak i możliwych do przewidzenia dysfunkcji jest zdolny do zapobieżenia niepożądanym zdarzeniom (najczęściej wypadkom przy pracy, zdarzeniom potencjalnie wypadkowym i awariom przemysłowym) i powrócić do swojego stanu sprzed pojawienia się dysfunkcji. Jeżeli natomiast w wyniku dysfunkcji zdarzy się wypadek, mamy wtedy do czynienia z nierezylientym systemem zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
W ramach projektu przygotowano na podstawie badań literaturowych listę kryteriów oceny potencjału rozwiązań organizacyjnych w zakresie zastosowania zasad resilience engineering, które w dalszej kolejności skonsultowano w trakcie wywiadów bezpośrednich z 4 ekspertami z 3 przedsiębiorstw o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Na podstawie opracowanych kryteriów opracowano kwestionariusz do oceny potencjału rozwiązań organizacyjnych w zakresie zastosowania zasad resilience engineering. Kwestionariusz zbudowany jest w oparciu o kryteria oceny koncepcji resilience engineering metodą RAG, tj. zawiera pytania odnoszące się do 4 filarów resilience engineering: uczenie się, monitorowanie, reagowanie i antycypowanie.
Z wykorzystaniem kwestionariusza badawczego przeprowadzono badania gotowości do rezylientego reagowania w 30 przedsiębiorstwach o wysokim lub zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej. Wyniki badań pokazują, iż badane przedsiębiorstwa najlepiej radzą sobie z gotowością do rezylientego reagowania, co prost wynika z przepisów prawnych dotyczących wdrożenia systemu zarządzania bezpieczeństwem przez przedsiębiorstwa. Najniżej ocenione zostało organizacyjne uczenie się, zwłaszcza jeżeli chodzi o wykorzystywane informacji o pozytywnych lub neutralnych z punktu wiedzenia bezpieczeństwa sytuacjach.
Projekt IV.N.05. Ocena potencjału resilience engineering w badanej grupie
W ramach projektu przeprowadzono również badania pogłębione w 3 przedsiębiorstwach celem identyfikacji czynników sukcesu i barier dla zapewnienia rezylientego systemu bezpieczeństwa. Wynik końcowy projektu stanowią opracowania nt. oceny potencjału rozwiązań organizacyjnych w zakresie zastosowania zasad resilience engineering w przedsiębiorstwach o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, które składają się z 3 integralnych części, tj. materiałów informacyjnych, wytycznych i dobrych praktyk. Wymienione opracowania zostały zweryfikowane na seminarium w CIOP-PIB dla partnerów kampanii „Substancje niebezpieczne pod kontrolą”. W seminarium weryfikacyjnym uczestniczyło 40 przedstawicieli przedsiębiorstw, głównie chemicznych, należących w dużej mierze do grupy przedsiębiorstw o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub należących do tzw. przedsiębiorstw podprogowych.
Wyniki projektu przedstawiono w 2 publikacjach w czasopiśmie o zasięgu krajowym, 1 publikacji przygotowanej do czasopisma o zasięgu międzynarodowym i 1 rozdziale do monografii złożonym do wydawnictwa o zasięgu międzynarodowym oraz zaprezentowano na 1 konferencji międzynarodowej i 3 krajowych, szkoleniach okresowych i studiach podyplomowych organi-zowanych przez Centrum Edukacyjne CIOP-PIB (4 grupy po ok. 25 osób rocznie).
Jednostka:
Pracownia Prawnych i Ekonomicznych Problemów Ochrony Pracy
Okres realizacji:
01.01.2017
– 31.12.2019