Wykaz Projektów
Streszczenie

Badania w zakresie oznaczania wybranych rakotwórczych zanieczyszczeń powietrza na stanowiskach pracy z zastosowaniem technik chromatograficznych

Kierownik projektu: dr Joanna Kowalska

Streszczenie projektu:

W ramach projektu przeprowadzono analizę narażenia osób zatrudnionych w Polsce na substancje chemiczne o działaniu rakotwórczym i/lub mutagennym, wybrane z Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Czynniki i Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym. Wybrane substancje występujące w środowisku pracy w Polsce – siarczan dietylu, 1,4,5,8-tetraaminoantrachinon (błękit zawiesinowy 1), azobenzen, chlorowodorek 4,4'-(4-iminocykloheksa-2,5-dienylidenometyleno)dianiliny (czerwień zasadowa 9), bromian(V) potasu i 1,3,5-tris(oksiranylometylo)-1,3,5-triazyno-2,4,6(1H,3H,5H)-trion (TGIC) – nie mają ustalonych wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń; nie ma dla nich także metod oznaczania narażenia pracowników w środowisku pracy, stąd ograniczona jest możliwość oceny ryzyka zawodowego oraz dokumentowania tego ryzyka.

Z informacji zaczerpniętych z Centralnego Rejestru Danych wynika, że w 2016 roku ponad 2270 osób na stanowiskach pracy w Polsce było narażonych na siarczan dietylu, 1,4,5,8-tetraaminoantrachinon (błękit zawiesinowy 1), azobenzen, czerwień zasadową 9, bromian(V) potasu i TGIC, przede wszystkim na wyższych uczelniach, w instytutach naukowych, specjalistycznych laboratoriach oraz stacjach sanitarno-epidemiologicznych. Liczba pracowników narażonych na działanie wytypowanych substancji w zakładach pracy w Polsce w latach 2012-2016 była zmienna. Jedynie w przypadku TGIC zaobserwowano znaczny spadek liczby zgłaszanych narażonych pracowników w roku 2016 w porównaniu z rokiem 2012 (o 84%). Wśród narażonych pracowników objętych rejestracją przeważają kobiety (średnio 68%). Analiza zagrożeń osób zatrudnionych na stanowiskach pracy w Polsce potwierdziła potrzebę oceny narażenia na wytypowane substancje rakotwórcze.

Liczba pracowników narażonych na wytypowane substancje rakotwórcze i mutagenne w Polsce w latach 2012-2016

Projekt  II.N.06. Liczba pracowników narażonych na wytypowane substancje rakotwórcze i mutagenne w Polsce w latach 2012-2016 (dane z Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Czynniki i Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym, IMP)

Część doświadczalna projektu dotyczyła opracowania metod oznaczania ilościowego wytypowanych substancji chemicznych w zakresie niskich poziomów stężeń w powietrzu stanowisk pracy, które pozwalają na wyznaczenie wskaźników narażenia i ocenę ryzyka zawodowego wynikającego z pracy w kontakcie z tymi substancjami rakotwórczymi.

W ramach realizacji projektu opracowano 6 metod oznaczania z wykorzystaniem dozymetrii indywidualnej, w której to próbnik do pobierania próbek powietrza umieszczony jest na pracowniku, w strefie jego oddychania. Wykorzystane metody przygotowania próbek umożliwiły ilościowe wydzielenie i zatężenie analitów, a zoptymalizowane techniki chromatograficzne pozwoliły rozdzielić mieszaniny na poszczególne składniki na etapie oznaczeń końcowych. Walidację opracowanych metod przeprowadzono zgodnie z normą PN-EN 482. Na podstawie wyników badań przyjęto sposób oznaczania stężeń siarczanu dietylu, 1,4,5,8-tetraaminoantrachinonu (błękitu zawiesinowego 1), azobenzenu, chlorowodorku 4,4'-(4-iminocykloheksa-2,5-dienylidenometyleno)dianiliny (czerwieni zasadowej 9), bromianu(V) potasu i 1,3,5-tris(oksiranylometylo)-1,3,5-triazyno-2,4,6(1H,3H,5H)-trionu (TGIC) w powietrzu na stanowiskach pracy, który opisano w procedurach. Opracowane procedury umieszczono w przygotowanym poradniku, który zweryfikowano na szkoleniu dla pracodawców, służb BHP oraz pracowników zakładów krajowych (320 osób), a następnie wydano drukiem (200 egz.).

Wyniki projektu przedstawiono w 1 publikacji w czasopiśmie o zasięgu krajowym, 3 publikacjach w czasopismach o zasięgu  międzynarodowym i 2 publikacjach przygotowanych do czasopism o zasięgu międzynarodowym, zaprezentowano na posterach na 2 konferencjach międzynarodowych i 1 konferencji krajowej oraz w referatach na 2 konferencjach i seminariach krajowych.



Jednostka: Pracownia Zagrożeń Chemicznych

Okres realizacji: 01.01.2017 – 31.12.2019