Badanie skuteczności metod czyszczenia i dezynfekcji instalacji klimatyzacyjnych w samochodowych środkach transportu
Kierownik projektu:
dr Małgorzata Gołofit-Szymczak
Streszczenie projektu:
Celem zadania była ocena skuteczności metodczyszczenia i dezynfekcji instalacji klimatyzacyjnych w samochodowych środkach transportu.
W samochodowych instalacjach klimatyzacyjnych panują zazwyczaj sprzyjające warunki do rozwoju szkodliwych czynników biologicznych. W miarę wydłużenia się okresu eksploatacji samochodowe instalacje klimatyzacyjne mogą stanowić źródło skażenia powietrza patogennymi drobnoustrojami. Samochodowa instalacja klimatyzacyjna powinna być systematycznie serwisowana.
Do oczyszczania instalacji klimatyzacyjnych w samochodach stosowane są metody chemiczne (preparaty dezynfekcyjne), fizyczne (np. ozonowanie) oraz chemiczno-fizyczne (np. preparat dezynfekcyjny + ultradźwięki). Zabiegi czyszczenia instalacji klimatyzacyjnych w zasadniczy sposób wpływają na jakość procesu konserwacji instalacji, a tym samym na jakość powietrza wewnętrznego, niemniej jednak charakteryzują się one różnym stopniem skuteczności.
Badania zostały przeprowadzone w 35 losowo wybranych samochodach osobowych, wyposażonych w instalacje klimatyzacyjne, w których dezynfekcja klimatyzacji odbywała się przy użyciu ozonu, chemicznego preparatu dezynfekcyjnego rozprowadzanego przy użyciu ultradźwięków, chemicznego preparatu dezynfekcyjnego rozprowadzanego ręcznie lub ozonowania połączonego z ręcznym rozprowadzaniem preparatu dezynfekcyjnego, oraz 8 losowo wybranych samochodach ciężarowych i 6 autobusach, wyposażonych w instalacje klimatyzacyjne, w których dezynfekcja klimatyzacji odbywała się przy użyciu chemicznego preparatu dezynfekcyjnego lub ozonu.
W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że średnie stężenia aerozolu bakteryjnego i grzybowego wyznaczone w badanych pojazdach przed wykonaniem serwisu klimatyzacji i po nim były niskie (poniżej 103 jtk/m3) i nie przekraczały wartości dopuszczalnych stężeń proponowanych dla pomieszczeń użyteczności publicznej.
Zastosowane metody serwisowania instalacji klimatyzacyjnych w badanych samochodach osobowych działały na tyle efektywnie, że powodowały istotne zmniejszenie mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza wewnątrz kabin samochodowych. Największą skuteczność obser-wowano w przypadku rozpylania chemicznego preparatu dezynfekcyjnego przy zastosowaniu ultradźwięków (średnio o 76%).
Analiza jakościowa mikroorganizmów izolowanych z powietrza badanych samochodów przed wykonaniem serwisu instalacji klimatyzacyjnej i po wykazała dominację ziarenkowców Gram-dodatnich z rodzajów Staphylococcus, Micrococcus i Kocuria, przetrwalnikujących laseczek z rodzaju Bacillus oraz grzybów pleśniowych z rodzajówAcremonium, Alternaria, Penicillium, Aspergillus i Cladosporium.
W badanych pojazdach wśród wyizolowanych drobnoustrojów stwierdzono obecność bakterii i grzybów pleśniowych zakwalifikowanych do grupy 2. zagrożenia (Bacillus subtilis, Bacillus thuringiensis,Actinomyces spp., Streptomyces spp., Epidermophyton floccosum, Aspergillus fumigatus), co wskazuje, że ich użytkownicy mogą być narażeni na kontakt z biologicznymi czynnikami zagrożenia zawodowego.
Na podstawie przeprowadzonych badań oraz przeglądu piśmiennictwa przedmiotu opracowano wytyczne do ograniczania narażenia na aerogenne drobnoustroje w klimatyzowanych samochodowych środkach transportu, ulotki informacyjne oraz materiały informacyjne do internetowej bazy wiedzy BioInfo, dotyczące prawidłowego użytkowania samochodowych instalacji klimatyzacyjnych.
Opracowane materiały zweryfikowano na seminarium dla przedstawicieli pracodawców i pracowników zakładów przemysłu, służb BHP, Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Inspekcji Pracy. Przeprowadzona wśród uczestników ankieta wykazała, że 90% respondentów uznało informacje zawarte w materiałach za opracowane w sposób wyczerpujący, a wiedzę zdobytą podczas seminarium za przydatną i możliwą do wykorzystania w celu poprawy warunków pracy.
Wyniki realizacji zadania upowszechniono w 3 publikacjach w czasopismach o zasięgu międzynarodowym i 1 publikacji w czasopiśmie o zasięgu krajowym oraz przedstawiono na 3 konferencjach krajowych i 4 konferencjach międzynarodowych.

Zadanie 2.G.09. Stężenie grzybów w badanych pojazdach przed wykonaniem serwisu klimatyzacji i po nim
Jednostka:
Pracownia Zagrożeń Biologicznych
Okres realizacji:
01.01.2017
– 31.12.2019