Projekty krajowe

Kierownik projektu - dr inż. hab. Andrzej Grabowski, prof. CIOP-PIB
Wykonawcy: Konsorcjum w składzie: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy (Lider konsorcjum), CS PSP, IOE WAT, DSC.

Streszczenie

Opracowanie metod oznaczania 9 szkodliwych substancji chemicznych dla potrzeb oceny środowiska pracy

Kierownik projektu: dr inż. Anna Jeżewska

Streszczenie projektu:

Celem zadania było opracowanie 9 metod oznaczania szkodliwych substancji chemicznych występujących w powietrzu na stanowiskach pracy, dla których zostały ustalone lub zmienione wartości normatywów higienicznych lub dostępne metody nie spełniały wymagań normy europejskiej PN-EN 482 Narażenie na stanowiskach pracy – Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych. Opracowano metody oznaczania następujących substancji szkodliwych: 1,2-dichloroetanu, buta-1,3-dienu, 2-toliloaminy, but-2-enalu, ftalanu dimetylu, heksachlorobenzenu, chinoliny, 2-nitroanizolu i propano-1,3-sultonu. Parametry opracowanych metod przedstawiono w tabeli 1.

Opracowane metody analityczne umożliwiają oznaczenie stężeń ww. substancji w powietrzu, w zakresie od 1/10 do 2 wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) zgodnie
z wymaganiami normy PN-EN 482, i dostarczają laboratoriom wykonującym badania i pomiary stężeń substancji szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy procedur analitycznego oznaczania, dzięki którym można przeprowadzić ocenę narażenia zawodowego.

Procedury oznaczania wyżej wymienionych substancji w postaci 9 projektów norm zostały złożone w Komitecie Technicznym nr 159 ds. Zagrożeń Chemicznych i Pyłowych w Środowisku Pracy Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (PKN) i po ustanowieniu przez PKN staną się Polskimi Normami z zakresu Ochrona czystości powietrza/powietrze na stanowiskach pracy.

Wyniki zadania przedstawiono w 6 publikacjach w czasopiśmie o zasięgu krajowym, 2 publikacjach przygotowanych do czasopism o zasięgu krajowym i 1 publikacji przygotowanej do czasopisma o zasięgu międzynarodowym oraz zaprezentowano w 8 doniesieniach na 6 krajowych konferencjach/sympozjach.

Tabela 1. Parametry opracowanych metod

Lp.	Oznaczana substancja	NDS [mg/m³]	Sposób pobierania próbek powietrza	Technika analityczna	Oznaczalność metody [mg/m³]
1	1,2-Dichloroetan	8,2	Rurki pochłaniające z węglem aktywnym, desorpcja disiarczkiem węgla	GC-FID	0,82
2	Buta-1,3-dien	2,2	Rurki pochłaniające z węglem aktywnym, desorpcja disiarczkiem węgla	GC-FID	0,22
3	2-Toliloamina	0,5	Filtry z włókna szklanego z naniesionym kwasem siarkowym(VI), ekstrakcja roztworem wodorotlenku sodu, derywatyzacja chlorkiem 3,5-dinitrobenzoilu	HPLC-DAD	0,05
4	But-2-enal	1	Rurki pochłaniające z żelem krzemionkowym z naniesioną 2,4-dinitrofenylohydrazyną, desorpcja acetonitrylem	HPLC-DAD	0,1
5	Ftalan dimetylu	5	Filtr z włókna szklanego, ekstrakcja etanolem	GC-FID	0,5
6	Heksachlorobenzen	0,003	Filtr polipropylenowy, ekstrakcja heksanem	GC-ECD	0,0003
7	Chinolina	0,6*	Rurki pochłaniające z żywicą XAD-4, desorpcja octanem etylu	GC-MS	0,06
8	2-Nitroanizol	1,6*	Rurki pochłaniające z żelem krzemionkowym, ekstrakcja metanolem	HPLC-DAD	0,16
9	Propano-1,3-sulton	0,007	Rurki pochłaniające zawierające filtr z włókna szklanego i żel krzemionkowy, ekstrakcja acetonitrylem	GC-MS	0,0007

Legenda:

*Proponowana wartość NDS

HPLC-DAD – wysokosprawny chromatograf cieczowy z detektorem diodowym

GC-FID – chromatograf gazowy z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym

GC-MS – chromatograf gazowy sprzężony ze spektrometrem mas

Jednostka: Pracownia Zagrożeń Chemicznych

Okres realizacji: 01.01.2017 – 31.12.2019