Opracowanie metod oznaczania 9 szkodliwych substancji chemicznych dla potrzeb oceny środowiska pracy
Kierownik projektu:
dr inż. Anna Jeżewska
Streszczenie projektu:
Celem zadania było opracowanie 9 metod oznaczania szkodliwych substancji chemicznych występujących w powietrzu na stanowiskach pracy, dla których zostały ustalone lub zmienione wartości normatywów higienicznych lub dostępne metody nie spełniały wymagań normy europejskiej PN-EN 482 Narażenie na stanowiskach pracy – Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych. Opracowano metody oznaczania następujących substancji szkodliwych: 1,2-dichloroetanu, buta-1,3-dienu, 2-toliloaminy, but-2-enalu, ftalanu dimetylu, heksachlorobenzenu, chinoliny, 2-nitroanizolu i propano-1,3-sultonu. Parametry opracowanych metod przedstawiono w tabeli 1.
Opracowane metody analityczne umożliwiają oznaczenie stężeń ww. substancji w powietrzu, w zakresie od 1/10 do 2 wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) zgodnie
z wymaganiami normy PN-EN 482, i dostarczają laboratoriom wykonującym badania i pomiary stężeń substancji szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy procedur analitycznego oznaczania, dzięki którym można przeprowadzić ocenę narażenia zawodowego.
Procedury oznaczania wyżej wymienionych substancji w postaci 9 projektów norm zostały złożone w Komitecie Technicznym nr 159 ds. Zagrożeń Chemicznych i Pyłowych w Środowisku Pracy Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (PKN) i po ustanowieniu przez PKN staną się Polskimi Normami z zakresu Ochrona czystości powietrza/powietrze na stanowiskach pracy.
Wyniki zadania przedstawiono w 6 publikacjach w czasopiśmie o zasięgu krajowym, 2 publikacjach przygotowanych do czasopism o zasięgu krajowym i 1 publikacji przygotowanej do czasopisma o zasięgu międzynarodowym oraz zaprezentowano w 8 doniesieniach na 6 krajowych konferencjach/sympozjach.
Tabela 1. Parametry opracowanych metod
Lp.
|
Oznaczana substancja
|
NDS [mg/m3]
|
Sposób pobierania próbek powietrza
|
Technika analityczna
|
Oznaczalność metody
[mg/m3]
|
1
|
1,2-Dichloroetan
|
8,2
|
Rurki pochłaniające z węglem aktywnym, desorpcja disiarczkiem węgla
|
GC-FID
|
0,82
|
2
|
Buta-1,3-dien
|
2,2
|
Rurki pochłaniające z węglem aktywnym, desorpcja disiarczkiem węgla
|
GC-FID
|
0,22
|
3
|
2-Toliloamina
|
0,5
|
Filtry z włókna szklanego z naniesionym kwasem siarkowym(VI), ekstrakcja roztworem wodorotlenku sodu, derywatyzacja chlorkiem 3,5-dinitrobenzoilu
|
HPLC-DAD
|
0,05
|
4
|
But-2-enal
|
1
|
Rurki pochłaniające z żelem krzemionkowym z naniesioną 2,4-dinitrofenylohydrazyną, desorpcja acetonitrylem
|
HPLC-DAD
|
0,1
|
5
|
Ftalan dimetylu
|
5
|
Filtr z włókna szklanego, ekstrakcja etanolem
|
GC-FID
|
0,5
|
6
|
Heksachlorobenzen
|
0,003
|
Filtr polipropylenowy, ekstrakcja heksanem
|
GC-ECD
|
0,0003
|
7
|
Chinolina
|
0,6*
|
Rurki pochłaniające z żywicą XAD-4, desorpcja octanem etylu
|
GC-MS
|
0,06
|
8
|
2-Nitroanizol
|
1,6*
|
Rurki pochłaniające z żelem krzemionkowym, ekstrakcja metanolem
|
HPLC-DAD
|
0,16
|
9
|
Propano-1,3-sulton
|
0,007
|
Rurki pochłaniające zawierające filtr z włókna szklanego i żel krzemionkowy, ekstrakcja acetonitrylem
|
GC-MS
|
0,0007
|
Legenda:
*Proponowana wartość NDS
HPLC-DAD – wysokosprawny chromatograf cieczowy z detektorem diodowym
GC-FID – chromatograf gazowy z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym
GC-MS – chromatograf gazowy sprzężony ze spektrometrem mas
Jednostka:
Pracownia Zagrożeń Chemicznych
Okres realizacji:
01.01.2017
– 31.12.2019