Wykaz Projektów
Streszczenie

Badanie parametrów opisujących reakcję kierowcy w sytuacji wypadkowej

Kierownik projektu: dr inż. Paweł Budziszewski

Streszczenie projektu:

Celem zadania było zbadanie różnic w zakresie parametrów opisujących reakcję kierowcy w sytuacji wypadkowej między kierowcami zawodowymi i kierowcami amatorami. Parametry te zarejestrowano podczas badań z wykorzystaniem symulatora jazdy samochodem, z udziałem dwóch grup ochotników: kierowców zawodowych (n = 60) i kierowców amatorów (n = 59). Badania te składały się z dwóch części: przejazdu treningowego i przejazdu badawczego. Przejazd badawczy zakończył się symulowaną sytuacją wypadkową, w której pieszy wtargnął przed samochód osoby badanej. Ponadto zaaranżowano sytuacje dodatkowe, które umożliwiły rejestrację parametrów opisujących styl jazdy badanego. W ramach badań psychologicznych przeprowadzono testy z Wiedeńskiego Systemu Testów. Badania właściwe były poprzedzone dwiema seriami badań pilotażowych, które umożliwiły dobranie parametrów badań i przećwiczenie procedury badawczej.

 

Zadanie badawcze III-45.Obraz wyświetlany przez symulator ilustrujący wtargnięcie pieszego na jezdnię

 

W celu dokonania analizy uzyskanych wyników konieczne było zdefiniowanie i wyznaczenie zmiennych opisujących przebieg badań. Dla każdej z rozważanych sytuacji drogowych wyznaczono kilka zmiennych opisujących podejmowane przez kierowcę działania oraz ich skutek. Następnie zdefiniowano modele opisujące reakcję kierowcy na zmianę sytuacji drogowej. Modele opracowano dla sytuacji wypadkowej oraz sytuacji dodatkowej – „podążanie za uciążliwym pojazdem”. Parametry modeli były wyznaczone na podstawie wyników badań.

Po wyznaczeniu wszystkich parametrów przeprowadzono analizę statystyczną wyników badań. Wykonano testy istotności różnic między grupą amatorów i kierowców zawodowych, testy istotności różnic pomiędzy osobami, które uniknęły uderzenia w pieszego i tych, które tego nie uniknęły, oraz wyznaczono korelacje między wybranymi zmiennymi. Wyniki tych analiz są następujące:

-       grupa osób badanych była jednorodna, zróżnicowana jedynie pod względem cech odróżniających kierowców zawodowych od amatorów. W zakresie sytuacji wypadkowej scenariusz przygotowany został prawidłowo, kierowcy mieli zapewnione jednakowe warunki w tej sytuacji

-       kierowcy amatorzy, w porównaniu z kierowcami zawodowymi, uzyskali gorsze parametry jakości jazdy w sytuacji wypadkowej, częściej doprowadzali do uderzenia w pieszego. W pozostałych sytuacjach drogowych amatorów charakteryzowała mniejsza stabilność prowadzenia pojazdu oraz większa zmienność w zakresie położenia pojazdu względem osi jezdni. Amatorzy uzyskali również istotnie gorsze wyniki w zakresie refleksu oraz antycypacji czasowo-ruchowej

-       podczas podążania za pojazdem zmieniającym prędkość reakcje kierowców zawodowych lepiej opisuje model, w którym celem kierowcy jest utrzymanie zadanej prędkości, natomiast amatorów model, w którym celem jest utrzymanie odległości między pojazdami. Parametry opisujące te modele współwystępują z parametrami opisującymi reakcję kierowcy w rozważanej sytuacji wypadkowej.

Wyniki te wskazują, że możliwe jest zdefiniowanie modeli opisujących reakcję kierowcy na zmieniające się warunki drogowe w sytuacji normalnej jazdy. Modele te opisane są parametrami, które można wyznaczyć w rzeczywistych warunkach na podstawie pomiaru takich wielkości, jak prędkość i odległość do poprzedzającego pojazdu. Jednocześnie w warunkach symulacyjnych parametry opisujące te modele współwystępują z parametrami opisującymi sytuację wypadkową, mogą więc być wykorzystywane jako predyktory zachowań w symulowanej sytuacji wypadku drogowego. Informacje takie mogą być cenne z punktu widzenia systemów bezpieczeństwa czynnego samochodów, których celem jest ograniczenie skutków zderzenia z pieszym, zwłaszcza w kontekście różnic w wynikach kierowców zawodowych i amatorów. Praktyczne wykorzystanie tych modeli wymaga jednak przeprowadzenia obszerniejszych badań.

Na podstawie przeprowadzonych badań można również założyć, że wyniki badań psychologicznych będące trafnym, rzetelnym i obiektywnym wskaźnikiem sprawności kierowcy mogą być stosowane jako predyktory zachowań w symulowanej sytuacji wypadku drogowego.

Wyniki zadania przedstawiono w  3 publikacjach w czasopismach o zasięgu krajowym. Będą one także wykorzystane w rozprawie doktorskiej głównego wykonawcy zadania. Efektem doświadczeń zebranych podczas realizacji zadania było przygotowanie wniosku i uzyskanie finansowania grantu pn. „Rozwój Inwestycji Drogowych (RID)” w ramach wspólnego działania Narodowego Centrum Badań i Rozwoju i Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.



Jednostka: Pracownia Technik Rzeczywistości Wirtualnej

Okres realizacji: 01.07.2013 – 31.12.2015