Wykaz Projektów
Streszczenie

Ocena wrażliwości szczepów mikroorganizmów izolowanych z mgły olejowej na wybrane biocydy stosowane jako dodatki do cieczy obróbkowych w przemyśle maszynowym

Kierownik projektu: dr Marcin Cyprowski

Streszczenie projektu:

 

Projekt III.B.01: Ocena wrażliwości szczepów mikroorganizmów izolowanych z mgły olejowej na wybrane biocydy stosowane jako dodatki do cieczy obróbkowych w przemyśle maszynowym

Okres realizacji:

1.01.2011 31.12.2013

Zadanie/etap 3.:

Opracowanie zaleceń do kontroli czystości higienicznej stanowisk pracy zanieczyszczonych mgłą olejową oraz zaleceń do oceny i ograniczania ryzyka zawodowego na czynniki biologiczne pracowników przemysłu maszynowego. Weryfikacja opracowanych materiałów podczas seminarium. Publikacja

Główny wykonawca:

dr Marcin Cyprowski − Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Zagrożeń Chemicznych, Pyłowych i Biologicznych

 

Celem głównym projektu było wykonanie oceny stopnia wrażliwości szczepów mikroorganizmów izolowanych z mgły olejowej na wybrane biocydy używane jako dodatki do cieczy obróbkowych stosowanych w przemyśle maszynowym.

W ramach projektu przeprowadzono pomiary szkodliwych czynników biologicznych na stanowiskach pracy zlokalizowanych w wybranym zakładzie przemysłu maszynowego.

Uzyskane średnie wartości stężeń bakterii na badanych stanowiskach pracy wahały się od 849 jtk/m3 do 17166 jtk/m3, a grzybów od 151 jtk/m3 do 198 jtk/m3 i były mniejsze od zalecanych wartości dopuszczalnych (odpowiednio: dla bakterii – 100 000 jtk/m3; dla grzybów – 50 000 jtk/m3)  w pomieszczeniach roboczych zanieczyszczonych pyłem organicznym, opracowanych przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Biologicznych Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN.

Na podstawie danych o rozkładach ziarnowych bioaerozoli bakteryjnych i grzybowych stwierdzono, że aerozol występujący na badanych stanowiskach pracy może docierać w układzie oddechowym człowieka do jamy nosowej i ustnej, oskrzeli pierwszorzędowych, drugorzędowych i końcowych oraz oskrzelików płucnych. U narażonych pracowników może to być przyczyną podrażnienia błon śluzowych nosa i oczu oraz występowania reakcji alergicznych w postaci np. astmy lub alergicznego zapalenia. Na badanych stanowiskach pracy występowały zarówno bakteryjne szczepy saprofityczne należące do grupy 1. zagrożenia, jak i gatunki (Actinomyces spp., Staphylococcus aureus, Streptococcus spp., Corynebacterium spp., Providencia rettgeri, Proteus mirabilis, Bacillus subtilis, Rhidococcus equi) zaliczane do grupy 2. zagrożenia. W grupie izolowanych grzybów występowały zarówno gatunki saprofityczne, należące do grupy 1. zagrożenia, jak i gatunek (Aspergillus fumigatus) zaliczany do grupy 2. zagrożenia.

 

 

Projekt III.B.01.Stanowisko pracy w wybranym zakładzie przemysłu maszynowego podczas poboru próbek powietrza

 

 

Ocenę stopnia wrażliwości szczepów mikroorganizmów izolowanych z mgły olejowej na wybrane biocydy używane jako dodatki do cieczy obróbkowych przeprowadzono w dwóch etapach. W pierwszym, w warunkach laboratoryjnych do analizy wrażliwości na biocydy wybrano trzy gatunki drobnoustrojów (Bacillus subtilis, Pseudomonas aeruginosa, Candida albicans), które spełniały trzy kryteria: były izolowane z mgły olejowej, były potencjalnie chorobotwórcze dla człowieka oraz charakteryzowały się zróżnicowaną pierwotną opornością na biocydy. Test wrażliwości mikroorganizmów przeprowadzono z wykorzystaniem dwóch biocydów, zawartych w Rejestrze Produktów Biobójczych, część III, z 11.06.2010 r. Pierwszy z nich, o nazwie handlowej Grotan OK™, był przedstawicielem tzw. „zamienników formaldehydu”, a drugi to preparat o nazwie handlowej Kathon 886MW™ – przedstawiciel izotiazolin. Wykazano, że spośród dwóch zastosowanych biocydów większą skutecznością działania charakteryzował się tzw. „zamiennik formaldehydu”, który istotnie statystycznie wpływał na zmniejszenie stężeń bakterii P. aeruginosa (p < 0,05) oraz grzyba C. albicans (p < 0,001).

 

A

B

 

Projekt III.B.01. Zmiany stężeń bakterii tlenowych w szlifierce SWB-25 (A) oraz Schaudt (B), w czasie trwania eksperymentu

 

W drugim etapie przeprowadzono eksperyment oceny wrażliwości mikroorganizmów na wytypowany biocyd w rzeczywistych warunkach na stanowisku pracy w zakładzie. Do eksperymentu wytypowano dwie szlifierki. Do każdej z nich zdecydowano się dodać zalecaną przez producenta dawkę biocydu – 1000 ppm, z tą różnicą, że w szlifierce A nie wymieniono cieczy obróbkowej, w szlifierce B zaś przeprowadzono wymianę chłodziwa na nowe i połączono ją z wyczyszczeniem zbiornika „do sucha” za pomocą włókniny bawełnianej.

Wykazano, że po dodaniu biocydu zdecydowanemu zmniejszeniu uległy stężenia zarówno bakterii, jak i grzybów, a zaobserwowane różnice, dla wszystkich badanych zmiennych, były istotne statystycznie (p < 0,05). Jednakże w obydwu maszynach można było zaobserwować proces odrostu biofilmu pochodzenia bakteryjnego, który był zauważalny mniej więcej w 5 tygodniu po dodaniu preparatu.

Stwierdzono, że większą stabilnością stężeń charakteryzowała się szlifierka, w której wymieniono chłodziwo i wykonano czyszczenie „do sucha” za pomocą włókniny bawełnianej. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że może się to przyczynić do wyhamowania o blisko 2 tygodnie tempa wzrostu bakterii powyżej akceptowalnego poziomu skażenia mikrobiologicznego – 1000 jtk/ml. Wymiana chłodziwa okazała się ponadto głównym czynnikiem ograniczającym wzrost grzybów.

Na podstawie uzyskanych wyników opracowano w formie broszury zalecenia do oceny i ograniczania ryzyka zawodowego na ww. czynniki podczas obróbki powierzchniowej metali, a także zalecenia do kontroli czystości higienicznej stanowisk pracy tej grupy zawodowej, które mogą być wykorzystywane bezpośrednio przez pracowników, jak również osoby odpowiedzialne za bhp w zakładzie pracy.

Wyniki uzyskane w trakcie realizacji projektu upowszechniono w formie 2 publikacji, w tym 1 o zasięgu międzynarodowym. Dodatkowo zaprezentowano je na 2 konferencjach o zasięgu międzynarodowym.



Jednostka: Pracownia Zagrożeń Biologicznych

Okres realizacji: 01.01.2011 – 31.12.2013