Wykaz Projektów
Streszczenie

Ocena zagrożeń bezpieczeństwa i zdrowia przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia na potrzeby profilaktyki

Kierownik projektu: dr inż. Jolanta Karpowicz

Streszczenie projektu:

 

Projekt II.B.15: Ocena zagrożeń bezpieczeństwa i zdrowia przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia na potrzeby profilaktyki

Okres realizacji:

1.01.2012 – 31.12.2013

Zadanie/etap 2.:

Opracowanie wyników badań ankietowych w kontekście profili narażeń na fizyczne czynniki środowiskowe wybranych grup pracowników oraz opracowanie zaleceń profilaktycznych. Opracowanie materiałów informacyjnych z zakresu profilaktyki zawodowych zagrożeń bezpieczeństwa i zdrowia przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia i ich weryfikacja w trakcie pilotażowego szkolenia specjalistycznego. Publikacja

Główny wykonawca:

dr inż. Jolanta Karpowicz – Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Bioelektromagnetyzmu

Celem głównym projektu była kompleksowa ocena profili zawodowego narażenia na zespół czynników fizycznych, specyficzny dla środowiska pracy przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia (WN) oraz ich korelacji z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia pracowników zatrudnionych przy tego typu pracach.

Korzystanie z urządzeń zasilanych elektrycznie wymaga doprowadzenia energii elektrycznej z wytwarzających ją elektrowni. Ważnym elementem systemu elektroenergetycznego są przesyłowe linie elektroenergetyczne i stacje rozdzielcze wysokiego i średniego napięcia (15–400 kV). Długość linii elektroenergetycznych WN eksploatowanych w Polce wynosi ok. 46 tys. km, a liczba stacji – ok. 1500. Podczas prac konserwacyjno-remontowych i obsługowych w otoczeniu urządzeń elektroenergetycznych (dotyczących m.in.: uzupełniania brakujących elementów słupów, naprawy fundamentów i taśm uziemiających słupów, wycinki drzew i gałęzi, smarowania lin odciągowych słupów), pracownicy poddawani są oddziaływaniu różnego rodzaju czynników fizycznych, takich jak: pole elektromagnetyczne, hałas, wibracje, jonizacja powietrza i inne skutki ulotu elektrycznego z przewodów, naturalne promieniowanie nadfioletowe oraz obciążenie termiczne, wymuszona pozycja ciała i związane z nią obciążenie statyczne. Prace o takim charakterze cechuje również obciążenie psychospołeczne i stres u pracowników.

Realizacja projektu obejmowała działania zmierzające do opracowania kompleksowych profili narażenia wybranych grup pracowników na wspomniane czynniki środowiska pracy specyficzne dla pracy przy obsłudze sieci elektroenergetycznych WN. Były to: wizyty studyjne w obiektach elektroenergetycznych, badania ankietowe z udziałem zawodowych pracowników energetyki zatrudnionych przy obsłudze sieci elektroenergetycznych WN, badania czynników środowiskowych obejmujące takie czynniki, jak: promieniowanie nadfioletowe, wydatek energetyczny, produkty rozpadu radonu atmosferycznego czy pola elektromagnetyczne. Na podstawie wyników badań i analizy danych literaturowych opracowano kompleksowe profile narażeń na wspomniane czynniki środowiska pracy wybranych grup pracowników zatrudnionych przy obsłudze sieci elektroenergetycznych WN i zaprezentowano je w multidyscyplinarnej monografii pt. Środowiskowe narażenia zawodowe przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia w Polsce (Warszawa, CIOP-PIB 2013). W monografii zostały przedstawione następujące zagadnienia: charakterystyka zagrożeń związanych z pracami przy obsłudze sieci elektroenergetycznych WN, struktura sieci WN w Polsce, charakterystyka prac przy obsłudze sieci elektroenergetycznych WN, psychofizyczne obciążenia pracowników przy obsłudze sieci elektroenergetycznych WN, czynniki atmosferyczne i parametry mikroklimatu (takie jak temperatura, wilgotność, siła wiatru i naturalne promieniowanie optyczne), pole elektryczne i magnetyczne, wyładowania ulotowe z przewodów linii energetycznych i związane z nimi zjawiska jonizacji powietrza i promieniowanie jonizujące w otoczeniu linii WN, hałas i drgania mechaniczne na stanowiskach pracy przy obsłudze sieci elektroenergetycznych WN. Są to kluczowe zagadnienia dla właściwego rozpoznania natury złożonych zagrożeń zawodowych, związanych z pracami wykonywanymi przy obsłudze sieci elektroenergetycznych, charakteryzujące najszerzej występujące oddziaływania środowiskowe, możliwe konsekwencje zdrowotne ich oddziaływania oraz zasady badania parametrów, które są miarami związanych z nimi zagrożeń bezpieczeństwa i zdrowia.

W wyniku realizacji wymienionych prac opracowano również zalecenia profilaktyczne dotyczące bezpieczeństwa i zdrowia pracowników zatrudnionych przy obsłudze sieci elektroenergetycznych WN oraz projekt prezentującego je poradnika pt. Środowiskowe zagrożenia zawodowe przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia w Polsce i rozwiązania profilaktyczne celem ograniczenia ich niepożądanych skutków. W poradniku omówiono syntetycznie zagrożenia związane z oddziaływaniem na pracowników obsługi sieci elektroenergetycznych WN mikroklimatu, promieniowania nadfioletowego, hałasu, wibracji, pól elektromagnetycznych, obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i stresu, zidentyfikowanych jako czynniki powodujące najistotniejsze zagrożenia zawodowe. Dla każdego czynnika scharakteryzowano typowe narażenia i wymagania prawa pracy oraz zaproponowano zespół działań profilaktycznych. Opracowany materiał został wykorzystany w czasie szkolenia pilotowego zorganizowanego z udziałem 23 przedstawicieli przedsiębiorstw prowadzących działalność związaną z eksploatacją sieci elektroenergetycznych WN. Zweryfikowany zgodnie z sugestiami uczestników projekt poradnika został przygotowany do wydania drukiem.

 

a) 

 

b)

 

Projekt II.B.15. Wyniki badań: a) dolegliwości w poszczególnych częściach ciała u pracowników zatrudnionych przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia w grupach wiekowych: do 40 lat oraz 41 lat i więcej w ciągu ostatnich 12 miesięcy (na podstawie badań ankietowych N=89 (66,9% respondentów ankiety)); b) przykładowe widmo częstotliwości radiofalowych pól elektromagnetycznych z pasma częstotliwości 75 MHz – 2,5 GHz, zmierzone w centrum Warszawy [Środowiskowe narażenie zawodowe przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia w Polsce. Pod red. J. Karpowicz i J. Bugajskiej, Warszawa, CIOP-PIB 2013]

Wyniki badań przedstawiono w 1 publikacji naukowej w czasopiśmie o zasięgu krajowym, 1 projekcie publikacji przygotowanym do czasopisma o zasięgu międzynarodowym, na 1 konferencji międzynarodowej i 1 konferencji krajowej. Profile narażeń i zalecenia profilaktyczne zaprezentowano również syntetycznie w materiałach informacyjnych, popularyzujących omawianą tematykę poprzez ogólnodostępny portal internetowy: www.ciop.pl/bezpieczniej.



Jednostka: Pracownia Zagrożeń Elektromagnetycznych

Okres realizacji: 01.01.2011 – 31.12.2013