W rozumieniu definicji przyjętej na poziomie UE przez Europejską Fundację na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy w Dublinie warunki pracy obejmują różnorodne aspekty związane ze środowiskiem pracy, a także pozamaterialnymi warunkami zatrudnienia. Zgodnie z tą definicją na warunki pracy składają się zarówno bezpieczeństwo, zdrowie i dobrostan pracowników, jak i organizacja pracy, czas pracy, a także równowaga praca – życie.

W obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy pojęcie „warunki pracy” odnosi się tradycyjnie do czynników charakteryzujących środowisko pracy. Zgodnie z definicją przyjętą w Polsce do celów statystycznych¹ warunki pracy to zespół czynników występujących w środowisku pracy, wynikających z procesu pracy oraz czynników związanych z wykonywaniem pracy. Na środowisko pracy składają się przy tym czynniki fizyczne (np. oświetlenie, hałas, mikroklimat), chemiczne (np. substancje toksyczne) oraz biologiczne (np. bakterie), występujące na obszarze miejsca pracy (np. w hali fabrycznej, na stanowisku pracy), jak i na obszarze otaczającym zakład pracy. Definicja ta, sformułowana z myślą o monitorowaniu materialnego środowiska pracy, wyłącza z badań statystycznych warunków pracy nie tylko czynniki organizacyjne i czas pracy, ale również ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników psychospołeczne czynniki środowiska pracy.

Informacje o warunkach pracy są przekazywane do statystyk państwowych przez zakłady pracy, które są zobowiązane do sporządzania co roku sprawozdania o warunkach pracy². Liczba osób pracujących w warunkach zagrożenia, czyli takich warunkach, w których stężenie lub natężenie czynnika przekracza ustalone najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) lub najwyższe dopuszczalne natężenie (NDN) lub inne normy higieniczne³ jest przy tym ustalana na podstawie wyników badań i pomiarów czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych. Do wykonywania tych badań i pomiarów zobowiązany jest każdy pracodawca, u którego występują źródła emisji tych czynników, a wymagana częstotliwość ich wykonywania zależy od stężenia lub natężenia i rodzaju czynnika. Statystyczne badanie warunków pracy realizowane w Polsce na poziomie krajowym jest więc badaniem obiektywnym, opierającym się na wynikach pomiarów.

Na poziomie UE warunki pracy są oceniane na podstawie przeprowadzanych systematycznie wśród pracowników badań ankietowych, w których zbierane są informacje o czynnikach zagrożeń występujących w środowisku pracy, a także o dolegliwościach związanych z pracą. Są to badania o charakterze subiektywnym. Do badań o charakterze subiektywnym należą Europejskie Badanie Warunków Pracy, przeprowadzane co 5 lat przez Europejską Fundację Poprawy Warunków Życia i Pracy w Dublinie, a także badanie modułowe przeprowadzane przez Eurostat i dołączane okresowo do Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności. Badania warunków pracy o charakterze subiektywnym są również przeprowadzane na poziomie krajowym w wielu krajach UE (np. Francja, Hiszpania, Szwecja, Niemcy).