WYPADKI PRZY PRACY

WYNIKI PRAC BADAWCZYCH

Centrum Edukacyjne CIOP-PIB

Program i pakiet edukacyjny do szkolenia specjalistycznego z zakresu badania wypadków przy pracy

Wypadki przy pracy stanowią poważny problem zarówno zdrowotny, jak i ekonomiczny.  W Polsce rocznie zdarza się kilkadziesiąt tysięcy wypadków przy pracy, w których ginie około pół tysiąca osób i od wielu lat statystyki te nie ulegają zmianom. Badanie i rejestrowanie wypadków przy pracy, analiza ich przyczyn i okoliczności jest ważnym elementem monitorowania środowiska pracy i ma istotne znaczenie dla prewencji wypadkowej. Prawidłowość prewencyjnych działań powypadkowych zależy od rzetelnego i źródłowego zbadania zaistniałych wypadków przy pracy oraz ustalenia wszystkich przyczyn i okoliczności Prawidłowe przeprowadzenie dochodzenia powypadkowego wymaga często dużej wiedzy i umiejętności analitycznych. Wiedza z tego zakresu jest niezbędna, zwłaszcza osobom związanych bezpośrednio z odpowiedzialnością za zapewnienie bezpiecznych warunków pracy. W przedsiębiorstwach wśród pracowników brak jest niezbędnej wiedzy w tym zakresie, wskazują na to również dane statystyczne.

Cele zadania:

Celem zadania jest zapewnienie uczestnikom szkoleń i wykładowcom materiałów edukacyjnych do szkolenia z zakresu badania wypadków przy pracy. Pakiet będzie się składał z:

-   materiału źródłowego zawierającego niezbędne informacje dotyczące metodyki badań wypadków przy pracy i działań prewencyjnych,

-   poradników metodycznych dla wykładowcy i słuchacza zawierających wszystkie aspekty metodyczne związane z przeprowadzeniem modułowego programu szkolenia tj. cele modułów i jednostek tematycznych, treści, metody, środki dydaktyczne oraz szczegółowe plany i niezbędne pomoce do przeprowadzania zajęć praktycznych uwzględniających aktywność słuchaczy,

-   środki dydaktyczne w postaci prezentacji komputerowych, ilustracji filmowych i zdjęciowych, wizualizacji zagrożeń wypadkowych

Przygotowany program składa się z czterech modułów zawierających niezbędne informacje dotyczące metodyki badania wypadków przy pracy i działań prewencyjnych:

Moduł 1. Wypadki przy pracy – podstawy prawne

Moduł 2. Metody badania wypadków przy pracy

Moduł 3. Rejestrowanie i analizowanie wypadków przy pracy

Moduł 4. Organizacyjne uczenie się w profilaktyce wypadkowej

Pakiet edukacyjny służący przygotowaniu i przeprowadzeniu szkolenia składa się z:

• materiału źródłowego. Materiał przeznaczony jest dla uczestników szkolenia. Może być także wykorzystywany jako podręcznik do samodzielnego poznania zagadnień z zakresu badania wypadków przy pracy.
• poradników metodycznych dla wykładowcy i słuchacza. Poradniki zawierają informacje metodyczne pozwalające wykładowcy na przygotowanie i przeprowadzenie zajęć a słuchaczowi na aktywne w nich uczestnictwo.

Niezbędne informacje dotyczące szkolenia związane z treścią poszczególnych modułów zawarte są w kartach modułów. Określone są tam ogólne cele do osiągnięcia, treści do przekazania, czas przeznaczony na realizację programu oraz metody i środki dydaktyczne zaplanowane do wykorzystania podczas zajęć.

Każdy moduł podzielony jest na jednostki tematyczne. W kartach jednostek tematycznych znajduje się zapis szczegółowych celów do osiągnięcia, określone są również metody zastosowane do ich zrealizowania oraz czas i środki dydaktyczne wykorzystywane do wizualizacji treści zajęć. Metody prowadzenia zajęć zakładające aktywny udział słuchaczy (ćwiczenia, dyskusje, zadaniową pracę w grupach itd.) są szczegółowo opisane. Dołączone są niezbędne środki dydaktyczne w postaci opisu wypadków przy pracy, scenariuszy rozmów, protokołów wypadków, opisu dobrych praktyk, ilustracji w postaci zdjęć i filmów.

Poradnik słuchacza, poza podobnymi informacjami związanymi z organizacją i realizacją programu zajęć, zawiera także niezbędne załączniki pozwalające na aktywny udział w zajęciach. 

• środki dydaktyczne w postaci prezentacji komputerowych, ilustracji filmowych i zdjęciowych, wizualizacji zagrożeń wypadkowych.

Badanie wypadków pray pracy (podręcznik) Autorzy: Barbara Krzyśków, Szymin Ordysiński, Zofia pawłowska, Małgorzata Pęciłło-Pacek 2016 r.

Opracowanie metody zbierania danych i obliczania skutków wypadków przy pracy z wykorzystaniem doświadczeń zagranicznych

Praca obejmuje projekt metody zbierania, rejestracji i obliczania kosztów wypadków przy pracy na poziomie przedsiębiorstwa opracowany na podstawie przeglądu i analizy zagranicznych metod obliczania kosztów wypadków przy pracy. Opracowana metoda została eksperymentalnie sprawdzona w 10 przedsiębiorstwach sektora publicznego i prywatnego o różnicowanym profilu działalności. Badaniami objęto 573 wypadki zaistniałe w roku 1996 i w trzech kwartałach 1997r. Na dwóch wydziałach jednego z przedsiębiorstw przeprowadzono ponadto okresowe badanie wypadków bezurazowych.

Zakład Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy
Pracownia Prawnych i Ekonomicznych Problemów Ochrony Pracy

System analizy danych o przyczynach i skutkach zagrożeń zawodowych dla potrzeb ubezpieczenia od następstw wypadków i chorób zawodowych.

Przedstawiono zasady rejestracji i analizy danych o przyczynach i skutkach zagrożeń zawodowych dla potrzeb ubezpieczenia wypadkowego oraz projekt zinformatyzowanej wersji deklaracji zagrożeń i ich skutków (ZUS DZS), którą płatnicy składek powinni wypełniać dla potrzeb ubezpieczenia wypadkowego. Praca zawiera również propozycję systemu kontroli danych dostarczanych przez płatników składek, w którym są oni typowani do kontroli na podstawie rozbieżności danych zawartych w deklaracji i w innych bazach danych znajdujących się w ZUS oraz na podstawie istotnych statystycznie różnic między wartościami poszczególnych wskaźników częstości (wypadków przy pracy, w tym wypadków śmiertelnych i ciężkich, chorób zawodowych oraz pracujących w warunkach zagrożenia) dla płatników składek i wskaźników przeciętnych dla działalności. Przedstawiona jest także wstępna wersja programu komputerowego RZZ (Rejestracja Zagrożeń Zawodowych) służącego do obsługi bazy danych zawartych w deklaracjach dla celów ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz do wyliczania kategorii ryzyka i jednostki taryfowej. Program ten generuje raporty zawierające listy przedsiębiorstw typowanych do kontroli na podstawie rozbieżności informacji zawartych w druku deklaracji z danymi w zewnętrznych bazach danych oraz raport na temat odchyłek wartości wskaźników częstości dla płatników składek od przeciętnej wartości wskaźników częstości dla działalności.

Zakład Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy
Pracownia Prawnych i Ekonomicznych Problemów Ochrony Pracy

Badanie wydarzeń wypadkowych bezurazowych w zakładach pracy

Podstawowym celem zadania badawczego było opracowanie rozwiązań umożliwiających badanie i rejestrowanie wydarzeń wypadkowych bezurazowych, a także określenie zasad diagnozowania stanu bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach na podstawie badań wydarzeń wypadkowych bezurazowych.

W pracy przeprowadzono analizy stosowanych obecnie sposobów badania wydarzeń wypadkowych bezurazowych i zakresu rejestrowania danych o tych wypadkach – potrzebne dane uzyskano na podstawie analizy systemów rejestracji wydarzeń wypadkowych bezurazowych istniejących w przedsiębiorstwach. Przeprowadzono również analizę informacji zawartych w piśmiennictwie na temat dotychczas prowadzonych badań nad relacjami pomiędzy wydarzeniami wypadowymi bezurazowymi i wypadkami urazowymi.

Ponadto przeprowadzono analizę możliwości i warunków zastosowania modeli i metod stosowanych dla wypadków urazowych do badania i rejestrowania wydarzeń wypadkowych bezurazowych.

W ramach zadania badawczego opracowano modele oraz metody badania i zasady rejestrowania danych o przyczynach i okolicznościach wydarzeń wypadkowych bezurazowych, dostosowanych do potrzeb zakładów pracy. Analiza wyników badań w przedsiębiorstwach pozwoliła na opracowanie dokumentu do rejestrowania wydarzeń wypadkowych bezurazowych (Karty Wydarzenia Wypadkowego Bezurazowego) dla potrzeb systemu rejestrowania i analizy.

Zakład Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy
Pracownia Zarządzania i Oceny Ryzyka

Opracowanie modeli i metod badania wypadków przy pracy

W zadaniu badawczym dokonano przeglądu modeli i metod badania wypadków przy pracy, opracowano uogólniony model wypadku przy pracy oraz metodykę badania wypadków.
Modele służące badaniu wypadków powinny być ściśle związane z zastosowaną systematyką postępowania zespołów powypadkowych przy ustalaniu przyczyn i okoliczności wypadków. Celem opracowywania takich modeli jest przedstawienie przebiegu wypadku lub sposobu postępowania przy dochodzeniu do jego przyczyn oraz umożliwienie zaplanowania właściwych korygujących. Modele takie powinny wspomagać zespoły powypadkowe w przedstawianiu (najczęściej graficznym) przebiegu zdarzeń prowadzących do wypadku i umożliwiać systematyczne analizowanie jego poszczególnych faz.
Opracowana metodyka uwzględnia te kwestie, które wynikają bezpośrednio z zastosowanego modelu wypadku oraz umożliwia zebranie danych do wypełnienia statystycznej karty wypadku, a także formularza europejskiej statystyki wypadków przy pracy. Zgodnie z nią zaleca się sporządzenie diagramu drzewa przyczyn jako środka umożliwiającego przedstawienie mentalnego obrazu wypadku (sekwencji wypadkowej) oraz ułatwiającego zaprojektowanie środków prewencji i ich umiejscowienie w łańcuchu zdarzeń. Zaletą tej metody jest możliwość prowadzenia tylko podstawowego badania wypadku lub, o ile zajdzie potrzeba, również pogłębionej analizy wypadku. W metodzie znajdujemy odwołanie do oceny ryzyka zawodowego, która jest wymagana przez przepisy prawa.
Doświadczenia zebrane podczas warsztatów z udziałem przedstawicieli przedsiębiorstw potwierdzają przydatność opracowanej metodyki do celów praktycznych.

Zakład Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy
Pracownia Zarządzania i Oceny Ryzyka