Prasy mechaniczne

Prasa mechaniczna jest to maszyna zaprojektowana lub przeznaczona do mechanicznego przenoszenia energii z silnika na narzędzie w celu obróbki przede wszystkim metali lub innych materiałów, jak tektura, tworzywa sztuczne, proszki metali. Energia w prasie przenoszona jest przez koło zamachowe i sprzęgło lub za pomocą napędu bezpośredniego. Przykład prasy mechanicznej i jej główne zespoły przedstawiono na rys.2. Cykl pracy prasy mechanicznej obejmuje wszystkie stany występujące podczas przejścia suwaka z położenia wyjściowego - górnego zwrotnego punktu (GZP) do dolnego zwrotnego punktu (DZP) i z powrotem do położenia wyjściowego. Punkty zwrotne wyznaczają skok suwaka prasy. W cyklu pojedynczym, każdy skok roboczy suwaka jest inicjowany przez operatora; w cyklu automatycznym, po jednorazowym zainicjowaniu ruchu, suwak powtarza skoki ciągle bądź z przerwami.

Fot.2. Przykład prasy mechanicznej z napędem silnikowym ze strefą narzędziową pokazaną bez urządzeń ochronnych
 
Dla bezpieczeństwa istotny jest rodzaj zastosowanego w prasie sprzęgła, za pomocą którego przekazywany jest ruch z koła zamachowego na suwak. Wyróżnia się prasy ze sprzęgłem:
  • zaciskowym, które może być włączane i rozłączane w każdym punkcie skoku suwaka umożliwiając jego zatrzymanie w dowolnym położeniu w strefie roboczej (narzędziowej), jak np.: większość sprzęgieł ciernych,
  • sztywnym zapadkowym, które raz włączone, nie może być rozłączone do chwili wykonania przez suwak pełnego skoku lub mogą być rozłączone tylko w określonych położeniach podczas cyklu pracy.
Zatem rodzaj sprzęgła prasy jest jednym z elementów determinujących stosowanie odpowiednich urządzeń ochronnych przed zagrożeniami mechanicznymi w strefie narzędziowej (roboczej) pras.

Typowe zagrożenia występujące podczas użytkowania pras mechanicznych:
  • mechaniczne:
    • obcięcie, zgniecenie, (zmiażdżenie), uderzenie w przestrzeni narzędziowej (suwak, poduszka ciągowa, części przyrządów, wyrzutniki wyrobów itp.);,
    • wplątanie, pochwycenie, zgniecenie przez ruchome elementy napędu (silnik, koło zamachowe, przekładnia, wyposażenie hydrauliczne, pneumatyczne itp.); ,
    • upadek i wyrzucenie części przyrządów, przedmiotów obrabianych, odpadów itp.;
    • upadek i wyrzucenie części przyrządów, przedmiotów obrabianych, odpadów itp.;
    • upadek z wysokości lub do zagłębień podczas prowadzenia prac konserwacyjnych, naprawczych,
  • porażenie prądem elektrycznym – elementy pod napięciem podczas normalnej pracy (dotyk bezpośredni) lub mogące znaleźć się pod napięciem wskutek uszkodzenia (głównie izolacji) lub wadliwego wyposażenia elektrycznego znajdującego się pod napięciem (dotyk pośredni);
  • hałas występujący w każdym miejscu wokół prasy podczas cyklu pracy - może prowadzić do upośledzenia słuchu (włącznie z ogłuchnięciem),
  • drgania – elementy prasy stwarzające to zagrożenie, to głównie: elementy napędu prasy, układy pneumatyczny, narzędzia oraz realizowany proces,
  • substancje szkodliwe – układy hydrauliczne lub pneumatyczne, materiały stosowane podczas obróbki,
  • oparzenie podczas wykonywania czynności związanych z obróbką materiałów na gorąco oraz wskutek kontaktu z rozgrzanym hamulcem, sprzęgłem lub elementami układu hydraulicznego,
  • zaniedbanie zasad ergonomii i organizacji pracy – wymuszona pozycja ciała w czasie pracy, monotypia i monotonia.