Zasady BHP podczas obsługi i użytkowania obrabiarek do obróbki plastycznej metali

 

Wprowadzenie

Obróbka plastyczna metalu polega na kształtowaniu, dzieleniu lub łączeniu oraz zmianie własności mechanicznych, struktury lub gładkości powierzchni obrabianego materiału, które osiąga się przez jego odkształcenie plastyczne, które można prowadzić na zimno lub na gorąco. Obróbka na zimno wykonywana jest w temperaturze niższej od temperatury rekrystalizacji obrabianego materiału, natomiast obróbka na gorąco prowadzona jest powyżej temperatury rekrystalizacji.

Podstawowymi działami obróbki plastycznej metali są:

    • tłocznictwo, stosowane do plastycznego kształtowania blach metodą cięcia, gięcia lub tłoczenia,
    • walcownictwo, stosowane w hutnictwie do przerobu wlewków na pręty, kształtowniki, blachy, taśmy i rury,
    • ciągarstwo, stosowane do zmiany przekroju poprzecznego i wydłużania materiału (pręta, drutu, rury) drogą przeciągania go przez otwór ciągadła,
    • kuźnictwo, stosowane do produkcji odkuwek metodą kucia lub wyciskania,

Szacuje się że, w Polsce, maszyny do obróbki plastycznej stanowią ok. 25% parku obrabiarkowego. Spośród tych maszyn do obróbki plastycznej ok. 75% stanowią prasy, wśród których ok. 90% to prasy mechaniczne.

Ogólne wymagania dotyczące parku maszynowego do obróbki plastycznej

 

  • określenie przez pracodawcę zasad i kryteriów doboru oprzyrządowania i wyposażenia ochronnego,
  • montaż i eksploatacja maszyn w miejscu pracy powinno być zgodna z dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi,
  • dostęp do wyposażenia elektrycznego maszyn powinien być uniemożliwiony przez zastosowanie środków wymagających użycia specjalnych narzędzi (np. klucza), który powinien być w dyspozycji osób upoważnionych przez pracodawcę, posiadających odpowiednie kwalifikacje. Obudowy wyposażenia elektrycznego powinny zapewnić wymagany stopień ochrony przed wnikaniem pyłów i cieczy (IP54 wg PN-EN 60529). Skrzynka (obudowa) wyposażenia elektrycznego powinna być oznakowana znakiem „błyskawicy”, a elementy wyposażenia elektrycznego powinny być odpowiednio oznakowane. Schemat wyposażenia elektrycznego powinien być umieszczony wewnątrz obudowy lub niezwłocznie dostępny. Każda maszyna powinna mieć aktualne badania ochrony przeciw porażeniowej. W protokole z tych badań powinna być określona data następnego badania.
  • prowadzenie naprawy, oczyszczania i regulacji elementów maszyn powinno się odbywać po ich zatrzymaniu,
  • oznakowanie stref niebezpiecznych maszyny barwami i znakami bezpieczeństwa,
  • sprawdzenie przed przystąpieniem do pracy funkcjonowanie urządzeń ochronnych zainstalowanych na maszynie,
  • naprawy maszyn powinny być dokonywane wyłącznie przez osoby upoważnione przez pracodawcę i posiadające odpowiednie kwalifikacje,
  • nie dopuszczalne jest samodzielne naprawianie uszkodzeń w maszynach, a w przypadku zauważenia usterki lub nieprawidłowego funkcjonowania maszyny należy postępować zgodnie z instrukcją bhp lub fakt ten natychmiast zgłosić przełożonemu.