Kampanie społeczne dotyczące problematyki bezpieczeństwa pracy

Podstawą ludzkich zachowań jest zespół procesów psychicznych i fizjologicznych, które ukierunkowują daną osobę na osiąganie określonych stanów i kierują wykonywaniem pewnych czynności w taki sposób, aby doprowadzić do zamierzonych wyników. Jednym z czynników odpowiedzialnych za podejmowanie przez człowieka określonych zachowań są postawy wobec danego zagadnienia, ukształtowane w dużej mierze zasobem wiedzy na dany temat. Za wiedzę uważa się ogół wiadomości i umiejętności wykorzystywanych przez jednostkę do rozwiązywania problemów. Obejmuje ona zarówno elementy teoretyczne, jak i praktyczne. Podstawą wiedzy są informacje i dane, ale w odróżnieniu od nich wiedza jest zawsze związana z konkretną osobą, która ją posiada [1]. Źródłem wiedzy może być zarówno literatura, publikacje, czy programy komputerowe i bazy danych, jak również szkolenia, seminaria czy konferencje, czyli formy wymiany informacji oparte na kontakcie bezpośrednim. Za źródła wiedzy uważa się również szeroki wachlarz działań informacyjnych i promocyjnych, które - wspierając proces budowania oraz poszerzania wiedzy na określony temat - znalazły zastosowanie w budowaniu przekazu społecznego. W związku z tym mogą być traktowane jako narzędzia kształtowania postaw. 

W przypadku kampanii społecznych, narzędzia te są wykorzystywane do wytwarzania silniejszej lub bardziej stabilnej postawy, a czasem jej zmiany na przeciwną [2]. Budowanie przekazu społecznego polega na odnajdowaniu najistotniejszych powodów, dla których ludzie zachowują się w określony sposób i przekazywaniu – w komunikacie perswazyjnym – konieczności zmiany tych zachowań, oferując w zamian za to pewne korzyści lub wartości. W odróżnieniu od reklamowych kampanii komercyjnych, które mogą służyć zachęceniu konsumentów do zmiany używanej marki czy wyrobu na inny (taka zmiana nie jest zazwyczaj głęboką zmianą postawy), kampanie społeczne komunikują ludziom, aby zmienili swoje nawyki, przyzwyczajenia, czy zachowania. Jednocześnie wskazują działania odpowiednie, udowadniając, że są społecznie użyteczne i ważne.

Kampanie społeczne dotyczące bezpieczeństwa pracy mają na celu zmianę postawy pracowników i pracodawców na probezpieczną, poprzez podnoszenie świadomości i dostarczanie wiedzy o zagrożeniach w miejscu pracy oraz o sposobach ich ograniczania.

Badania poświęcone uwarunkowaniom wypadków przy pracy dowodzą, że najczęstszą ich przyczyną jest tzw. „czynnik ludzki”, czyli nieprawidłowe zachowanie się pracownika [3]. Nawet, jeżeli w zakładzie pracy wprowadzane są różne rozwiązania techniczne i organizacyjne mające na celu minimalizowanie wpływu potencjalnych zagrożeń i zwiększanie komfortu pracy, to i tak od pracownika zależy czy będzie on wykonywał swoje czynności zawodowe w sposób „bezpieczny”, korzystając z dostarczanych przez pracodawcę środków. Za podjęcie określonego zachowania jest odpowiedzialna właśnie postawa wobec bezpieczeństwa i higieny pracy, której wyznacznikiem jest m.in. jakość informacji przekazywanych pracownikom, a także atrakcyjność szkolenia nowo przyjętych osób [4].

Kampanie społeczne dotyczące bezpieczeństwa pracy mają więc, poprzez prowadzone działania informacyjne, oddziaływać na postawy pracowników względem pracy, budować je lub zmieniać, a poprzez to na bezpieczeństwo i podnosić jakość pracy w przedsiębiorstwach.

Agnieszka Szczygielska

Bibliografia:

1. Wolański R. (2007). Wiedza i innowacje w małych i średnich przedsiębiorstwach – postęp czy stagnacja [w:] Wiedza i innowacje w rozwoju gospodarki: siły motoryczne i bariery. Kraków: Collegium Novum UJ
2. Maison D., Maliszewski N. (2002). Co to jest reklama społeczna [w:] Propaganda dobrych serc, czyli rzecz o reklamie społecznej. Wrocław: Agencja Wasilewski
3. Wypadki przy pracy w I kwartale 2015 r. (2016). Źródło: www.stat.gov.pl, dostęp: 22.02.2016 r.
4. Szczygielska A. (2011), Poznawcze, behawioralne i społeczne podejście do zmiany postaw wobec bezpieczeństwa pracy. Bezpieczeństwo Pracy-Nauka i Praktyka, nr 4, s. 19-21