Obuwie ochronne - Wskazówki dotyczące doboru

Wskazówki dotyczące doboru obuwia chroniącego przed czynnikami chemicznymi

Obuwie, którego wierzchy  są wykonane ze skóry wodoodpornej może być stosowane wtedy, gdy na działanie wody narażone są wyłącznie stopy. W przypadku tego obuwia wymagane jest, aby podczas badania opisanego w normie prPN-EN ISO 20344 łączna powierzchnia przenikania wody, po przejściu 100 długości rynny wypełnionej do określonej wysokości wodą, nie była większa niż 3 cm2. W sytuacji gdy istnieje konieczność ochrony zarówno stóp jak i podudzi, a często i ud  przed działaniem wody należy stosować obuwie gumowe szczelne do kolan lub bioder.
   Przykładem tego rodzaju obuwia mogą być buty do bioder dla rybaka, chroniące stopy, podudzia i uda przed wodą zwykłą, wodą morską, solą i solanką. Buty są wykonane z gumowej mieszanki odpornej na działanie wody morskiej i solanki; są produkowane metodą konfekcjonowania elementów gumowych i następnie wulkanizacji w kotle. Wierzch obuwia składa się z dwóch części: gładkiej cholewy gumowej oraz wyprofilowanego przodu gumowego. Górna część cholewy ma nakolannik wykonany z gumy profilowanej przeciwpoślizgowo. Nosek obuwia i usztywniacz pod stopę są wykonane z mieszanki ebonitowej. Buty mają podszewkę z dzianiny typu interlock i tkaniny segel. Opisane buty są przeznaczone do używania przez rybaków i pracowników przedsiębiorstw połowowych przy pracach pokładowych na jednostkach łownych w różnych warunkach klimatycznych. Ze względu na brak podnosków chroniących palce stopy, buty nie mogą być używane do prac zagrażających urazami mechanicznymi.
   Do ochrony stóp przed działaniem rozcieńczonych roztworów kwasów i zasad można stosować obuwie wykonane ze skór impregnowanych kwasoodpornie, a w przypadku stężonych kwasów - obuwia szczelnego z polichlorku winylu. Buty wykonane z tego tworzywa mogą być stosowane również do ochrony stóp i podudzi przed działaniem stężonych roztworów zasad.
   W razie występowania na podłożu olejów czy smarów używa się obuwia skórzanego na spodach gumowych olejoodpornych. Spody te wykonane są najczęściej z mieszanek gumowych na bazie kauczuku butadienowo-akrylonitrylowego. Mogą być też wykonane z poliuretanu. Asortyment tego rodzaju obuwia jest bardzo szeroki. Chroni ono również przed urazami mechanicznymi i jest zaopatrzone w podnoski bezpieczne lub ochronne. Przy pracy na otwartej przestrzeni używane są trzewiki, a w trudnych warunkach terenowych - półsaperki, natomiast w halach najwłaściwsze są półbuty, lżejsze od trzewików. Obuwie używane jest do prac w przemyśle maszynowym, stoczniowym, w transporcie, budownictwie, itp.
   W przypadkach gdy istnieje możliwość rozprysków olejów czy emulsji na stopy i podudzia, należy używać obuwia ze skór impregnowanych olejoodpornie. Gdy istnieje stałe zagrożenie stóp i podudzi dużą ilością olejów, to wówczas powinno być używane obuwie olejoochronne szczelne, wykonane z gumy olejoodpornej na bazie neoprenu lub modyfikowanego polichlorku winylu. Neopren stosowany do produkcji obuwia ochronnego olejoodpornego jest kauczukiem syntetycznym polichloroprenowym, odpornym na działanie związków organicznych, takich jak pochodne ropy naftowej: benzyna, nafta, oleje, smary, mazut. Jest dość odporny na działanie kwasów. Odporność jego na ścieranie jest wyższa niż kauczuku naturalnego. Polichlorek winylu, stosowany do wytwarzania obuwia ochronnego olejoodpornego charakteryzuje się dużą odpornością chemiczną na działanie kwasów o dużym stężeniu, olejów, tłuszczów i rozpuszczalników. Buty wykonane z tych materiałów stosowane są w rozlewniach olejów i stacjach benzynowych, w przemyśle chemicznym itp. Są to buty najczęściej sięgające do kolan. Podszewka wykonana jest z dzianiny bawełnianej pętelkowej lub drapanej. Podeszwa i obcas mają głębokie protektorowanie przeciwpoślizgowe.
   W rolnictwie przy pracach ze środkami ochrony roślin istnieje możliwość ich działania na stopy pracowników. Stopy należy więc chronić przed kontaktem z tymi środkami. Przy doborze obuwia ochronnego należy uwzględniać zarówno zagrożenia występujące na stanowiskach pracy jak i wykonywane czynności. Przy pracach stwarzających możliwość opryskania stóp roztworami pestycydów należy bezwzględnie stosować obuwie szczelne, tzw. całogumowe, wykonane z kauczuku olejoodpornego lub olejoodpornego polichlorku winylu. Natomiast przy wykonywaniu czynności, przy których nie występuje zagrożenie opryskaniem lub polaniem stóp, np. przy kierowaniu ciągnikiem, remoncie aparatury itp., można stosować trzewiki skórzane na spodach gumowych. Trzewiki takie umożliwiają wymianę powietrza wewnątrz obuwia, gdyż są przewiewne i bardziej higieniczne niż obuwie całogumowe. Należy pamiętać, że przy pracach, przy których istnieje możliwość przygniecenia palców stóp, trzeba używać obuwia ochronnego z podnoskami stalowymi.
   Buty będące częścią chemoodpornego ubioru gazoszczelnego w większości przypadków wykonane są z neoprenu lub polichlorku winylu, również wtedy gdy samo ubranie wykonane jest z vitonu, z tym że dla zapewnienia odpowiedniej odporności chemicznej wykonuje się je w odpowiedniej grubości. Buty mogą być łączone z ubraniem w dwojaki sposób: mogą być na stałe połączone z nogawkami poprzez wklejenie lub mogą stanowić oddzielny element ubioru. Łączenia demontowalne butów z ubraniem mogą być wykonane w dwojaki sposób:

  • za pomocą opaski uciskowej umiejscowionej na zewnątrz ubrania;
  • za pomocą opaski uciskowej umiejscowionej wewnątrz ubrania.

Innym sposobem zapewnienia wymienności butów jest stosowanie zakończenia nogawek ubrania gazoszczelnego w postaci skarpet przyklejonych do nogawek ubrania. Skarpety wykonane są wówczas z tego samego materiału co ubranie, dzięki czemu zapewniony jest odpowiedni poziom ochrony przed chemikaliami. Natomiast ochronę przed urazami mechanicznymi zapewniają wkładane na wierzch buty, które po uszkodzeniu łatwo wymienić. Buty muszą być wyposażone w ochrony palców stopy i wkładkę stalową chroniącą przed przekłuciem. Zapewnienie tego rodzaju ochrony jest szczególnie istotne podczas katastrofy środków masowego transportu np. cystern kolejowych, kiedy występuje duża ilość blach, posiadających ostre, nieregularne i niebezpieczne krawędzie.