Odzież ochronna - Wymagania dla odzieży chroniącej przed ciekłymi substancjami chemicznymi

Wymagania dla odzieży chroniącej przed ciekłymi substancjami chemicznymi

W grupie odzieży chroniącej przed ciekłymi chemikaliami biorąc pod uwagę intensywność działania substancji chemicznej wyróżniamy:

  • odzież chroniącą przed strumieniem cieczy – typ 3 wg klasyfikacji w normach europejskich;
  • odzież chroniącą przed rozpyloną cieczą – typ 4 wg klasyfikacji w normach europejskich;
  • odzież chroniącą przed opryskaniem cieczą – typ 6 wg klasyfikacji w normach europejskich

Odzież chroniąca przed ciekłymi substancjami chemicznymi typ 3 i 4 ma postać kombinezonów bądź ubrań składających się ze spodni z podwyższonym przodem i dopasowanych do nich bluz.

Odzież chroniąca przed działaniem strumienia cieczy (typ 3) powinna charakteryzować się szczelnością na przesiąkanie zarówno strumienia cieczy, która jest badana zgodnie z normą PN-EN 463, jak i szczelnością na przesiąkanie rozpylonej cieczy wyznaczaną zgodnie z norma PN-EN 468.

Zasada pomiaru odporności na przesiąkanie strumienia cieczy polega na działaniu na odzież nałożoną na manekin lub osobę uczestnicząca w badaniu strumieniem cieczy testowej z dyszy. Ciecz testowa zawiera barwnik, dzięki czemu po zakończeniu badania, dokładnie sprawdzając wewnętrzną powierzchnię badanej odzieży oraz zewnętrzną powierzchnię noszonego pod nią kombinezonu absorpcyjnego można znaleźć wszystkie nieszczelności. Test strumienia cieczy dotyczy przede wszystkim szwów i połączeń występujących w odzieży.

Metoda badania odporności na przesiąkanie rozpylonej cieczy (test rozpylonej cieczy) polega na działaniu rozpylonym wodnym roztworem zawierającym barwnik na odzież ochronną nałożoną na osobę uczestniczącą w badaniach. Ocena szczelności dotyczy wyrobu jako całości (materiał, szwy, połączenia) i jest analogiczna jak w przypadku testu strumienia cieczy.

Odzież chroniąca przed działaniem rozpylonej cieczy  (typ 4) powinna charakteryzować się szczelnością na przesiąkanie rozpylonej cieczy.  Wykorzystywana jest ona m. in. podczas wykonywania zabiegów chemizacyjnych w rolnictwie i ogrodnictwie (opryskiwanie roślin), do prac lakierniczych..

Wymagania odnośnie materiałów dla obu przedstawionych rodzajów odzieży (typ3 i 4) są jednakowe. Właściwości fizyko-mechaniczne i odporności chemiczne charakteryzowane są w postaci klas, podobnie jak w przypadku odzieży gazoszczelnej. Odporność na działanie substancji chemicznych charakteryzuje czas przebicia wyznaczony zgodnie z PN-EN ISO 6529:2005. Producent w instrukcji użytkowania podaje tabele odporności chemicznych odzieży.

Zarówno odzież chroniąca przed działaniem strumienia cieczy jak i rozpylonej cieczy wykonana jest z materiałów powleczonych tworzywami sztucznymi. Do jednej i drugiej grupy odzieży (typ 3 i 4) może należeć odzież chroniąca przed tymi samymi substancjami chemicznymi. Znaczenie ma jedynie natężenie działania substancji szkodliwych.

Na rysunku  1  przedstawiono kombinezon chroniący przed działaniem strumienia cieczy (typ 3 odzieży) a na rysunku 2 odzież do prac z rozpylonymi środkami ochrony roślin (typ 4 odzieży).

 

 

Rysunek 1 Kombinezon chroniący przed stężonymi kwasami i zasadami. Typ 3 odzieży.

 

 

Rysunek 2 Odzież chroniąca przed działaniem rozpylonej cieczy przeznaczona do prac z roboczymi roztworami środków ochrony roślin.

 

Odzież chroniąca przed opryskaniem cieczą typ 6 chroni przed krótkotrwałym kontaktem z ciekłymi substancjami chemicznymi i może być wykonana z tkanin i włóknin impregnowanych. Charakteryzuje się ona lekkością i przewiewnością. Do tej grupy należy najczęściej odzież chroniąca przed przypadkowym polaniem kroplami olejów i rozpuszczalników, odzież chroniąca przed rozcieńczonymi kwasami i zasadami.

Parametrem charakteryzującym właściwości ochronne materiałów przeznaczonych na odzież chroniącą przed opryskaniem ciekłymi chemikaliami jest wskaźnik niezwilżalności. Wskaźnik niezwilżalności charakteryzuje procentowy stosunek ilości substancji chemicznej, która w warunkach badania nie przesiąknęła przez materiał do ilości substancji chemicznej, którą zastosowano do badań i potraktowano badany materiał. Zgodnie z obowiązującymi aktualnie kryteriami oceny wyrobów powinien on być większy od 80%. Wskaźnik przesiąkliwości charakteryzuje procentowy udział cieczy która przesiąka przez materiał w stosunku do całkowitej ilości cieczy użytej do badań. Powinien on być mniejszy od 10%.

Wymagania dla odzieży  chroniącej przed pyłami typ 5

Na stanowiskach pracy na których występuje kontakt pracownika z pyłami nietoksycznym stosuje się odzież pyłoszczelną. Konstrukcja odzieży chroniącej przed pyłami powinna uniemożliwiać penetrację pyłu. Najczęściej są to kombinezony o dopasowanych do użytkownika mankietach rękawów i nogawek oraz kołnierzu bądź kapturze. Na ten rodzaj odzieży stosowane są przede wszystkim tkaniny o specjalnych splotach, charakteryzujące się wystarczającą pyłoszczelnością i w pewnym stopniu przepuszczające powietrze.
Do ochrony przed działaniem pyłów toksycznych (np. azbestu) stosowane są m.in. ubiory z włókniny polipropylenowej powlekanej, typu Tyvek. Taka odzież ochronna powinna spełniać wymagania wg PN EN ISO 13982-1 przede wszystkim  zakresie wartości przecieku wewnętrznego, który  powinien być mniejszy od  15%.

Bezpieczny czas pracy w barierowej odzieży chroniącej przed substancjami chemicznymi

Stanowiąc barierę pomiędzy człowiekiem a szkodliwym środowiskiem pracy szczelna odzież ochronna, stosowana w ratownictwie chemicznym stanowi przeszkodę na drodze wymiany ciepła i wilgoci między ciałem i otoczeniem. Ciepło wydzielane przez organizm pracownika nie może być przekazane w całości do otoczenia następuje jego kumulowanie pod barierą ochronną, wzrost temperatury ciała człowieka i intensywne wydzielanie potu powodujące wzrost wilgotności mikroklimatu pododzieżowego. Charakter mikroklimatu pod barierową odzieżą  ochronną, związany z ilością wydzielanego potu  jest wprost zależny od obciążenia fizycznego człowieka, warunków klimatycznych w otaczającym środowisku oraz kompleksowo rozumianej odzieży ochronnej. Podczas pracy w barierowej odzieży ochronnej wilgotność mikroklimatu kształtuje się na bardzo wysokim poziomie, osiągając wartości zbliżone nawet do 100%.

Badania wpływu odzieży wykonanej z materiałów powleczonych tworzywami sztucznymi na organizm użytkownika wykazały, że stosowanie barierowej odzieży ochronnej obciąża organizm użytkownika a przede wszystkim jego układ sercowo naczyniowy w czasie wykonywania wysiłku fizycznego. Dla tych samych czynności  wykonywanych w kombinezonie gazoszczelnym wydatek energetyczny pracy jest od 11 do 34%  większy niż w ubraniu z tkaniny  drelichowej. W mikroklimacie pod odzieżą gazoszczelną następował znaczny wzrost wilgotności i temperatury.

Podczas intensywnej pracy w barierowej odzieży ochronnej, która nie przepuszcza pary wodnej konieczna jest właściwa organizacja pracy polegająca na  stosowaniu przerw koniecznych  dla odnowy organizmu. Czas pracy oraz czas przerw uzależniony jest od intensywności wysiłku, temperatury pracy oraz indywidualnych cech pracownika i powinien być ustalany przez służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo i higienę pracy. Do pracy powinno wybierać się osoby zdrowe u których stwierdzono prawidłowe ciśnienie krwi, wysoką wydolność fizyczną i sprawny system pocenia.

W celu zmniejszenia dyskomfortu pracy w barierowej odzieży ochronnej należy stosować pod nią specjalną bieliznę podbarierową wykonaną z dzianin dwuwarstwowych. Bezpośrednio na bieliznę należy wkładać odzież ochronną. Bielizna podbarierowa zmniejsza dyskomfort pracy, charakteryzuje się znakomitym odprowadzaniem potu ze skóry użytkownika odzieży pozostając sucha przy skórze. Podczas użytkowania strona lewa bielizny (wykonana z poliestru) powinna być w kontakcie ze skórą użytkownika.

W celu zmniejszenia wilgotności mikroklimatu pod wieloma rodzajami odzieży ochronnej można stosować wkłady absorbujące pot wykonane z włókien superabsorpcyjnych. Wkłady takie mogą również służyć pochłanianiu nadmiaru wydzielanego potu, który towarzyszy również innym rodzajom środków ochrony indywidualnej,