Misją Instytutu jest dzialalność naukowo-badawcza prowadząca do nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych użytecznych w kształtowaniu warunków pracy zgodnych z zasadami bezpieczeństwa pracy i ergonomii oraz ustalanie podstaw naukowych do właściwego ukierunkowywania polityki społeczno-ekonomicznej państwa w tym zakresie.
![]() | Statystyka wypadków przy pracy |
![]() | Stosowanie środków ochrony indywidualnej |
![]() | Wymagania prawne dotyczące środków ochrony indywidualnej |
![]() | Zasady oceny zgodności środków ochrony indywidualnej |
![]() | Ogólne zasady doboru środków ochrony indywidualnej |
![]() | Metody doboru środków ochrony indywidualnej |
![]() | Grupy czynników szkodliwych |
![]() | Typy środków ochrony indywidualnej |
![]() | Zasady znakowania |
Statystyka wypadków przy pracy
Analiza danych Głównego Urzędu Statystycznego wykazuje, że w latach 2000-2018 liczba wypadków przy pracy (rys. 1) nie uległa zasadniczym zmianom. Po krótkoterminowych okresach spadku w latach 2002, 2005 i 2009 następował ponowny wzrost liczby i wskaźnika wypadków. W roku 2012 odnotowano powrót do tendencji spadkowej, zarejestrowano 91 tys. wypadków przy pracy, czyli tyle ile wynosi średnia z okresu od roku 2000 do 2012. Zgodnie z tą tendencją w roku 2013 liczba wypadków zmniejszyła się do 88.3 tys., w latach 2013-2017 oscylowała wokół ok. 88 tys., aby w roku 2018 zmniejszyć się do 84,3 tys. (wg danych sygnalnych GUS).
Natomiast wskaźnik częstości (rys. 2) od roku 2013 wykazuje stała tendencję spadkową i w roku 2018 osiągnął wartość 6,37 - najniższą w perspektywie 2000-2018.
Rys. 1. Liczba wypadków przy pracy w latach 2000-2018
(opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Rys. 2. Wskaźnik częstości wypadków przy pracy na 1000 pracujących
(opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Odmienną sytuację wykazuje liczba wypadków przy pracy o ciężkich i śmiertelnych skutkach (rys. 3), które w dłuższym okresie czasu charakteryzują się relatywnie trwałą tendencję spadkową. Liczba ciężkich wypadków przy pracy, w okresie ostatnich 18 lat, stopniowo malała, osiągając w roku 2016 w sumie spadek o 59% w stosunku do jej poziomu w roku 2000, a następnie wzrosła w roku 2017, aby znów znacząco zmniejszyć się w roku 2018. Natomiast liczba śmiertelnych wypadków przy pracy, w tym samym okresie czasu, zmalała o ponad 62%.
Rys. 3. Liczba ciężkich i śmiertelnych wypadków przy pracy
(opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Mniej wyraźną tendencję spadkową wykazuje wskaźnik częstości śmiertelnych i ciężkich wypadków przy pracy na 1000 pracujących (rys. 4). Wskaźnik ciężkich wypadków charakteryzuje się stagnacją w krótkich okresach czasu, natomiast wskaźnik śmiertelnych wypadków przy pracy, niemal każdego roku, wykazuje odwrotną tendencję niż w roku poprzednim – po spadku lub wzroście następuje odwrócenie trendu w roku następnym. W dłuższym okresie czasu oba te wskaźniki wykazują jednak wyraźną tendencję spadkową: w 2012 roku wskaźnik śmiertelnych wypadków przy pracy zmalał o 40% w porównaniu do roku 2004, natomiast wskaźnik wypadków ciężkich, w tym samym okresie, odnotował 50% spadek, aby nieznacznie wzrosnąć w latach 2017-2018.
Rys. 4. Wskaźnik częstości ciężkich i śmiertelnych wypadków przy pracy na 1000 pracujących
(opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Do największej liczby wypadków przy pracy dochodzi w sekcji przetwórstwa przemysłowego (około 35% wszystkich wypadków przy pracy, rys. 5 i rys. 6, średnia liczba dla lat 2008-2012). W sekcji tej pracuje również największa liczba osób. Przykładowe dane na ww. rysunkach dotyczą przykładowo zakresu lat 2008-2012
Rys. 5. Liczba wypadków przy pracy w poszczególnych sekcjach działalności gospodarczej, średnia dla lat 2008-2012
(opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Na rys. 6 przedstawiono przykładowo zmienność w kolejnych latach 2010-2012 udziału liczby wypadków przy pracy w poszczególnych sekcjach działalności.
Rys. 6. Liczba wypadków przy pracy w poszczególnych sekcjach działalności gospodarczej
(opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Pomimo, iż w sekcji przetwórstwa przemysłowego dochodzi do największej liczby wypadków przy pracy, to jednak sekcja górnictwo i wydobywanie charakteryzujące się najwyższym wskaźnikiem wypadkowości (rys. 7). Stosunkowo duże zagrożenie powstawaniem wypadków przy pracy dotyczy również pracujących w sekcjach: dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją oraz rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo.
Rys. 7. Wskaźnik wypadków przy pracy na 1000 pracujących w latach 2010-2011
(opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Wg danych np. z 2011 r. (według danych GUS) zanotowano ogółem 97.222 wypadków przy pracy, z czego 404 śmiertelnych, 703 ciężkich.
Zgłoszone wypadki przy pracy spowodowały ogółem 3 996 121 dni niezdolności do pracy.
Największą liczbę osób, które uległy wypadkom zanotowano w sekcjach (wg Klasyfikacji zawodów i specjalności wprowadzonej rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz. U. Nr 82, poz. 537) z późniejszymi zmianami.):
Liczba wypadków przy pracy zwiększyła się się w stosunku do 2010 roku o 3,2%.
Najczęstsze przyczyny wypadków przy pracy, wg wydarzeń powodujących urazy u osób poszkodowanych były następujące:
Rysunek 1. Dla porównania - wydarzenia powodujące wypadki przy pracy w 1999 r.
Narażenie na czynniki szkodliwe
Liczba osób pracujących w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia wynosiła w 1999 r. 508,6 tys. osób.
W 1999 r. zanotowano ogółem 655,4 tys. osobozagrożeń. Zagrożenia te dotyczyły:
|
Liczba osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami mechanicznymi, związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi wynosiła w 1999 r. - 78,1 tys.
Rysunek 2. Pracownicy zatrudnieni w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy (w tysiącach osobozagrożeń)
Pomiary czynników szkodliwych
W 1999 r. w celu higienicznej oceny stanowisk pracy w nadzorowanych zakładach przeprowadzono 1.893.186 badań i pomiarów czynników szkodliwych i uciążliwych, na 338.992 stanowiskach pracy. Na 67.428 stanowiskach pracy (20,7% skontrolowanych) stwierdzono przekroczenia wartości obowiązujących normatywów higienicznych. W 1999 r. wydano 32.202 decyzje administracyjne w sprawie poprawy warunków pracy, w tym dotyczące obniżenia stężeń i natężeń czynników szkodliwych do wartości poniżej NDS lub NDN - 4993.
Skuteczność środków ochrony indywidualnej
Niestety w danych statystycznych brak jest informacji dotyczących stosowania środków ochrony indywidualnej na stanowiskach pracy, narażonych na działanie czynników szkodliwych. W związku z powyższym nie ma możliwości przedstawienia danych obrazujących rzeczywistą skuteczność środków ochrony indywidualnej na stanowiskach pracy, mierzoną np. zmniejszeniem liczby wypadków przy pracy, po zastosowaniu ochron.
Certyfikacji środków ochrony indywidualnej
Środki ochrony
indywidualnej - ARTYKUŁY
DOBÓR środków
ochrony indywidualnej
Środki ochrony
indywidualnej w MŚP
Monitorowanie ZUŻYCIA środków
ochrony indywidualnej
OBRÓT środkami ochrony
indywidualnej do użytku
pozazawodowego
Środki ochrony skóry
- wymagania, dobór, stosowanie
PORADNIK (pdf)