Ocena ekspozycji osób na promieniowanie elektromagnetyczne związane z użytkowaniem sieci 4G i 5G w budynkach użyteczności publicznej

Kierownik projektu: dr hab. inż. Krzysztof Gryz

Streszczenie projektu:

Celem projektu było rozpoznanie, zbadanie i ocena ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne w budynkach użyteczności publicznej, związane z użytkowaniem zewnętrznej i wewnątrzbudynkowej infrastruktury technicznej sieci 4. i 5. generacji (4G/5G), tj. makro-, mikro- i pikokomórek z wykorzystaniem badań środowiskowych, przeprowadzenie analizy porównawczej parametrów ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne emitowane przez komponenty sieci 4G/5G na terenie dużej aglomeracji miejskiej oraz opracowanie zaleceń dotyczących ograniczania ekspozycji.

W ramach realizacji 3. etapu projektu monitorowano stan wdrożenia sieci 5G w Polsce oraz jej parametry techniczne. Badania potwierdziły, że dotychczas nie wprowadzano do stosowania komercyjnego planowanych dla standardu 5G pasm częstotliwości (700 MHz, 3,6 GHz i 26 GHz), a operatorzy systemów łączności mobilnej w Polsce oferują możliwości komercyjnego korzystania z usługi standardu nowej generacji, wykorzystując infrastrukturę sieci 4G LTE i przypisane jej pasma częstotliwości (800, 1800, 2100, 2600 MHz). W celu scharakteryzowania parametrów ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne w budynkach użyteczności publicznej, związane z użytkowaniem sieci 4G/5G kontynuowano badania obejmujące analizę widma amplitudowo-częstotliwościowego promieniowania oraz badania zmienności w czasie (monitoring) wartości skutecznej natężenia pola elektrycznego w pasmach częstotliwości analizowanych systemów radiokomunikacyjnych. Badania zmienności w czasie poziomów promieniowania elektromagnetycznego przeprowadzono z wykorzystaniem autonomicznych selektywnych rejestratorów, dokonując symultanicznych 1-24 godzinnych rejestracji w pasmach pomiarowych zharmonizowanych z częstotliwościami systemów radiokomunikacyjnych z zakresu 87-5850 MHz. Badaniami objęto galerie handlowe, budynki biurowe, dworce kolejowe, uczelnie i podziemną infrastrukturę metra.

Wewnątrz budynków użyteczności publicznej objętych badaniami stwierdzono zróżnicowany poziom ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne, zależny od emisji z nadajników poszczególnych systemów radiokomunikacyjnych zlokalizowanych w otoczeniu miejsc wykonywania badań. Przeprowadzone badania nie wykazały narażenia na promieniowanie elektromagnetyczne stref ochronnych, określonych przez prawo pracy w takich miejscach.

Podstawowym czynnikiem wpływającym na poziom ekspozycji w budynkach użyteczności publicznej jest ich odległość od nadajników radiokomunikacyjnych, a ponadto w przypadku nadajników telefonii mobilnej 4G/5G usytuowanie względem głównej wiązki promieniowania anteny. Poziom ekspozycji maleje wraz z odległością oraz ze wzrostem odchylenia od głównej wiązki promieniowania. Na poziom ekspozycji w poszczególnych pomieszczeniach wpływa także ich lokalizacja wewnątrz budynku – silniejszej ekspozycji można oczekiwać na wyższych piętrach oraz w pomieszczeniach położonych od strony lokalizacji nadajników telefonii mobilnej.

Analizując udział promieniowania elektromagnetycznego związanego z użytkowaniem sieci telefonii mobilnej 4G/5G w całkowitej ekspozycji od wszystkich systemów radiokomunikacyjnych, stwierdzono, że: 1) dominującymi źródłami ekspozycji w budynkach w centrum dużego miasta są nadajniki radiowo-telewizyjne (jeśli są usytuowane na terenie miasta), a o poziomie ekspozycji na promieniowanie emitowane przez nadajniki telefonii mobilnej decyduje ich odległość od analizowanego miejsca; 2) poza centrum miasta dominujący udział w ekspozycji związany jest z użytkowaniem stacji bazowych telefonii komórkowej, zlokalizowanych w pobliżu miejsc wykonywania pomiarów; 3) w infrastrukturze podziemnej miejsc użyteczności publicznej (dworce kolejowe, stacje metra, garaże) całkowity poziom ekspozycji jest słabszy niż na powierzchni – dominują składowe emisji elektromagnetycznych związane z telefonią mobilną 4G/5G (pasma LTE 1800 i 2100 MHz oraz GSM 900) – ze względu na zainstalowane wewnątrz pikokomórki tych systemów.

Projekt II.PB.16. Okładka poradnika dotyczącego specyfiki promieniowania elektromagnetycznego związanego z użytkowaniem sieci 4G/5G w budynkach użyteczności publicznej oraz zasad ograniczania ekspozycji

W ramach usług telefonii mobilnej 4G/5G najsilniejsza ekspozycja typowo związana jest z wykorzystaniem Internetu bezprzewodowego (składnik ekspozycji z pasm LTE) oraz, w mniejszym stopniu, z korzystaniem z połączeń głosowych (składnik ekspozycji na sygnał z pasma GSM). Wyniki te korelują z danymi o ciągłym wzroście wykorzystania sieci komórkowych oraz zmianach w strukturze usług telekomunikacyjnych wykorzystywanych przez użytkowników telefonii komórkowej.

Wyniki badań środowiskowych pola elektromagnetycznego i wnioski z nich zostały wykorzystane do opracowania poradnika pt. Promieniowanie elektromagnetyczne sieci 4G/5G w budynkach użyteczności publicznej i ochrona pracowników. Projekt poradnika zaprezentowano uczestnikom pilotażowego szkolenia specjalistycznego w celu zebrania opinii na temat przystępności i użyteczności omówionej tematyki. Uzyskane opinie i uwagi szczegółowe zostały uwzględnione w finalnych pracach nad wydaniem poradnika drukiem.

Wyniki przedstawiono w 2 publikacjach naukowych oraz zaprezentowano na 3 konferencjach międzynarodowych i 1 konferencji krajowej, a także 2 szkoleniach specjalistycznych.

Jednostka: Pracownia Zagrożeń Elektromagnetycznych

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2022