Opracowanie metodyki badań i oceny zagrożenia enteropatogenami występującymi w oczyszczalniach ścieków oraz w powierzchniowych wodach oczyszczonych

Kierownik projektu: dr inż. Agata Stobnicka-Kupiec

Streszczenie projektu:

Celem projektu było opracowanie metodyki badań i oceny zagrożenia enteropatogenami występującymi w oczyszczalniach ścieków oraz w powierzchniowych wodach oczyszczonych wraz z opracowaniem wytycznych do ograniczania narażenia na te czynniki w badanym środowisku pracy.

Celem 3. etapu było opracowanie metodyki detekcji enteropatogenów w oczyszczalniach ścieków oraz w wodach powierzchniowych zbiorników retencyjnych wód oczyszczonych oraz zaleceń do oceny ryzyka zawodowego dotyczącego zagrożenia ze strony enteropatogenów, które przygotowano na podstawie wyników badań przeprowadzonych w 1. i 2. etapie projektu. Obejmowały one porównanie metod detekcji enteropatogenów pochodzenia bakteryjnego i wirusowego w ściekach oraz na terenie oczyszczalni ścieków, jak również w wodach powierzchniowych zbiorników retencyjnych wód oczyszczonych, ocenę dostępnych metod pomiarowych do detekcji enteropatogenów na podstawie przeglądu piśmiennictwa oraz detekcję i identyfikację enteropatogennych bakterii i wirusów w próbkach pobranych w wytypowanych zakładach oczyszczania ścieków.

W ramach realizacji 3. etapu projektu określono występowanie enteropatogennych bakterii i wirusów w ściekach oraz powierzchniowych wodach oczyszczonych. W celu kompleksowej oceny środowiska pracy badaniom poddano także próbki bioaerozoli oraz wymazów powierzchniowych. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa oraz w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań i ocenę dostępnych metod badawczych stwierdzono, że optymalną metodą detekcji enteropatogennych bakterii w środowisku pracy pracowników zakładów oczyszczania ścieków są metody biologii molekularnej (reakcje PCR z wybranymi modyfikacjami, ze szczególnym uwzględnieniem reakcji multiplex real time PCR) z wykorzystaniem DNA bakteryjnego wyizolowanego za pomocą metod kolumienkowych, natomiast w przypadku enteropatogennych wirusów ‒ metody biologii molekularnej ze szczególnym uwzględnieniem reakcji viability PCR (v-qPCR/v-RT-qPCR) z zastosowaniem barwienia wstępnego próbek monoazydkiem propidyny (PMA).

Na podstawie wyników otrzymanych w 1. i 2. etapie badań przeprowadzono analizę statystyczną, która wykazała, że parametry mikroklimatu miały wpływ na stężenie badanych enteropatogenów w powietrzu. Stwierdzono także znaczną dodatnią istotną zależność pomiędzy stężeniem cząstek enteropatogennych wirusów w ściekach a odnotwaną w danym regionie liczbą wirusowych infekcji przewodu pokarmowego.

Projekt II.PB.09. Dwustronna ulotka informacyjna dla oczyszczalni ścieków nt. występowania
enteropatogenów w środowisku pracy pracowników oczyszczalni

Wynikiem 3. etapu projektu, na podstawie przeprowadzonych w 1. etapie i 2. etapie badań oraz przeglądu piśmiennictwa przedmiotu, są opracowane w formie broszur: metodyka detekcji enteropatogenów w oczyszczalniach ścieków oraz w powierzchniowych wodach oczyszczonych (wydrukowana w 300 egz.), zalecenia do oceny i ograniczenia narażenia na enteropatogeny w środowisku pracy oczyszczalni ścieków (300 egz.), jak również ulotki informacyjne dla oczyszczalni ścieków nt. występowania enteropatogenów w środowisku pracy pracowników oczyszczalni (300 egz.) oraz materiały informacyjne do bazy wiedzy BioInfo nt. występowania enteropatogenów w oczyszczalniach ścieków i ich rozprzestrzeniania się w środowisku, umieszczone na stronie internetowej CIOP-PIB. W celu weryfikacji opracowanych materiałów zorganizowano w siedzibie Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie seminarium, w którym wzięło udział 91 osób. Przeprowadzona wśród uczestników ankieta wykazała, że 94% respondentów uznało, że problem narażenia pracowników oczyszczalni ścieków na enteropatogeny oraz metodyka rutynowej ich detekcji w zakładach oczyszczania ścieków, jak również problematyka ograniczenia ryzyka zawodowego związanego z ekspozycją pracowników tego sektora gospodarki na enteropatogeny mają duże znaczenie, a przedstawiona wiedza jest przydatna i może zostać wykorzystana do poprawy warunków pracy.

Wyniki przedstawiono w 2 publikacjach naukowych oraz zaprezentowano na 1 konferencji międzynarodowej.

Jednostka: Pracownia Zagrożeń Biologicznych

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2022