Opracowanie programów badania biegłości w zakresie pomiarów parametrów oświetlenia elektrycznego oraz parametrów nielaserowego promieniowania optycznego

Kierownik projektu: dr hab. inż. Agnieszka Wolska, prof. Instytutu

Streszczenie projektu:

Celem głównym zadania było rozszerzenie zakresu akredytacji laboratoriów badawczych CIOP-PIB nr AB 038 o badania natężenia oświetlenia elektrycznego wg zaktualizowanej procedury oraz rozszerzenie zakresu akredytowanych programów badań biegłości oferowanych laboratoriom badawczym, które wykonują pomiary parametrów oświetlenia elektrycznego oraz parametrów nielaserowego promieniowania optycznego dla potrzeb oceny zagrożenia tym promieniowaniem.

W ramach realizacji zadania zaktualizowano procedurę badania natężenia oświetlenia elektrycznego na stanowiskach pracy, rozszerzono zakres akredytacji CIOP-PIB nr PT 008 w zakresie badań biegłości o badanie natężenia oświetlenia elektrycznego na stanowiskach pracy. W tym celu opracowany został program badań biegłości w zakresie pomiarów parametrów oświetlenia elektrycznego. W oparciu o opracowany program zorganizowano badania biegłości z udziałem 15 uczestników posiadających wdrożony system zarządzania zgodny z PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02 i akredytowany przez PCA. Badania odbyły się dniach 27.09 – 01.10.2021 roku w odpowiednio przygotowanym pomieszczeniu laboratoryjnym w CIOP-PIB. Pomieszczenie wyposażone było w system oświetlenia pośredniego z 6 oprawami 2-świetlówkowymi o mocy 58 W każda, który zasilany był ze stabilizatora napięcia zapewniającego stabilność napięcia zasilania ±1 %, a tym samym stabilność strumienia świetlnego. Celem wyeliminowania wpływu światła dziennego w oknach zamontowano nieprzeświecalne rolety oraz ciemne zasłony o gęstej strukturze materiału. Pomiary natężenia oświetlenia wykonywane były w wyznaczonych obszarach zadania na stole laboratoryjnym o wymiarach 1,5 m x 1,5 m imitującym rzeczywiste stanowisko pracy. Na stole wyodrębniono dwa obszary zadania (OZ 1: 0,5 m x 0,25 m i OZ 2: 0,3 m x 0,4 m) oraz jeden obszar bezpośredniego otoczenia (OBO: 1,5 m x 1,5 m), wyznaczony w odniesieniu do obszaru zadania OZ 1. Zadaniem uczestników było rozmieszczenie punktów pomiarowych zgodnie z wymaganiami PN-EN 12464-1:2012 w dwóch obszarach zadania i w jednym obszarze bezpośredniego otoczenia, a następnie wykonanie jednej serii pomiarów natężenia oświetlenia w wyznaczonych punktach. Wynikiem badania były wartości średniego natężenia oświetlenia elektrycznego dla każdego z trzech wyznaczonych obszarów roboczych. Wyniki badań podsumowano w dokumencie „Sprawozdanie Końcowe nr 2 z Badań Biegłości. Program badań biegłości: Pomiar natężenia oświetlenia elektrycznego na stanowiskach pracy (PT-1/NB3) / Runda nr 1” z dn. 2.12.2021 roku.

Na podstawie doświadczeń zebranych podczas przeprowadzonych badań biegłości dokonano weryfikacji opracowanego programu, a następnie opracowano i złożono wniosek do Polskiego Centrum Akredytacji (PCA) o uzyskanie akredytacji przez CIOP-PIB jako organizatora badań biegłości w zakresie pomiarów parametrów oświetlenia elektrycznego. Nowy zakres akredytacji PT-008 wydany został w dn. 15.04.2022 roku.

Zadanie 3.SP.13. Stanowisko pomiarowe do badań biegłości w zakresie pomiarów parametrów nielaserowego promieniowania optycznego

W ramach realizacji 3. etapu rozszerzono zakres akredytacji PT 008 o badanie biegłości w zakresie pomiarów parametrów nielaserowego promieniowania optycznego dla potrzeb zagrożenia tym promieniowaniem. W tym celu opracowany został program badań biegłości w zakresie badań biegłości nielaserowego promieniowania optycznego. Jako obiekt badań biegłości przyjęto natężenie promieniowania optycznego emitowanego przez wzorcową lampę halogenową OL 200IR 1000 W, ANSI DXW, S/N S-963 zasilaną przy użyciu programowanego źródła prądowego Optronic OL 83A. Zoptymalizowano odległość punktu pomiaru od źródła ustalając jej wymiar na 1 m. W odniesieniu do tak dobranej odległości obliczono odpowiednie wartości przypisane we wszystkich zakresach spektralnych określonych przez rozporządzenie MPiPS z dn. 27.05.2010 roku. Jako wartości przypisane  (180-400 nm),  (300-700 nm) oraz  (780-3000 nm) przyjęto wartości skuteczne, uwzględniające rozkład widmowy skuteczności wywoływania uszkodzeń oka. W obliczeniach wykorzystano wielkości wynikające ze świadectwa wzorcowania źródła.

W ramach zadania przeprowadzono pilotażowe badania biegłości z udziałem 14 uczestników. Pomiary wykonywane były w dniach 17.10 – 28.10.2022 roku w pomieszczeniu laboratoryjnym CIOP-PIB. Zadaniem uczestników było właściwe wyznaczenie punktu pomiarowego w ustalonej odległości oraz wykonanie pomiarów natężenia napromienienia dla poszczególnych zakresów spektralnych. Wyniki badania podsumowano w dokumencie „Sprawozdanie Końcowe nr 2 z Badań Biegłości. Program badań biegłości: Pomiar natężenia napromienienia nielaserowego promieniowania optycznego (PT-2/NB3) / Runda nr 1” z dn. 18.11.2022 roku. Badania wykazały, że w niektórych zakresach spektralnych występują znaczące różnice pomiędzy wartościami przypisanymi, a wartościami otrzymanymi w wyniku pomiarów przez uczestniczące zespoły. Wskazują one na konieczność modyfikacji metod pomiarowych i obliczeniowych wykorzystywanych w pomiarach. W szczególności pomiary powinny uwzględniać różnicę pomiędzy krzywymi czułości spektralnej głowic pomiarowych a wymaganym rozkładem widmowej skuteczności wywoływania uszkodzeń oka i/lub skóry lub rozkładem prostokątnym, jeśli taki jest wymagany. Różnica ta powinna być uwzględniana w sposób bezpośredni lub odpowiednią metodą obliczeniową wykorzystującą krzywe czułości spektralnej głowic otrzymane w wyniku wzorcowania. Obserwacja ta stanowi ważną wskazówkę i pozwoli uczestnikom na korektę odpowiednich procedur. Po zakończeniu pilotażowych badań biegłości przygotowano i złożono wniosek do PCA o rozszerzenie akredytacji, jako organizatora badań biegłości w zakresie pomiarów parametrów nielaserowego promieniowania optycznego. Audyt PCA, mający na celu weryfikację wniosku, przewidziany został na luty 2023 roku.

Jednostka: Pracownia Promieniowania Optycznego

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2022