Projekty krajowe

Celem głównym zadania było opracowanie znowelizowanych metod oznaczania dla 9 szkodliwych substancji chemicznych obecnych w powietrzu środowiska pracy: żelazowanadu, rozpuszczalnych związków wolframu, benzydyny, niklu i jego związków, kobaltu i jego związków, akrylonitrylu, ftalanu dibutylu, ftalanu bis(2-etyloheksylu) i izoprenu.

Znowelizowane metody oznaczania szkodliwych substancji na stanowiskach pracy opracowano z uwzględnieniem aktualnych wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń ujętychw Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1286 ze zm.).

Zadanie 1.SP.03. Wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w powietrzu na stanowiskach pracy

1 Etap
Substancja	Wartości dopuszczalnych stężeń ujęte w rozporządzeniu MRPiPS z dnia 12.06.2018 r. (ze zm.)
Substancja	NDS [mg/m³]	NDSCh [mg/m³]
Żelazowanad	1	3
Rozpuszczalne związki wolframu	1	–
Benzydyna	0 (skóra)	–
2 Etap
Substancja	Zaproponowane przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych działający przy Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy nowe wartości normatywów higienicznych
Substancja	NDS [mg/m³]	NDSCh[mg/m³]
Akrylonitryl	1	3
Nikiel i jego związki	frakcja wdychalna: 0,01 frakcja respirabilna: 0,05	–
Kobalt i jego związki	0,001	–
3 Etap
Substancja	Zaproponowane przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych działający przy Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy nowe wartości normatywów higienicznych
Substancja	NDS [mg/m³]	NDSCh [mg/m³]
Izopren	8	–
Ftalan dibutylu	0,6	–
Ftalan bis(2-etyloheksylu)	0,8	–

Znowelizowane metody pozwalają na oznaczanie stężeń wszystkich wyżej wymienionych substancji w powietrzu środowiska pracy, w zakresie od 1/10 do 2 wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i spełniają wymagania, które precyzuje norma PN-EN 482:2021. Narażenie na stanowiskach pracy. Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych.

Zadanie 1.SP.03. Parametry znowelizowanych metod

Lp.	Oznaczana substancja	NDS [mg/m³]	NDSCh [mg/m³]	Sposób pobierania próbek powietrza/ przygotowanie próbki do analizy	Technika analityczna	Zakres krzywej wzorcowej [mg/m³]
1.	Żelazowanad	1	3	filtry MCE, mineralizacja w stężonym kwasie azotowym i chlorodorowym	F-AAS	0,073 ÷ 2,06
2.	Rozpuszczalne związki wolframu	1	–	filtry MCE, desorpcja w wodzie, przeprowadzenie reakcji do barwnego kompleksu	UV-Vis	0,1 ÷ 2,0
3.	Benzydyna	0	–	filtry z włókna szklanego z naniesionym kwasem siarkowym(VI), ekstrakcja wodą i roztworem wodorotlenku sodu	HPLC/FLD	0,0001 ÷ 0,002
4.	Nikiel i jego związki	0,01* 0,05**	–	filtry MCE, mineralizacja w stężonych kwasie azotowym(V)	F-AAS	0,001 ÷ 0,1
5.	Kobalt i jego związki	0,001	–	filtry MCE, mineralizacja w stężonych kwasie azotowym(V) i chlorowodorowym	ET-AAS	0,0001 ÷ 0,002
6.	Akrylonitryl	1	3	rurki z węglem aktywnym, odzysk acetonem w disiarczku węgla	GC/FID	0,1 ÷ 2
7.	Izopren	8	–	rurki z węglem aktywnym pokrytym 4-tert-butylokateholem, desorpcja w disiarczku węgla	GC-FID	0,8 – 16
8	Ftalan dibutylu	0,6	–	rurki z sorbentem XAD-2, desorpcja mieszaniną aceton/ dichlorometan	GC-MS	0,06 – 1,2
9.	Ftalanu bis(2-etyloheksylu)	0,5	1,5	rurki z sorbentem XAD-2, desorpcja mieszaniną aceton/ dichlorometan	GC-MS	0,08 – 1,6

*frakcja respirabilna

**frakcja wdychalna

W wyniku realizacji zadania powstało 9 projektów norm, które po ustanowieniu przez Polski Komitet Normalizacyjny staną się Polskimi Normami z zakresu Ochrona czystości powietrza/powietrze na stanowiskach pracy.

Wyniki zadania przedstawiono w 9 publikacjach naukowych oraz zaprezentowano na 5 konferencjach krajowych.

Jednostka: Pracownia Zagrożeń Chemicznych

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2022

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Opracowanie znowelizowanych metod oznaczania 9 szkodliwych substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy do oceny narażenia zawodowego