Projekty krajowe

Celem głównym zadania było opracowanie nowych metod oznaczania dla 9 szkodliwych substancji chemicznych obecnych w powietrzu środowiska pracy: (2 etap) 1-chloro-2,3-epoksypropanu, dinitrotoluenu i naftyloaminy; (2 etap) bicyclo[4,4,0]dekanu, fenylo(2-naftylo)aminy i rezorcynolu; (3 etap) 2,6-di-tertbutylo-4-metylofenolu; trichlorku fosforylu i kwasu benzoesowego.

Nowe metody oznaczania opracowano z uwzględnieniem aktualnych wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla tych substancji, ujętych w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1286 ze zm.).

Opracowane metody pozwalają na oznaczanie stężeń wszystkich wyżej wymienionych substancji w powietrzu środowiska pracy, w zakresie od 1/10 do 2 wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i spełniają wymagania, które precyzuje norma PN-EN 482:2021. Narażenie na stanowiskach pracy. Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych.

Zadanie 1.SP.02. Wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w powietrzu na stanowiskach pracy

1 Etap
Substancja	Wartości dopuszczalnych stężeń ujęte w rozporządzeniu MRPiPS z dnia 12.06.2018 r. (ze zm.)	Wartości dopuszczalne zaproponowane przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN
1-Chloro-2,3-epoksypropan	1 (skóra)
Dinitrotoluen – mieszanina izomerów	0,33 (skóra)
Naftyloamina (1-naftyloamina i 2-naftyloamina)	0	2-naftyloamina i jej sole 0,003
2 Etap
Substancja	Wartości dopuszczalnych stężeń ujęte w rozporządzeniu MRPiPS z dnia 12.06.2018 r. (ze zm.)
Substancja	NDS [mg/m³]	NDSCh [mg/m³]
Bicyclo[4,4,0]dekan	100	300
Fenylo(2-naftylo)amina	0,02	‒
Rezorcynol	45 (skóra)	90
3 Etap
Substancja	Zaproponowane przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych działający przy Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy nowe wartości normatywów higienicznych
Substancja	NDS [mg/m³]	NDSCh [mg/m³]
2,6-di-tertbutylo- -4-metylofenol	10	–
Trichlorek fosforylu	0,064	0,12
Kwas benzoesowy	0,5	1,5

Zadanie 1.SP.02. Parametry opracowanych metod

Lp.	Oznaczana substancja	NDS [mg/m³]	NDSCh [mg/m³]	Sposób pobierania próbek powietrza/ przygotowanie próbki do analizy	Technika analityczna	Zakres krzywej wzorcowej [mg/m³]
1.	1-Chloro-2,3-epoksypropan	1	–	rurki pochłaniające z węglem aktywnym/ desorpcja acetonem	GC/MS	0,1 – 2
2.	Dinitrotoluen – mieszanina izomerów	0,33	–	rurki pochłaniające z żelem krzemionkowym/ desorpcja metanolem	HPLC/DAD	0,033 – 0,66
3.	1-Naftyloamina oraz 2-naftyloamina i jej sole	0,003	–	filtry z włókna szklanego z naniesionym kwasem siarkowym(VI)/ odzysk metanolem po ekstrakcji do fazy stałej	HPLC/FLD	0,0003 – 0,006
4.	Bicyclo[4,4,0]- -dekan	100		rurki pochłaniające z węglem aktywnym/ desorpcja roztworem acetonu w disiarczku węgla	GC/FID	5–200
5.	Fenylo(2-naftylo)- amina	0,02		filtr celulozowy/ odzysk metanolem	HPLC/FLD	0,002 – 0,04
6.	Rezorcynol	45		filtr celulozowy/ odzysk wodnym roztworem metanolu	HPLC/DAD	4,5 – 90
7.	2,6-di-tertbutylo-4-metylofenol	10	–	filtr z włókna szklanego i rurka pochłaniająca zawierające dwie warstwy sorbentu XAD-7 /desorpcja roztworem NN-dimetylo-formamidu w metanolu	GC-FID	1 – 20
8.	Trichlorek fosforylu	0,064	0,12	filtr kwarcowy pokryty węglanem(IV) sodu/ desorpcja wodą dejonizowaną	IC z detekcją kondukto-metryczną	0,004 ÷ 0,160 (NDS) 0,048 ÷ 1,92 (NDSCh)
9.	Kwas benzoesowy	0,5	1,5	filtr z włókna szklanego pokryty węglanem(IV) sodu/desorpcja wodnym roztworem metanolu	HPLC/DAD	0,05 – 1

GC/FID – chromatograf gazowy z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym

HPLC/DAD – chromatograf cieczowy z detektorem diodowym
HPLC/FLD – chromatograf cieczowy z detektorem fluorescencyjnym

IC – chromatografia jonowa

W wyniku realizacji zadania powstało 9 projektów norm, które po ustanowieniu przez Polski Komitet Normalizacyjny staną się Polskimi Normami z zakresu Ochrona czystości powietrza/powietrze na stanowiskach pracy.

Wyniki zadania przedstawiono w 9 publikacjach naukowych oraz zaprezentowano na 4 konferencjach krajowych.

Jednostka: Pracownia Zagrożeń Chemicznych

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2022

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Opracowanie nowych metod oznaczania 9 szkodliwych substancji chemicznych dla potrzeb oceny środowiska pracy