Wpływ technologii i koncepcji produkcji w ramach Przemysłu 4.0 na metody zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach produkcyjnych

Kierownik projektu: dr inż. Zofia Pawłowska

Streszczenie projektu:

Celem głównym zadania była identyfikacja czynników wpływających na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników w przedsiębiorstwach produkcyjnych wdrażających technologie i koncepcje produkcji w ramach Przemysłu 4.0 oraz określenie zasad zarządzania bhp w tych przedsiębiorstwach.

W celu zidentyfikowania zagrożeń i szans dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników związanych z wdrażaniem technologii Przemysłu 4.0 w przedsiębiorstwach produkcyjnych przeprowadzono w 1. etapie zadania analizę literatury oraz zogniskowany wywiad grupowy, a następnie badania kwestionariuszowe wśród osób zaangażowanych w zarządzanie bhp. Do zidentyfikowanych w badaniach szans na poprawę bezpieczeństwa i ochrony zdrowia związanych z wdrażaniem technologii Przemysłu 4.0 należy m.in. możliwość wykorzystania robotów współpracujących w celu wyeliminowania pracy w warunkach narażenia na szkodliwe czynniki środowiska pracy lub ograniczenia dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego, a także możliwość ciągłego monitorowania zagrożeń w środowisku pracy i funkcjonowania pracowników. Zagrożeniem identyfikowanym najczęściej w materialnym środowisku pracy są awarie oraz błędy w oprogramowaniu, które mogą prowadzić do wypadków, zaś wśród czynników zagrożeń w psychospołecznym środowisku pracy do najczęściej wymienianych należą: brak możliwości zmiany sposobu wykonywania pracy i wyboru czasu przerw oraz zwiększenie intensywności pracy oraz ograniczenie inicjatywy i kreatywności pracowników. Zaistotne zagrożenie związane ze wdrażaniem technologii Przemysłu 4.0 uznaje się powszechnie niepewność zatrudnienia i związany z nią stres. Równocześnie wyniki badań wskazują na to, że praktyki w zakresie zarządzania mają kluczowe znaczenie dla skutecznego wdrażania nowych technologii i kształtowania środowiska pracy w sposób umożliwiający wykorzystywanie związanych z nimi szans i ograniczanie zagrożeń. Wśród tych praktyk za najistotniejsze badani uznają przekazywanie pracownikom informacji o zmianach w zrozumiały sposób, a także zapewnienie im możliwości uczenia się i podnoszenia kompetencji.

Zadanie 2.SP.29. Procent badanych osób, które oceniły wpływ współpracy ludzi z robotami na
wybrane aspekty psychospołecznego środowiska pracy

W 2. etapie zadania opracowano wytyczne zarządzania bhp w przedsiębiorstwach wdrażających technologie i koncepcje produkcji w ramach Przemysłu 4.0, z uwzględnieniem wymagań i wytycznych normy PN-ISO 45001. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania i wytyczne stosowania. W wytycznych przedstawiono ogólne zasady zarządzania zmianą związaną z transformacją do Przemysłu 4.0 w ramach systemu zarządzania bhp oraz zalecenia dotyczące włączenia działań wchodzących w zakres tego zarządzania do procesów zarządzania bhp o kluczowym znaczeniu dla kształtowania warunków pracy w okresie transformacji. Przygotowano również – na podstawie wywiadów bezpośrednich z przedstawicielami przedsiębiorstw wdrażających technologie Przemysłu 4.0 oraz przeglądu opracowań literaturowych zawierających opisy przypadków wdrażania technologii Przemysłu 4.0 – opisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania bhp w przedsiębiorstwach wdrażających technologie i koncepcje produkcji w ramach Przemysłu 4.0. Informacje zawarte w opisach dobrych praktyk podkreślają znaczenie rozwoju umiejętności pracowników oraz komunikowania się dla skutecznego wdrożenia technologii Przemysłu 4.0.

W ramach realizacji zadania opracowano materiały informacyjne na temat czynników o potencjalnym wpływie na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników w przedsiębiorstwach wdrażających technologie Przemysłu 4.0 oraz przeprowadzono seminarium na temat zasad zarządzania bhp w tych przedsiębiorstwach dla specjalistów ds. bhp i systemów zarządzania bhp.

Wyniki zadania przedstawiono w 2 publikacjach naukowych oraz zaprezentowano na 3 konferencjach krajowych.

Jednostka: Zakład Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2022