Ocena wartości kosztu fizjologicznego oraz tempa metabolizmu w celu określenia warunków zmniejszających obciążenie cieplne i fizyczne pracowników starszych
Kierownik projektu:
mgr Marzena Malińska
Streszczenie projektu:
Celem zadania była ocena zmian fizjologicznych oraz tempa metabolizmu w 2 grupach wiekowych (30–35 lat oraz 60+), które stanowiły podstawę oceny obciążenia cieplnego i fizycznego pracowników starszych w różnych warunkach mikroklimatu.
W ramach zakresu prac opracowano schematy i procedury prowadzenia badań, wytypowano ochotników do badań, przeprowadzono badania kwalifikacyjne i zasadnicze, a także opracowano publikacje.
Badania kwalifikacyjne, polegające na wykonaniu ergospirometrycznego testu wysiłkowego (ang. cardiopulmonary exercise test CPET) na cykloergometrze ze wzrastającym obciążeniem, przeprowadzono w grupie 16 mężczyzn w wieku 30–35 lat i 15 mężczyzn w wieku 60–64 lat.
W czasie testu wysiłkowego analizowano m.in. pochłanianie tlenu (VO2), wentylację minutową (VE), wydalanie dwutlenku węgla (VCO2), równoważnik metaboliczny (RER) oraz częstość skurczów serca (EKG) i ciśnienie tętnicze krwi (BP). Do badań w komorze klimatycznej zakwalifikowanych zostało 10 osób w średnim wieku 31 lat (±1,0) oraz 10 w wieku 61,7 lat (±1,44). Każda z osób wzięła udział w 4 wariantach badań (w komorze klimatycznej) uwzględniających 2 poziomy wysiłku fizycznego o intensywności stanowiącej 30 i 50% wydolności fizycznej, w środowisku odczuwania komfortu cieplnego (ta: 14oC; 17oC) oraz gorąca (ta: 25oC; 28oC). W toku badań rejestracji i analizie poddano takie parametry fizjologiczne jak:
- częstość skurczów serca (HR), wentylacja minutowa płuc (VE), zużycie tlenu na kilogram masy ciała [ml/kg/min], częstość oddychania (BF) i objętość oddechowa (VT) mierzone za pomocą systemu CORTEX Biophysik Meta-Soft
- temperatura wewnętrzna mierzona czujnikiem w przewodzie pokarmowym za pomocą telemetrycznego systemu VitalSense
- średnia ważona temperatura skóry mierzona za pomocą bezprzewodowych czujników Data Logger.

Zadanie 2.G.08. Średnie wartości zużycia tlenu (VO2/kg) podczas spoczynku, wysiłku fizycznego oraz odpoczynku badanych w wieku 30+ i 60+ [ml/kg/min] (*p ≤ 0,05)
Podczas badań zbierane były również oceny subiektywnedotyczące odczuć cieplnych, wilgotności skóry i odzieży oraz ciężkości wysiłku.
Analiza wyników wskazuje, że głównym czynnikiem różnicującym reakcję organizmu podczas badań był wysiłek fizyczny. Mężczyźni w wieku 60+ uzyskali podczas wysiłku istotnie statystycznie niższe średnie wartości zużycia tlenu (VO2/kg), wydatku energetycznego oraz wyższe średnie wartości ważonej temperatury skóry (Tsk) w porównaniu z badanymi 30+. Analiza danych wskazuje, że wartość WBGTref (dopuszczalne) dla grupy 60+ powinna być obniżona o ok. 2oC, w stosunku do danych odniesienia zawartych w normie PN-EN ISO 7243.
Ze względu na zmiany zachodzące wraz z wiekiem w organizmie wykonywanie takiego samego wysiłku przez pracowników 30+ i 60+ jest znacznie bardziej obciążające w grupie pracowników starszych.
Otrzymane wyniki badań były podstawą do opracowania:
- broszury informacyjnej pt. „Pracownik starszy a dopuszczalne obciążenia cieplne”
- materiałów informacyjnych dotyczących kosztu fizjologicznego oraz oceny obciążenia fizycznego i cieplnego pracowników 60+
- nakładki z zaleceniami nt. wpływu wieku na obciążenie cieplne pracowników 60+, będącej uzupełnieniem programu komputerowego STER.
Wyniki zadania przedstawiono w 1 publikacji w czasopiśmie o zasięgu międzynarodowym, 1 publikacji w czasopiśmie o zasięgu krajowym i 1 publikacji przygotowanej do czasopisma o zasięgu krajowym oraz zaprezentowano na 2 seminariach.
|
Pracownik starszy a obciążenie cieplne. Materiały informacyjne CIOP-PIB
Autorzy: mgr Marzena Malińska – Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Ergonomii, Pracownia Fizjologii i Higieny Pracy, dr inż. Magdalena Młynarczyk– Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Ergonomii, Pracownia Obciążeń Termicznych
2019 r.
|
Jednostka:
Pracownia Fizjologii i Higieny Pracy
Okres realizacji:
01.01.2017
– 31.12.2019