Opracowanie normatywnej strategii oceny i zarządzania ryzykiem zawodowym podczas pracy w środowisku zimnym i gorącym
Kierownik projektu:
dr Anna Marszałek
Streszczenie projektu:
Celem głównym zadania było opracowanie strategii oceny zagrożeń i zarządzania ryzykiem zawodowym w środowisku pracy w warunkach środowiska zimnego i gorącego, która będzie miała zastosowanie praktyczne na stanowiskach pracy. Do celów szczegółowych należało przygotowanie narzędzi do realizacji strategii, którymi są listy kontrolne do identyfikacji zagrożeń oraz procedury postępowania przy ocenie zagrożeń i ryzyka zawodowego w środowisku zimnym i gorącym. Dla potrzeb realizacji pracy w 1. etapie jej realizacji strategię nazwano Kompleksową metodą oceny zagrożeń w środowisku zimnym i gorącym.
Opracowana jest narzędziem służącym do ograniczenia lub eliminacji ryzyka zawodowego. Metoda dotyczy początkowego etapu oceny ryzyka zawodowego, nazywanego identyfikacją zagrożeń wg PN-N-18002:2011. Opracowana metoda ma zastosowanie do stałych oraz zmiennych warunków środowiska termicznego, zarówno zimnego, jak i gorącego.
W ramach realizacji 1. etapu pracy opracowano zasadę działania kompleksowej metody oceny zagrożeń środowisku termicznym oraz narzędzia do jej realizacji.
Kompleksowa metoda oceny zagrożeń w środowisku zimnym i gorącym jest trójstopniowa.
W opisie metody określono cele kolejnych etapów oceny zagrożeń, ogólne zasady i szczegółowy sposób postępowania na każdym etapie. Omówiono profilaktykę zagrożeń w środowisku termicznym oraz podano przykłady środków zapobiegawczych stosowanych do zmniejszenia niekorzystnego wpływu na pracownika parametrów środowiska oraz opisano działania profilaktyczne. W ramach realizacji zadania przygotowano listy kontrolne służące do rozpoznawania zagrożeń na stanowiskach pracy w zimnym i gorącym środowisku. Listy te mogą być wykorzystane podczas realizowania pierwszego i drugiego etapu oceny zagrożeń w środowisku zimnym i gorącym. Przy takiej ocenie zalecany jest udział pracowników ocenianego stanowiska, a więc osób najlepiej znających specyfikę warunków pracy. Celem takiej oceny jest scharakteryzowanie sytuacji pracy w różnych okolicznościach podczas dnia pracy i w różnych porach roku, a nie tylko podczas przypadkowego lub wybranego okresu.
Celem 2. etapu zadania było opracowanie materiałów informacyjnych dla osób, które będą tę metodę stosować na stanowiskach pracy, a także materiałów szkoleniowych możliwych do wykorzystania przy zaznajamianiu potencjalnych użytkowników metody z zasadami jej stosowania. Przygotowane materiały informacyjne i szkoleniowe zawierają niezbędny zakres wiedzy wyjaśniający zasadę działania kompleksowej metody oceny zagrożeń w środowisku zimnym i gorącym. Określają sposób postępowania, a także są wyposażone w listy kontrolne, tabele zbiorcze do rejestracji zastanych warunków pracy, służące też do porównania warunków przed i po ewentualnej interwencji na stanowisku pracy. Opracowane materiały szkoleniowe wykorzystano podczas szkoleń pilotażowych w zakładach pracy przeprowadzonych dla przedstawicieli 22 zakładów pracy. Kolejnym celem 2. etapu było przygotowanie aplikacji internetowej, która z jednej strony przedstawia w prosty sposób zasady działania kompleksowej metody oceny zagrożeń w warunkach środowiska zimnego i gorącego, a z drugiej umożliwia zastosowanie opracowanej metody za pomocą narzędzi, które są zlokalizowane w jednym miejscu i prowadzą użytkownika krok po kroku, ułatwiając skorzystanie z tej metody oceny.
Celem 3. etapu zadania była weryfikacja skuteczności strategii zapobiegania zagrożeniu ryzykiem zawodowym w procesie jego zarządzania. Weryfikacja odbywała się w zakładach pracy, w których istnieją warunki zimnego i/lub gorącego środowiska. Przebiegała ona w dwojaki sposób. Z jednej strony pracownicy bhp testowali tę metodę na rzeczywistych stanowiskach pracy przez 5 miesięcy i przekazywali swoje komentarze, a z drugiej po miesięcznym korzystaniu z opracowanej metody odpowiadali na pytania ankietowe, przekazując uwagi dotyczące jej skuteczności w procesie nadzoru nad zagrożeniami ze strony środowiska termicznego oraz oceny konstrukcji metody i opracowanych materiałów informacyjnych. Dodatkowo pytano pracowników bhp o długoterminowe stosowanie metody w aspekcie jej skuteczności w zapobieganiu zagrożeniu ryzykiem zawodowym.
Dłuższe testowanie skuteczności metody na stanowiskach pracy odbywało się w 4 zakładach pracy, co dotyczyło stanowisk w zimnym, gorącym i mieszanym środowisku. Konsekwentne stosowanie metody w postaci wprowadzenia działań profilaktycznych przyczyniło się do zmniejszenia zagrożenia. Osoby testujące opracowaną metodę przekazały również uwagi dotyczące jej konstrukcji, które uwzględniono w działaniach weryfikacyjnych.
Krótsze testowanie i odpowiedzi ankietowe uzyskano od pracowników bhp z 16 zakładów pracy. Otrzymane oceny potwierdziły skuteczność metody w procesie nadzoru nad ryzykiem zawodowym. W części zakładów pracy metodę przyjęto do stosowania długoterminowego.
Na podstawie uwag otrzymanych z zakładów pracy zweryfikowano materiały informacyjne dotyczące kompleksowej metody oceny zagrożeń w środowisku oraz dokonano zmian w aplikacji internetowej.
Zadanie 4.Z.05. Odpowiedzi na pytania ankietowe uzyskane od osób odpowiedzialnych za bhp na stanowiskach pracy z zimnym i/lub gorącym środowiskiem, dotyczące opracowanej kompleksowej metody oceny zagrożeń
w środowisku termicznym
Pytanie
|
Środowisko termiczne
|
zimne
|
gorące
|
1. Czy opracowana metoda ułatwia ocenę zagrożeń w środowisku zimnym i gorącym? |
Tak (11)
|
Nie (0)
|
Tak (13)
|
Nie (0)
|
2. Czy przedstawiona metoda jest przydatna do wyszukiwania potencjalnych zagrożeń na stanowiskach pracy w środowisku zimnym lub gorącym? |
Tak (12)
|
Nie (0)
|
Tak (13)
|
Nie (0)
|
3. Czy konstrukcja metody jest prawidłowa (ocena, działania profilaktyczne, ponowna ocena)? |
Tak (11)
|
Nie (0)
|
Tak (12)
|
Nie (0)
|
4. Czy kolejność postępowania jest opisana w czytelny i przejrzysty sposób? |
Tak (12)
|
Nie (0)
|
Tak (12)
|
Nie (1)
|
5. Czy przydatne są załączone listy kontrolne? |
Tak (12)
|
Nie (0)
|
Tak (13)
|
Nie (0)
|
6. Czy listy kontrolne powinny mieć zróżnicowaną konstrukcję (ogólna i szczegółowa)? |
Tak (10)
|
Nie (2)
|
Tak (9)
|
Nie (4)
|
7. Czy opracowana metoda pozwala na zmniejszenie ryzyka zagrożeń w środowisku zimnym lub gorącym? |
Tak (10)
|
Nie (0)
Nie mam zdania (2)
|
Tak (10)
|
Nie (1)
Nie mam zdania (2)
|
8. Jakie zmiany są niezbędne w opracowanej metodzie? |
Brak (9)
|
Tak (3)
|
Brak (8)
|
Tak (5)
|
9. Czy są jakieś przeszkody formalne w możliwości stosowania tej metody na stałe w Państwa zakładzie pracy? |
Nie ma (11)
|
Tak (1)
|
Nie ma (11)
|
Tak (2)
|
Wyniki zadania były prezentowane na Międzynarodowym Seminarium Ergonomii. Opracowane zostały 3 publikacje w czasopismach o zasięgu krajowym oraz materiały informacyjne
w wersji pełnej i skróconej.
Jednostka:
Pracownia Obciążeń Termicznych
Okres realizacji:
01.01.2014
– 31.12.2016