Ocena skuteczności działań podejmowanych w zakresie godzenia obowiązków w pracy i poza pracą w cyklu aktywności zawodowej pracownika
Kierownik projektu:
dr Katarzyna Hildt-Ciupińska
Streszczenie projektu:
Głównym celem projektu była ocena działań podejmowanych w zakresie godzenia obowiązków w pracy i poza pracą w cyklu aktywności zawodowej pracownika.
Zastosowaną metodą badań był sondaż, z wykorzystaniem kwestionariusza anonimowej ankiety opracowanej na potrzeby badania – oddzielnie dla pracodawców i pracowników. Książeczka ankietowa dla pracowników zawierała dodatkowo: kwestionariusz do oceny interakcji praca – dom (SWING), Indeks Zdolności do Pracy, Skalę Satysfakcji z Życia, Skalę Pozytywnych Zachowań Zdrowotnych.
W badaniach kwestionariuszowych wzięło udział 600 pracowników w wieku od 25 do 65 lat oraz 100 pracodawców, u których zatrudnieni byli badani pracownicy.
Dobór próby pracowników opierał się na doborze kwotowo-celowym, w którym kwoty wyznaczone zostały poprzez: branże – sekcje PKD 2007 (budownictwo, administracja, handel, opieka zdrowotna i pomoc społeczna oraz zakwaterowanie i gastronomia), strukturę własności przedsiębiorstw oraz płeć respondentów. Respondenci zostali dobrani do badania według ustalonych kwot: N = 300 pracujących kobiet i N = 300 pracujących mężczyzn z równomiernym podziałem na branże. W badaniu pracodawców uczestniczyło po 20 podmiotów reprezentujących takie same branże jak w przypadku pracowników.
W wyniku realizacji 1. etapu projektu opracowano metodykę badań, dobrano próbę, przeprowadzono badania pilotażowe oraz rozpoczęto badania właściwe.
W 2. etapie realizacji projektu zakończono badania kwestionariuszowe, przeprowadzono analizy, które doprowadziły dookreślenia predyktorów równowagi praca-życie rozumianej jako pozytywna vs. negatywna interakcja praca-dom (dom-praca) oraz na tej podstawiedoopracowania schematu zależności pomiędzy badanymi zmiennymi, w tym głównie zależności między ww. interakcją a: działaniami oferowanymi przez przedsiębiorstwa w celu ułatwienia godzenia pracy i życia, zdrowiem, dbałością o zdrowie, zdolnością do pracy, satysfakcją z pracy i życia oraz czynnikami demograficznymi, w tym przede wszystkim wiekiem i płcią.
W 3. etapie realizacji projektu przeprowadzono pogłębione analizy, w którychskupiono się na weryfikacji zależności pomiędzy pozytywną vs. negatywną interakcją praca-dom (dom-praca) a: zdrowiem (samooceną oraz częstością występowania dolegliwości), zdolnością do pracy, dbałością o zdrowie oraz satysfakcją z pracy i życia. Ponownie przeprowadzono analizy dotyczące działań ułatwiających pracownikom godzenie pracy i życia. Przeprowadzono je oddzielnie dla ogółu pracowników (N = 600), dla kobiet (N = 300) oraz mężczyzn (N = 300). W wyniku tych analiz opracowano ostateczny model uwarunkowań równowagi praca-życie, zdefiniowanej jako pozytywna vs. negatywna interakcja praca-dom.
Dodatkowo przeprowadzono analizę skupień, w wyniku której wyodrębniono pięć grup pracowników ze względu na postrzeganie interakcji praca-dom oraz opisano ich cechy. Grupy te zdefiniowano jako: „transfer pozytywów” (przenoszenie tego co dobre z pracy do domu i odwrotnie), „transfer negatywów” (przenoszenie tego co złe z pracy do domu i odwrotnie), „duży wpływ domu” (zarówno pozytywny jak i negatywny), „duży wpływ pracy” (zarówno pozytywny jak i negatywny), „ku wypaleniu” (transfer negatywów oraz jego negatywne skutki).
W 3. etapie przeprowadzono także bezpośrednie wywiady pogłębione z pracownikami (N = 20) oraz ich pracodawcami (N = 5), których celem było poznanie opinii pracodawców oraz pracowników zatrudnionych w tych samych zakładach pracy na temat równowagi praca-życie, potrzeb pracowników oraz działań oferowanych w firmach w zakresie ułatwienia godzenia pracy i życia pozazawodowego.
Z przeprowadzonych badań wynika, iż: 1) działania organizacyjne ułatwiające godzenie pracy i życia oferowane w firmach nie okazały się tak istotne dla równowagi praca-życie, jak się spodziewano; bardziej istotne okazały się działania indywidualne, takie jak dbałość o zdrowie warunkująca stan zdrowia i zdolność do pracy; inne ważne dla zachowania równowagi czynniki to: wykształcenie, rodzaj pracy oraz satysfakcja z pracy i życia; 2) pracodawcy dostrzegają problem godzenia pracy i życia, nie widzą jednak tego problemu w przedsiębiorstwach, którymi kierują; 3) potrzeby pracowników w zakresie godzenia pracy i życia dotyczą przede wszystkim: organizacji czasu pracy (w tym m.in. przestrzegania godzin pracy, elastycznego czasu pracy); oprócz tego wskazali na: wsparcie pracodawcy, pewność pracy, odpowiednie wynagrodzenie, dobrą atmosferę pracy.
W wyniku realizacji projektu: opracowano poradnik zawierający zalecenia oraz dobre praktyki dotyczące godzenia pracy i życia pozazawodowego wśród pracowników; przygotowano materiały informacyjne, dotyczące godzenia pracy i życia pozazawodowego wśród pracowników, do udostępnienia w tematycznym serwisie internetowym CIOP-PIB; opracowano materiały szkoleniowe z zakresu ułatwiania godzenia pracy i życia pozazawodowego, dla pracodawców i pracowników; przeprowadzono szkolenia pilotażowe dla pracowników i pracodawców; opublikowano 2 artykuły w czasopiśmie o zasięgu krajowym i 3 inne przygotowano do druku, ponadto przedstawiono 7 prezentacji na konferencjach krajowych oraz 1 międzynarodowej.

Projekt I.P.15. Model zależności pomiędzy pozytywną vs. negatywną interakcją praca-dom oraz wybranymi zmiennymi (kolor zielony – dodatni wpływ, kolor czerwony – ujemny wpływ)
Jednostka:
Pracownia Fizjologii i Higieny Pracy
Okres realizacji:
01.01.2014
– 31.12.2016