Systemy zarządzania BHP

 

Systemy zarządzania BHP
 

Tradycyjnym instrumentem stosowanym w celu poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników są przepisy prawa. Za akt prawny o zasadniczym znaczeniu dla zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w organizacjach wszystkich krajów należących do Unii  Europejskiej uznaje się dyrektywę ramową 89/391/EWG o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy. Postanowienia tej dyrektywy znajdują swoje odbicie w kodeksie pracy oraz szeregu towarzyszących mu aktów wykonawczych. Wprowadzone dyrektywą ramową „nowe podejście” do zagadnień bezpieczeństwa i higieny pracy ma istotny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw w tym obszarze. Zgodnie z nim zadaniem pracodawców jest nie tylko wypełnianie przepisów, ale również aktywne uczestniczenie w kreowaniu bezpieczeństwa i higieny pracy poprzez stosowanie najlepszych, w określonych okolicznościach, środków profilaktycznych.

W dążeniu do stałego doskonalenia rozwiązań przyjmowanych w celu ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników należy zwrócić uwagę na konieczność doskonalenia systemów zarządzania BHP, których podstawowym celem jest stała poprawa wyników osiąganych w obszarze w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy, a w szczególności  zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom związanym z pracą oraz zapewnienie zdrowych i bezpiecznych miejsc pracy. Istotną rolę w tym procesie odgrywają normy, które ujmują zagadnienia zarządzania BHP w sposób systemowy, ułatwiając realizację działań prowadzących do poprawy warunków pracy. Obecnie ważną rolę w promowaniu i wdrażaniu systemów zarządzania BHP odgrywa norma ISO 45001:2018, zawierająca wymagania i wytyczne dla systemu zarządzania BHP, której polska wersja (PN-ISO 45001:2018-06) ukazała się w roku 2019. Wdrożenie systemu zarządzania BHP zgodnego z wymaganiami tej normy powinno umożliwiać:

  • spełnienie wymagań obowiązujących przepisów prawa i innych wymagań, do spełnienia których organizacja się zobowiązała;
  • osiąganie ustalonych celów bezpieczeństwa i higieny pracy.

 

Model systemu zarządzania przedstawiony w normie ISO 45 001 składa się z następujących elementów (rys.1):

  • przywództwo kierownictwa i współudział pracowników, które są szczególnie ważne dla zapewnienia skuteczności w zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy i które umiejscowiono w centrum tego modelu;
  • planowanie, a w szczególności działania w celu określenia ryzyk i szans oraz  celów i planów ich osiągania;
  • wsparcie, obejmujące zapewnienie zasobów, kompetencji, rozwijanie świadomości, zapewnienie skutecznej komunikacji i udokumentowanych informacji na temat systemu zarządzania BHP;
  • działania operacyjne, w tym planowanie operacyjne działań i nadzorowanie procesów zarządzania oraz reagowanie na sytuacje awaryjne;  
  • ocena efektów działania, w tym monitorowanie, pomiary, analiza i ocena osiąganych wyników, audit wewnętrzny oraz przegląd zarządzania;
  • doskonalenie, którego podstawą jest analiza niezgodności i działania korygujące.

 

Uwagę zwraca wyraźne uwzględnienie w tym modelu otoczenia (nazwanego w nowej normie kontekstem) organizacji, które ma istotny wpływ zarówno na ukształtowanie całego systemu, jak i na podejmowane w nim działania.   

 

 

 

Rys.1. Model systemu zarządzania BHP według normy PN-ISO 45001:2018-06

 

Zdolność systemu zarządzania BHP do osiągania oczekiwanych wyników zależy od wielu czynników. Wśród najistotniejszych z nich wymienia się:

  • przywództwo i zaangażowanie najwyższego kierownictwa oraz określenie odpowiedzialności i uprawnień w zakresie BHP;
  • rozwój i promowanie kultury bezpieczeństwa, która wspomaga osiąganie zamierzonych wyników;
  • komunikację;
  • konsultacje i współudział pracowników;
  • zapewnienie niezbędnych zasobów;
  • politykę BHP zgodną z ogólnymi celami strategicznymi i kierunkami rozwoju organizacji;
  • skuteczność procesów identyfikacji    zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia i ograniczania związanych z nimi ryzyk oraz skuteczne wykorzystywanie szans;
  • ciągłą ocenę osiąganych wyników i monitorowanie systemu zarządzania BHP w celu ich poprawy;
  • integrację procesów zarządzania BHP z procesami biznesowymi;
  • określanie celów BHP wynikających z przyjętej polityki BHP, z uwzględnieniem ryzyk i szans;
  • zgodność z wymaganiami prawa i innymi wymaganiami, przyjętymi w organizacji.
 
Zobacz także
 
Dokumentacja powypadkowa ON-LINE
interaktywna aplikacja umożliwiająca sporządzenie i wydrukowanie ON-LINE dokumentów powypadkowych