Wartości dopuszczalne czynników szkodliwych
WARTOŚCI DOPUSZCZALNE CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH

 

Wartości dopuszczalne NDS/NDN czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

 

Co oznaczają skróty NDS, NDN ?...

 

Definicje wartości dopuszczalnych czynników szkodliwych w środowisku pracy (zgodne z Rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. 2018 poz. 1286 z późn. zm.))

 

  • najwyższe dopuszczalne stężenia - NDS, NDSCh i NDSP - chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy - definicje:

    1) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) – wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;

    2) najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) – wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina;

    3) najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) – wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

 

  • najwyższe dopuszczalne natężenia - NDN - fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy - definicja:
    najwyższe dopuszczalne natężenia fizycznego czynnika szkodliwego dla zdrowia, ustalone jako poziomy ekspozycji odpowiednio do właściwości poszczególnych czynników, których oddziaływanie na pracownika w okresie jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń

 

W Polsce system ustalania wartości dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy funkcjonowanie od 1983 r. Głównym ogniwem tego systemu jest Międzyresortowa Komisja do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy, powołana przez Prezesa Rady Ministrów. Komisji przewodniczyła do 2019 r. prof. dr hab. med. Danuta Koradecka. Obecnie przewodniczącym Komisji jest Dyrektor CIOP-PIB dr hab. inż. Wiktor Marek Zawieska. W skład Komisji wchodzą przedstawiciele resortów: zdrowia, pracy, przemysłu i ochrony środowiska oraz instytucji naukowych, pracodawców i związków zawodowych. Sekretarzem Komisji jest dr Jolanta Skowroń.

Wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS, NDSCh lub NDSP) i najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia są określane dwuetapowo. Zespoły Ekspertów Międzyresortowej Komisji  dokonują oceny merytorycznej dokumentacji opracowanych przez poszczególnych ekspertów oraz ustalają propozycje wartości normatywów higienicznych wyłącznie biorąc pod uwagę kryteria zdrowia oraz ocenę ryzyka zdrowotnego.

Propozycje wartości NDS i NDN wraz z dokumentacjami przedstawiane są na posiedzeniu Międzyresortowej Komisji. Następnie w formie wniosku zostają skierowane do ministra właściwego ds. pracy. Po zatwierdzeniu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy są publikowane w Dzienniku Ustaw w formie rozporządzenia (Dz. U. 2018, poz. 1286 ze zm.) . Są to wartości prawnie obowiązujące dla wszystkich gałęzi gospodarki narodowej. Stanowią one podstawowe kryterium oceny narażenia  i ryzyka zawodowego związanego z obecnością szkodliwych czynników w środowisku pracy oraz wytyczne dla projektantów nowych i modernizowanych technologii i wyrobów.

Międzyresortowa Komisja do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy wydaje kwartalnik Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy (dostęp: www.ciop.pl/pimosp_strona ), w którym są dokumentacje dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego, metody oznaczania stężeń/natężeń czynników szkodliwych w środowisku pracy oraz artykuły poglądowe. Znajomość danych zawartych w pełnych dokumentacjach dotyczących oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka jest niezbędna do ustalenia właściwej profilaktyki medycznej i podejmowania przez zarządzających bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach odpowiednich działań korygujących w celu poprawy warunków pracy.

Wydawnictwem Międzyresortowej Komisji jest poradnik Czynniki szkodliwe w środowisku pracy – wartości dopuszczalne . Zawiera on:

  • wykazy aktualnych najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych w środowisku pracy, określone rozporządzeniem ministra właściwego ds. pracy,
  • wartości dopuszczalne narażenia zawodowego określone w innych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy oraz normach higienicznych,
  • metody pomiaru i oceny narażenia zawodowego na poszczególne czynniki w środowisk pracy,
  • podstawowe zasady profilaktyki.