Jak można różnicować składkę według modelu kosztowego?

 

W projekcie kosztowym modelu zróżnicowanej składki na społeczne ubezpieczenie wypadkowe przyjęto dwustopniowe różnicowanie składki tj. na poziomie grup działalności oraz przedsiębiorstw (płatników składek). Podstawę ustalania kategorii ryzyka dla każdej z 64 grup działalności powinny stanowić wypłaty świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego oraz podstawy wymiaru składek dla każdej z 64 grup działalności. Powinny zostać uwzględnione koszty świadczeń zarówno długoterminowych (rent z tytułu niezdolności do pracy i rent rodzinnych) jak i krótkoterminowych (np. zasiłków chorobowych, jednorazowych odszkodowań, świadczeń rehabilitacyjnych) zgodnie z obowiązującą ustawą wypadkową oraz podstawy wymiaru składek z ostatnich 3 lat. Kategoria ryzyka, obowiązująca np. od 1.04.2012 r. dla każdej z 64 grup działalności powinna być obliczana według następującego wzoru:

 

Według przedstawionego wzoru na obliczanie kategorii ryzyka dla grup działalności powinny być obliczane przez ZUS także kategorie ryzyka dla przedsiębiorstw (płatników składek). Oznacza to, iż powinny być uwzględniane z jednej strony wszystkie świadczenia bieżące tj. przyznane i wypłacone świadczenia z tytułu zdarzeń zaistniałych w każdym roku z trzyletniego okresu objętego obliczaniem a drugiej strony skumulowane świadczenia rentowe przyznane w tym przypadku w 2009 r., 2010 r. oraz w 2011 r. i wypłacone zarówno w danym roku jak i w latach kolejnych. Świadczenia rentowe przyznane w latach wcześniejszych tj. w tym przypadku do końca 2008 r. powinny zostać nieuwzględnione.

Do obliczenia kategorii ryzyka niezbędne będą także dane dotyczące zsumowanych za okres trzech lat podstaw wymiaru składek tj. płac brutto wszystkich pracowników zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego a pomniejszonych o wypłaty od których nie są płacone składki na ubezpieczenie wypadkowe1.

Podstawę różnicowania składek w modelu kosztowym powinien stanowić wskaźnik korygujący ustalony na podstawie procentowej różnicy między kategorią ryzyka obliczoną dla przedsiębiorstwa (płatnika składek) a kategorią ryzyka obliczoną  dla grupy działalności zgodnie z zasadami przedstawionymi w tablicy 2.

 

Tablica 2

Proponowane w modelu kosztowym zasady ustalania wskaźnika korygującego w zależności od różnicy między kategorią ryzyka dla płatnika składek i grupy działalności

Stopa procentowa składki dla płatnika składek jest ustalana w wysokości:
obniżonej (w warunkach kiedy) średniej jak dla grupy działalności (w warunkach kiedy) podwyższonej (w warunkach kiedy)
wskaźnik korygujący wynosi kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek Kz spełnia następujące warunki w stosunku do kategorii ryzyka ustalonej dla płatnika składek Kd wskaźnik korygujący wynosi kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek Kz spełnia następujące warunki w stosunku do kategorii ryzyka ustalonej dla płatnika składek Kd wskaźnik korygujący wynosi kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek Kz spełnia następujące warunki w stosunku do kategorii ryzyka ustalonej dla płatnika składek Kd
0,5 Kz < Kd−50% x     1,1 Kd +20%xKd< Kz > Kd+10% xKd
0,6 Kd−50%xKd< Kz > Kd−40% xKd     1,2 Kd+30%xKd< Kz > Kd+20% xKd
0,7 Kd−30%xKd< Kz > Kd −20% xKd     1,3 Kd+40%xKd < Kz > Kd+30% xKd
0,8 Kd−30%xKd< Kz > Kd−20% xKd     1,4 Kd+50%xKd< Kz > Kd+40% xKd
0,9 Kd−20%xKd< Kz > Kd−10% xKd     1,5 Kz > Kd+50% xKd
    1,0 KzKd ± 10%xKd    

 

Różnicowaniem składek polegającym na ich obniżaniu i podwyższaniu powinny zostać objęte wszystkie przedsiębiorstwa (płatnicy składek) duże i średnie tj. zgłaszające do ubezpieczenia społecznego co najmniej 50 ubezpieczonych.

W przedsiębiorstwach małych tj. zgłaszających do ubezpieczenia społecznego od 10 do 49 ubezpieczonych powinien obowiązywać jedynie system zwyżkowy. Oznaczałoby to, iż przedsiębiorstwom (płatnikom składek) można byłoby ustalić składkę średnią dla działalności albo podwyższoną, według zasad przedstawionych w tablicy. 

Mikroprzedsiębiorstwa tj. przedsiębiorstwa zgłaszające do ubezpieczenia społecznego poniżej 10 ubezpieczonych powinny zostać objęte różnicowaniem składki jedynie na poziomie działalności co powinno zapewnić wyeliminowanie nieuzasadnionych często zmianami warunków pracy wahań kategorii ryzyka.

Podstawę do ustalenia kategorii ryzyka dla płatnika składek powinny stanowić dane ZUS z trzech ostatnich lat kalendarzowych o wypłaconych świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy dla pracowników płatnika składek zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego oraz zsumowane dane o podstawach wymiaru składek.

Zgodnie z przedstawionymi zasadami obniżania i podwyższania składek stopy  procentowe składek dla grupy dużych i średnich płatników powinny stanowić iloczyn stopy procentowej składki określonej dla grupy działalności, do której został zakwalifikowany płatnik, oraz indywidualnego wskaźnika korygującego, wynoszącego:

Stopy procentowe składek dla przedsiębiorstw małych tj. zgłaszających do ubezpieczenia społecznego od 10 do 49 ubezpieczonych powinny być obliczane przy spełnieniu warunków dla wskaźnika korygującego przyjmującego jedynie wartość od 1,0 do 1,5.



1 np. nagrody jubileuszowe, wypłaty z funduszu socjalnego itp.).

 

 
Zobacz także
 
Dokumentacja powypadkowa ON-LINE
interaktywna aplikacja umożliwiająca sporządzenie i wydrukowanie ON-LINE dokumentów powypadkowych