Wytyczne na temat postępowania przy 30-godzinnym długotrwałym wysiłku i 36 godzinach braku snu
Autor:
dr Tomasz Mikulski Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN
- Subiektywne odczuwanie temperatury jest przesunięte w kierunku „zimno” – należy więc uważać na ryzyko przegrzania podczas długotrwałego wysiłku połączonego z 36-godzinnym brakiem snu i z odpowiednim wyprzedzeniem dostosować ilość warstw odzieży (zdjąć niepotrzebne).
- Zapewnienie odpowiedniej podaży wysokokalorycznego, bogatowęglowodanowego pożywienia i płynów (nawet 1 litr na godz. wysiłku) pozwala osobom wykonującym długotrwały wysiłek zachować zdolność do pracy.
- Długotrwały, 30-godzinny wysiłek o umiarkowanej intensywności ze średnią częstością skurczów serca nie przekraczającą 120 ud/min i 36-godzinny brak snu nie stwarzają zagrożenia dla układu krążenia wykonujących go pracowników, pod warunkiem, że są to osoby zdrowe i wytrenowane wytrzymałościowo (VO2max powyżej 50 ml/kg/min) – należy więc takim grupom zawodowym zapewnić możliwość treningu i regularne badania wydolnościowe.
- Zmiany hormonalne i metaboliczne przybierają obraz podobny jak w zespole przetrenowania – pracownik poddany 30-godzinnemu długotrwałemu wysiłkowi i brakowi snu powinien mieć zapewniony po takim obciążeniu przynajmniej jednodniowy wypoczynek.
- Sprawność psychomotoryczna podczas realizacji krótkotrwałych zadań wymagających wysokiej mobilizacji nie zostaje zaburzona, czyli długotrwały wysiłek i brak snu nie eliminują pracownika z wykonywania krótkich, 1-2 minutowych zadań wymagających dużego zaangażowania psychomotorycznego. Dłużej trwające i bardziej monotonne czynności będą zapewne dużo gorzej tolerowane, a ustalenie dzielącej je granicy lub możliwości wspomagania wymaga dalszych badań.
- Zintegrowana metoda oceny wskaźników obciążenia układu krążenia, reakcji termoregulacyjnych, sprawności psychomotorycznej i jej neurokontroli współczulnej
u osób po 36 godzinach braku snu, poddanych w tym czasie długotrwałemu (30 godz.) wysiłkowi fizycznemu może być wykorzystywana w całości lub selektywnie w wybranych aspektach fizjologicznych, stosownie do potrzeb, również w warunkach terenowych lub bezpośrednio na stanowisku pracy.
W grupach zawodowych narażonych na takie działania uzasadnione byłoby wprowadzenie badań wydolnościowych połączonych z oznaczeniami stężenia mleczanu oraz monitoring stężeń testosteronu i kortyzolu w spoczynku.