Misją Instytutu jest dzialalność naukowo-badawcza prowadząca do nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych użytecznych w kształtowaniu warunków pracy zgodnych z zasadami bezpieczeństwa pracy i ergonomii oraz ustalanie podstaw naukowych do właściwego ukierunkowywania polityki społeczno-ekonomicznej państwa w tym zakresie.
|
Stacje paliw płynnych - zasady bezpieczeństwa pracy
W trakcie wydobywania ropy naftowej, w procesach technologicznych jej przeróbki w rafineriach oraz w przemyśle petrochemicznym pracownicy są narażeni na wiele czynników chemicznych, fizycznych oraz wynikających z działania toksycznego ropy i jej produktów, ich właściwości fizykochemicznych, wybuchowości, łatwopalności, a także stosowania podczas procesów przetwórczych wysokiej temperatury i podwyższonego ciśnienia.
W zakładach przeróbki ropy naftowej pracownicy są narażeni również na inne substancje chemiczne stosowane w procesach technologicznych, m.in. na kwas siarkowy(VI) i chlor. Większość produktów tego przemysłu działa szkodliwie na drogi oddechowe i skórę, a przy dłuższych ekspozycjach wykazuje także działanie rakotwórcze lub prawdopodobnie rakotwórcze [6]. Możliwe są sytuacje, w których czynnikami zagrażającymi zdrowiu pracowników może być także hałas oraz mikroklimat wywołujący stresy z powodu gorąca i zimna.
Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. (Dz. U. 2002 nr 217 poz. 1833) ze zm. (Dz.U. 2005 nr 212 poz. 1769), (Dz.U. 2007 nr 161 poz. 1142) określa najwyższe dopuszczalne stężenia tych substancji w powietrzu na stanowiskach pracy.
W tabeli 3. Zebrano wartości NDS i NDSCh wybranych produktów naftowych [7-9].
Tabela 3
NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIA I NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIA CHWILOWE WYBRANYCH PRODUKTÓW ROPOPOCHODNYCH
Produkt [CAS] | NDS mg/m3 | NDSCh mg/m3 |
Benzen [71-43-2] | 1,6 | --- |
Benzyna a) ekstrakcyjna [8030-30-6] b) do lakierów [8052-41-3; 64742-82-1; 64742-92-0;64742-48-9] | 500 300 | 1500 900 |
n-Heksan [110-54-3] | 72 | --- |
Heksanu izomery acykliczne nasycone, z wyjątkiem heksanu 2,2-Dimetylobutan [75-83-2] 2,3-Dimetylobutan[79-29-8] 3-Metylopentan[96-14-0] 2-Metylopentan [107-83-5] | 400 400 400 400 | 1200 1200 1200 1200 |
Ksylen – mieszanina izomerów 1,2-; 1,3-; 1,4- [95-47-6; 108-38-3; 106-42-3; 1330-20-7] | 100 | --- |
Nafta [8008-20-6] | 100 | 300 |
Oleje mineralne – faza ciekła aerozolu | 5 | 10 |
Siarkowodór [7783-06-4] | 10 | 20 |
Tlenek węgla [630-08-0] | 30 | 180 |
Toluen [108-88-3] | 100 | 350 |
Zagrożenie | Typ zagrożenia | Przyczyna | Objawy |
Pożar | Powierzchniowy FP (Pool Fire) | swobodny wyciek substancji palnej lub palenie się powierzchni ciała stałego | płomień utrzymuje się na powierzchni cieczy lub ciała stałego |
---|---|---|---|
Strumieniowy IF (Injection Fire) | wyciek substancji palnej gazowej lub ciekłej z instalacji pod ciśnieniem | płomień występuje u wylotu substancji palnej z otworu instalacji | |
Kulisty FB (Fire Ball) | palenie się mieszaniny lotnej w powietrzu, po ustaleniu się odpowiedniego stosunku stężeń | „kula ognista”; spalanie się obłoku paliwowo-powietrznego z wytworzeniem wysokiej temperatury i wysokiego ciśnienia | |
Błyskawiczny FF (Flash Fire) | szybkie palenie się substancji wybuchowej bez wybuchu | gwałtowny płomień z wytworzeniem wysokiej temperatury, lecz bez wytworzenia niszczącej fali wybuchowej | |
Wybuch | Gazu lub substancji w określonej objętości VCE (Vapour Cloud Explosion) | wyciek przegrzanej cieczy z instalacji pod ciśnieniem | gwałtowne spalanie się substancji połączone z detonacją lub bez detonacji |
Gazu lub par na otwartej przestrzeni UVCE (Unconfined Vapour Cloud Explosion) | wyciek substancji palnej połączony z jej atomizacją i zapłonem | eksplozja mieszanki palnej z wytworzeniem fali uderzeniowej | |
Rozprężenie się par cieczy wrzących BLEVE (Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion) | przegrzanie miejscowe gazu lub pary w pojemniku ze skroploną substancją i rozerwanie go z wyrzuceniem cieczy i par do otoczenia | gwałtowne spalanie się chmury gazowej i odparowującej cieczy połączone z wysoką temperaturą oraz silną falą uderzeniową | |
Pyłu w mieszaninie powietrznej DE (Dust Explosion) | wytworzenie mieszanki pyłowo-powietrznej w odpowiednim stosunku i jej zapalenie się | wybuchowe spalenie się mieszanki bez wywołania fali uderzeniowej | |
Termiczny TE (Thermal Explosion) | miejscowe niekontrolowane przegrzanie substancji z jej wyciekiem i wybuchem | gwałtowny wzrost temperatury i ciśnienia połączony z rozerwaniem lub wyciekiem substancji, którym może towarzyszyć wybuch | |
Fizyczny PE (Physical Explosion) | powstanie w instalacji nadciśnienia ponad wartość dopuszczalną | gwałtowne rozszczelnienie instalacji bez pożaru | |
Skażenie | Chwilowe TRI (Toxic Release Instantly) | wprowadzenie do otoczenia w krótkim czasie substancji toksycznych | utrzymanie się w otoczeniu stężeń toksycznych substancji w czasie do kilku minut |
Ciągłe TRC (Toxic Release Constantly) | wprowadzenie do otoczenia substancji toksycznych i podtrzymywanie ich stężeń przez dłuższy czas | utrzymanie się w otoczeniu toksycznych stężeń substancji przez dłuższy czas (godziny, dni, lata) |
Produkt naftowy | Temperatura, °C | Granica wybuchowości, % | ||
---|---|---|---|---|
zapłonu | samozapłonu | dolna | górna | |
Propan | -95 | 500 | 2,1 | 9,5 |
Siarkowodór | - | 290 | 4,3 | 45,5 |
Tlenek węgla | - | 605 | 12,5 | 75 |
Benzen | -11 | 540 | 1,4 | 9,5 |
n-Heksan | -26 | 260 | 1,1 | 7,4 |
Toluen | 4 | 570 | 1,3 | 7 |
PIŚMIENNICTWO
[1] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz.U. 2005 nr 243 poz. 2063) ze zm. (Dz.U. 2007 nr 240 poz. 1753)
[2] Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych. (Dz.U. 2002 nr 199, poz. 1671), z późn. zm.
[3] Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) sporządzona w Genewie dnia 30 września 1957 r. uwzględniająca zmiany do załączników A i B. DzU z 2002 r. nr 194, poz. 1629. Tom I i II. Obowiązuje od dnia 1 lipca 2001 r.
[4] Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF) sporządzona w Bernie dnia 9 maja 1980 r. DzU z 1999 r. nr 30, poz. 287
[5] Regulamin o międzynarodowym przewozie towarów niebezpiecznych kolejami (RID) z aneksem 1 do Dodatku B (Przepisy ujednolicone do Umowy o międzynarodowym przewozie towarów kolejami – CIM do Konwencji o międzynarodowych przewozach kolejami – COTIF). DzU z 1985 r. nr 34, poz. 158 z późn. zm. i 159
[6] Toksykologia. W. Seńczuk (red.) Wyd. IV. Wydawnictwa Lekarskie PZWL, Warszawa 2002
[7] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU nr 217, poz. 1833 z późn. zm.
[8] Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. Wartości dopuszczalne 2007, CIOP-PIB, Warszawa 2007
[9] Baza danych do kart charakterystyk substancji niebezpiecznych (CD). CIOP-PIB, Warszawa 2008
Ostatnio udostępnione tematy
w BHP-Info: