Ocena sprawności układu nerwowo-mięśniowego pracowników w cyklu dobowym

Kierownik projektu: mgr inż. Patrycja Łach, dr Joanna Mazur-Różycka

Streszczenie projektu:

Celem zadania była ocena sprawności układu nerwowo-mięśniowego w zależności od pory dnia i nocy, przez obserwację zmian parametrów propriocepcji, równowagii ciała, koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz zdolności siłowych i kontroli napięcia mięśniowego.

W ramach realizacji zadania przeprowadzono badania w grupie 30 mężczyzn (20–30 lat), w godzinach nocnych (między 1.00 a 3.00), porannych (między 7.00 a 9.00) oraz popołudniowych (między 13.00 a 15.00). Zmierzono maksymalne zdolności siłowe kończyn dolnych w warunkach izometrycznych oraz izokinetycznych (staw kolanowy oraz skokowy) oraz zdolność badanego do odwzorowania zadanego położenia podudzia w przestrzeni, tj. propriocepcję. Zarejestrowano krzywą odwzorowującą zdolność do sterowania napięciem mięśniowym podczas nacisku na pedał nożny, a także parametry równowagi ciała podczas testów statycznych i dynamicznych
z zastosowaniem platformy balansowej oraz oceniono koordynację wzrokowo-ruchową. Analiza wyników badań nie wykazała różnic istotnych statystycznie w zakresie maksymalnego momentu obrotowego dla prostowników i zginaczy stawu kolanowego w warunkach statycznych pomiędzy pomiarami rano, popołudniu i w nocy. W przypadku zginaczy stawu kolanowego wykazano znamienną przewagę strony prawej nad lewą. Maksymalny moment obrotowy zginaczy podeszwowych stawu skokowego różnił się istotnie statystycznie pomiędzy pomiarami rano, popołudniu i w nocy, natomiast nie wykazano różnicy między stroną lewą i prawą.

Zadanie 2.G.14. Wartość (±SD) maksymalnego momentu obrotowego (MMO) zginaczy podeszwowych stawu skokowego w warunkach izometrii. *- różnica istotna statystycznie

W zakresie równowagi ciała nie wykazano różnic istotnych statystycznie pomiędzy pomiarami wykonanymi w godzinach porannych, popołudniowych i nocnych.

Nietypowe godziny prowadzenia badań nie stanowiły czynnika powodującego osłabienie parametrów psychomotorycznych w grupie młodych mężczyzn. Można przypuszczać, że osoby młodsze mogą być w mniejszym stopniu narażone na odczuwanie konsekwencji krótkotrwałego, jednorazowego deficytu snu. W przyszłości obserwację dobowych zmian sprawności układu nerwowo-mięśniowego ciała należałoby przeprowadzić w szerszej grupie wiekowej z włączeniem grupy żeńskiej, co dałoby pełny obraz tych zmian w cyklu dobowym i odpowiedź na pytanie, czy wartości analizowanych parametrów, np. równowagi ciała czy siły mięśniowej, można traktować jako cechy osobnicze czy jako wskaźniki aktualnego stanu psychomotorycznego, reagujące na wystąpienie chwilowego zmęczenia psychicznego bądź fizycznego, spowodowanego np. deficytem snu.

Przeprowadzone w ramach projektu działania były podstawą do opracowania broszury informacyjnej dotyczącej wpływu pracy zmianowej na funkcjonowanie systemu nerwowo-mięśniowego (broszura wydana drukiem) oraz materiałów informacyjnych zawierających zalecenia i przykłady dobrych praktyk umożliwiające ograniczenie ryzyka wypadków w pracy zmianowej (materiały umieszczone na stronie internetowej CIOP-PIB).

Wyniki zadania przedstawiono w 1 publikacji przygotowanej do czasopisma o zasięgu krajowym i 2 publikacjach przygotowanych do czasopism o zasięgu międzynarodowym oraz zaprezentowano na 1 konferencji krajowej i 1 konferencji międzynarodowej.

Jednostka: Pracownia Biomechaniki

Okres realizacji: 01.01.2017 – 31.12.2019