Pracownia Psychologii i Socjologii Pracy - Projekty
Streszczenie

Ocena psychospołecznych warunków pracy w grupie pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze

Kierownik projektu: dr hab. Łukasz Baka

Streszczenie projektu:

Celem projektu była kompleksowa ocena psychospołecznych warunków pracy w wybranych grupach pracowników, wykonujących prace o szczególnym charakterze. Badania dotyczyły zależności między różnymi rodzajami psychospołecznych warunków pracy a zdrowiem psychofizycznym i dobrostanem w pracy pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze. Zostały zaplanowane w paradygmacie badań podłużnych, z roczną przerwą między pomiarami. Prowadzenie takich badań jest obecnie rekomendowane w naukach społecznych, gdyż dają możliwość formułowania wniosków na temat zależności przyczynowo-skutkowych.

W ramach zakresu prac zaadaptowano do warunków polskich duński Kopenhaski Kwestionariusz Psychospołeczny (Copenhagen Psychosocial Questionnaire; COPSOQ II), a także przeprowadzono 2 etapy badań (pomiar 1 i pomiar 2) oraz  analizy statystyczne. Opracowując polską wersję narzędzia, przetłumaczono z języka angielskiego metodą back translation oryginalną, pełną wersję narzędzia oraz przeanalizowano podstawowe własności psychometryczne kwestionariusza – rzetelność, trafność czynnikowa i trafność teoretyczna. Przeprowadzono także badania związane z 1. pomiarem. Badania wykonano na grupie pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze (N = 601), reprezentujących 3 grupy zawodowe: (1) personel młodzieżowych ośrodków resocjalizacyjnych (n = 200); (2) personel domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych (n = 200); (3) personel medyczny oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień (n = 201).

W ramach projektu przeprowadzono badania związane z 2. pomiarem, na tej samej (co w 1. etapie) próbie badanej (N = 601). Dokonano także analiz statystycznych dotyczących zależności między mierzonymi w 1. pomiarze psychospołecznymi warunkami pracy (tj.: wymaganiami w pracy, organizacją i treścią pracy, relacjami interpersonalnymi i przywództwem, oddziaływaniem między pracą a życiem osobistym oraz wartościami w pracy) a mierzonymi w 2. pomiarze wskaźnikami zdrowia psychofizycznego (tj.: problemami ze snem, depresją, wypaleniem zawodowym oraz napięciem psychicznym) i dobrostanu w pracy (tj.: satysfakcją z pracy). Przeprowadzono analizy korelacji oraz wielozmiennowe analizy regresji. Wymagania emocjonalne nie prowadzą do depresji w sposób bezpośredni, lecz w sposób pośredni – przez wzrost wypalenia zawodowego, które nasila depresję. Efekt ten jest szczególnie silny, gdy poziom zasobów osobistych pracowników jest niski.

W projekcie opracowano podręcznik do polskiej wersji Kopenhaskiego Kwestionariusza Psychospołecznego, zawierający psychometryczne właściwości tego narzędzia, oraz polskie normy. Przygotowano broszurę zawierającą krótką charakterystykę Kopenhaskiego Kwestionariusza Psychospołecznego, wyniki badań oraz zalecenia do programu profilaktyki stresu u pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze. Opracowano także i zamieszczono na stronach CIOP-PIB materiały informacyjne dla psychologów i specjalistów BHP na temat oceny psychospołecznych warunków pracy przy pomocy polskiej wersji Kopenhaskiego Kwestionariusza Psychospołecznego. W listopadzie 2019 r. odbyło się także seminarium weryfikujące opracowane produkty, którego uczestnikami byli pracownicy wykonujący prace o szczególnym charakterze.

  Schemat przedstawiający analizowane w badaniach zależności (T1 – pomiar pierwszy, T2 – pomiar drugi)  
  Projekt I.N.01.A. Schemat przedstawiający analizowane w badaniach zależności (T1 – pomiar pierwszy, T2 – pomiar drugi)  

 

Projekt I.N.01.A. Schemat przedstawiający analizowane w badaniach zależności (T1 – pomiar pierwszy, T2 – pomiar drugi)

Wyniki projektu przedstawiono w 1 publikacji w czasopiśmie o zasięgu krajowym, 1 publikacji w czasopiśmie o zasięgu międzynarodowym, 1 rozdziale do monografii o zasięgu międzynarodowym i przygotowano do czasopisma o zasięgu międzynarodowym oraz zaprezentowano na 4 konferencjach krajowych i 2 konferencjach międzynarodowych.

 

 

Kopenhaski Kwestionariusz Psychospołeczny jako narzędzie do oceny psychospołecznych warunków pracy. Wyniki badań i zalecenia do programów profilaktyki stresu w pracy w grupie pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze. Materiały informacyjne CIOP-PIB

Autorzy: dr hab. Łukasz Baka, dr Anna Łuczak, mgr Andrzej Najmiec – Centralny Instytut Ochrony Pracy –Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Ergonomii, Pracownia Psychologii i Socjologii Pracy

2019 r.



Jednostka: Pracownia Psychologii i Socjologii Pracy

Okres realizacji: 01.01.2017 – 31.12.2019