Badania oraz opracowanie metody kształtowania akustycznego środowiska pracy w wielkoprzestrzennych pomieszczeniach do pracy umysłowej

Kierownik projektu: dr inż. Witold Mikulski

Streszczenie projektu:

Celem projektu było określenie parametrów, metod ich pomiaru i metod oceny akustycznej wielkoprzestrzennych pomieszczeń do pracy umysłowej oraz określenie metody technicznej (uwzględniającej stosowanie różnych środków technicznych) i metod organizacyjnych umożliwiających zapewnienie odpowiednich akustycznych warunków pracy do realizowanych czynności pracy.

Przeprowadzone badania empiryczne w 15 wielkoprzestrzennych pomieszczeniach do pracy umysłowej (biurowych open space) potwierdzają tezę, że obecnie użytkowane pomieszczenia nie spełniają kryteriów akustycznych określonych w normie EN ISO 3382-03:2012 (noma w Polsce w systemie dobrowolnym) i jednocześnie w polskiej normie PN-B-02151-4:2015 (norma w systemie obowiązkowym). W projekcie ujednolicono kryteria oceny pomieszczeń biurowych open space. Punktem wyjścia ujednoliconych kryteriów jest kryterium dychotomiczne (spełnia / nie spełnia) na właściwości pogłosowe pomieszczenia oparte na chłonności akustycznej (PN-B-02151-4:2015) oraz kryterium dychotomiczne (dobre / niedobre właściwości) oparte na EN ISO 3382-03:2012. Zaproponowano ujednolicone kryterium wykorzystujące ocenę trzystopniową: złe / słabe / dobre właściwości akustyczne rozpatrywanych pomieszczeń. Celem takiej trójstopniowej oceny jest różnicowanie właściwości akustycznych, a przez to promowanie rozwiązań technicznych wpływających na ich poprawę. Ponieważ w rozpatrywanych pomieszczeniach nie występuje zagrożenie uszkodzenia słuchu pracowników, a także nie jest przekroczony poziom dźwięku A ze względu na realizację podstawowych zadań pracy (wg normy PN-N-01307:1994), poziomy hałasu w tych pomieszczeniach nie przekraczają poziomów dopuszczalnych. Natomiast cechy tego hałasu (widmo hałasu, pogłosowość, przenoszona informacja werbalna) sprawiają, że utrudnia on pracownikom koncentrację. Stąd wynika konieczność dostosowania właściwości akustycznych rozpatrywanych pomieszczeń do akceptowalnego standardu akustycznego, przez zastosowanie odpowiedniej adaptacji akustycznej. Przeprowadzone badania wykazały, że w rozpatrywanych pomieszczeniach konieczne jest zastosowanie dźwiękochłonnych sufitów podwieszanych, dźwiękochłonnej wykładziny dywanowej, materiałów dźwiękochłonnych na ścianach, ekranów akustycznych między stanowiskami pracy pokrytych materiałami dźwiękochłonnymi, a także zapewnienie poziomu dźwięku A tła akustycznego (ok. 35–40 dB). Badania dowiodły konieczność indywidualnego akustycznego podejścia do każdego rozpatrywanego pomieszczenia.

Wykonano projekty adaptacji akustycznych zarówno wg PN-B 02151-4:2015, jak i wg PN-EN ISO 3382-3. Wyniki pomiarów weryfikacyjnych potwierdziły możliwość stosowania podczas projektowania adaptacji akustycznej metody szacunkowego określania chłonności akustycznej pomieszczenia wg PN-B-02151-4:2015. Wykazano, że oszacowana obliczeniowo chłonność akustyczna pomieszczenia jest o ok. 5% większa niż obliczona z pomiarowo określanego czasu pogłosu. Wynika z tego, że dla bezpieczeństwa konieczne jest stosowanie 5% zapasu projektowania. Przeprowadzone szkolenia z zakresu akustyki pomieszczeń biurowych open space wykazały, że istotnym problemem przy realizacji adaptacji akustycznej jest brak imperatywu do działań w tym zakresie. Czynnikami pozytywnie wpływającymi na przełamanie barier są: wymóg obligatoryjny stosowania zapisów normy PN-B 02151-4:2015 oraz wyniki realizacji bieżącego projektu (dostarczającego informacji, w jaki sposób uzyskać odpowiednie warunki akustyczne w rozpatrywanych pomieszczeniach).

W ramach realizacji projektu udostępniono na stronie internetowej CIOP-PIB: parametry, metody ich pomiarów oraz kryteria oceny charakteryzujące środowisko akustyczne w wielkoprzestrzennych pomieszczeniach do pracy umysłowej, bazę danych zawierającą wyniki badań właściwości akustycznych wybranych wielkoprzestrzennych pomieszczeń do pracy umysłowej, wytyczne techniczne i wytyczne organizacyjne umożliwiające dostosowania wielkoprzestrzennych pomieszczeń do pracy umysłowej do uzyskania odpowiednich akustycznych warunków pracy, fragmenty dokumentacji zastosowanej metody technicznej i metod organizacyjnych i wyniki badań akustycznych w adaptowanych akustycznie pomieszczeniach wielkoprzestrzennych do pracy umysłowej oraz materiały informacyjno-szkoleniowe dla projektantów pomieszczeń, projektantów adaptacji akustycznych, pracowników BHP i pracodawców.

Wyniki projektu przedstawiono w 6 publikacjach w czasopismach o zasięgu krajowym, zaprezentowano w referatach na 5 konferencjach międzynarodowych, 4 konferencjach krajowych i 4 seminariach krajowych, przedstawiono w materiałach konferencyjnych: 5 międzynarodowych i 4 krajowych oraz zaprezentowano na 4 szkoleniach pilotażowych.

Jednostka: Pracownia Zwalczania Hałasu

Okres realizacji: 01.01.2017 – 31.12.2019